Búfræðingurinn - 01.01.1940, Blaðsíða 115

BÚFRÆÐINGURI N N
109
ræsisins er? Um ]mð verður ekkert sagt. — Ég gerði einu
sinni dálitla athugun i þessu efni, og játa ég, að svar það,
er cg fékk, má ekki skoðast sem neitt fullnaðarsvar, þó að
þvi verði tæplega neitað, að það bendi í þá átt, að hlut-
fallið sé ekki alltaf liið sama. Ég gróf tvö ræsi 100 m löng
og 110 cm djúp og lét þau standa opin nokkra daga. Ég
mældi vatnsmagnið úr þeim, og reyndist það um 2 lítrar
á inínútu úr livoru. Er þau höfðu staðið nokkra daga,
dýpkaði ég þau um 50 cm og mæhli nú vatnið aftur. Þá
reyndist vatnið tæpir 5 lítrar á mínútu. Það hafð'i meir
en tvöfaidast við að dýpka um tæpan þriðjung. Mjög svip-
uð niðurstaða fékst úr tveimur öðrum ræsum 70 m löng-
um. Ég gróf þau fyrst 120 cm djúp og dýpkaði þau svo
siðar um 40 cm. Vatnið rúmlega tvöfaldaðist. Þess ber
að gæta, að ræsin eru grafin í allblautri mýri og vatnið
þvi mest, meðan mýrin er að þorna. Þegar þurrkar ganga,
keinst vatnið úr lengri ræsum niður i 1 litra á mínútu cða
jafnvel ennþá minna. Iíér vakna ýmsar spurningar. En
það virðist ekki fjarri lagi að ætla, að gildi ræsisins
aukist mieir, eftir því sem ]iað dýpkar, cn sem nemur
dýpkuninni. Hvgg ég því líklegt, að ef 110 cm ræsi þurrk-
ar 11 m spildu, séu 160 cm ekki einungis jafn öruggir með
16 m, heldur eitthvað talsvert meira.
En svo kemur annað til álita, þó að þessu atriði yrði
alveg sleppt og hlutfallið talið óbreytt. Það cr, livort það
er í raun og veru mikið dýrara að ræsa talsvert dýpra en
almennt er gert. Gúðmundur Jónsson kennari telur líklegt
(Búfr. I. ár, bls. 11), að vanur maður og duglegur grafi
25—30 m á dag eða jafnvel þar yfir. Mæitti eftir þvi
áætla meðal\innu að skila 28 m af 110 cm djúpu ræsi.
Ég atbugaði eitt sinn, bvað mér reyndist það kosta að
grafa 160 cm djúpt ræsi. Reyndist mér, að grafnir væru
20 rn á dag. Að sjálfsögðu segir þetta lítið, þó að segja
megi að það gefi bendingu í þá ált, að vinnan aukist ekki
i sama blutfalli og ræsið dýpkar, a. m. k. fyrst. Við það
að ræsa svona djúpt, niættli þvi ætla, að niinni vinna færi
í lokræsin. Aftur á móti færi nieiri vinna i opnn skurð-