Vera - 01.09.1994, Blaðsíða 29

YIÐTflL
HÓPUR?
Undanfarin ár hefur
myndast ákveðin gjá á
milli hugmyndaþróun-
ar i kvennafræðum og
hugmyndafræði
Kvennalistans. Þetta
er mörgum konum á-
hyggjuefni, en þó jafn-
framt uppspretta nýrra
hugmynda, ekki síst
þeim sem stunda
kvennafræðirannsókn-
ir og eru líka í
Kvennalistanum. Ein
þessara kvenna er
Guðný Guðbjömsdótt-
ir. Guðný er dósent í
uppeldis- og menntun-
arfræði við Háskóla
Islands. Hún situr í
stjóm Rannsóknastofu
í kvennafræðum og er
formaður nefndar sem
háskólaráð skipaði til
þess að gera tillögur
um hvemig haga megi
kennslu í kvennafræð-
um við Háskóla ís-
lands. Guðný tók þátt í
starfi Kvennafram-
boðsins, hefur verið í
Kvennalistanum frá
upphafi og varaþing-
kona listans undanfar-
in ár. Vera gekk á fund
Guðnýjar og fékk hana
til að ræða þróunina í
kvennafræðunum, kvennabaráttunni og hugmyndafræði Kvennalistans.
Hverjar eru þessar breyttu óherslur í kvennafræðunum
og hvaban eru þær sprottnar?
- Fyrir 12 árum, þegar Kvennalistinn kom til, var algengt að flokka
kenningar í kvennafræðum í þrennt: Frjálslyndan femínisma, þar
sem áherslan var á konur sem einstaklinga sem ættu að hafa
sama rétt til alls sem
karlar hafa, sósíaliskan
femínisma sem lagði
áherslu á að tengja
saman kvennabaráttu
og stéttabaráttu og
menningarfeminisma
eða róttækan femín-
isma, sem hugmynda-
fræði Kvennalistans
var byggð á. Þar er
lögð áhersla á að
reynsla og menning
kvenna sé önnur en
karla. Sú reynsla sam-
eini konur og kvenna-
baráttan verði að virða
og byggja á þeirri
reynslu. I dag hefur
þessi llokkun í fræðun-
um riðlast og umræðan
snýst um annað. Það
gerðist eiginlega fyrst
þannig að konur sýndu
andóf gegn því að vera
flokkaðar saman á
grundvelli kynferðis
eða sameiginlegrar
reynslu, bæði vegna
þess að slík flokkun
hyglaði yfirleitt
ákveðnum hópuni en
gerði aðra ósýnilega,
og að það gæti við-
haldið þeim staðal-
myndum sem verið
væri að berjast gegn.
Þar með kom áherslan á breytileika kvenna, á að undirokun kvenna birtist
mjög mismunandi eftir t.d. menningu, kynþætti, starfi, kynhneigð, búsetu
eða hjúskaparstöðu. Sú áhersla hcfur verið ráðandi undanfarin ár og vald-
ið þvi að kvennahreyfmgin hefur gliðnað víðast hvar í kringum okkur. I
stað þess að vinna saman sem ein heild hafa myndast margir hópar í
kringum mismunandi mál sem brenna á konum. Umræðan í fræð-
unum hefur m.a. snúist um hættuna á því að tileinka konum