Bændablaðið - 17.04.2007, Blaðsíða 10

Bændablaðið | Þriðjudagur 17. apríl 200710
Gróðurhúsaáhrif
Á bensínskammti mín bifreið ók
og brenndi örlitlum sopa
og við það af alheimsorkunni tók
einungis fáeina dropa.
En brennslan er þannig úr garði gerð,
hvað gufuútstreymi varðar,
að ökutækjanna mikla mergð
mengar andrúmsloft jarðar.
Þá auka við reyk þau iðjuver,
sem eimyrju frá sér buna,
svo öskumökk yfir bláloft ber
og berst inn í heiðríkjuna.
Og svo verður þessi mengun megn
að mökk fyrir sólu dregur,
úr loftinu úðast eldsúrt regn.
Sá endir er skelfilegur.
Því megnið af vatnafiskum ferst
og felldur er skógarviður,
því mengunin inn í blöðin berst
og brýtur þann lífheim niður.
En gufurnar liggja um loftsins hvel
og líkjast því hitageymi.
Þær geislun frá jörðu vernda vel
og verja orkunnar streymi.
En upphitun jarðar á jöklum sést
því jakar bráðna í hafi,
þá hækkar lögur og löndin flest
lenda á bólakafi.
Á öllum tækjum ég óðar slekk,
sem olíuforða brenna,
því ef að lokum í sjó ég sekk,
er sjálfum mér um að kenna.
Sturla Friðriksson
Búnaðarsamband Skagafjarðar
gekkst fyrir opnum kynning-
arfundi um Þjóðlendumál í síð-
ustu viku. Frummælendur á
fundinum voru Ólafur Björns-
son lögfræðingur, Guðný Sverr-
isdóttir sveitarstjóri og formað-
ur Landssamtaka landeigenda
og Gunnnar Sæmundsson ritari
samtakanna.
Á fundinum fór Ólafur yfir hvern-
ig kröfugerð ríkisins hefur verið
háttað hingað til og einnig sjónarmið
bænda og annarra landeigenda gagn-
vart kröfum hins opinbera.
Guðný fjallaði einkum um
starfsemi félagsins sem er aðeins
um þriggja mánaða gamalt. Hún
greindi m.a. frá því að stjórn
félagsins hefði átt fundi með öllum
þingflokkum og eftir þær viðræður
hefði þeim orðið ljóst að ekki væri
meirihluti fyrir að breyta lögum um
Þjóðlendur fyrir þinglok. Hinsvegar
teldi hún möguleika á að verklag
við kröfugerð ríkisins mundi breyt-
ast og vitnaði þar til orða fjármála-
ráðherra. Gunnar fór aðallega yfir
aðkomu Bændasamtaka Íslands
að þjóðlendumálinu og greindi frá
fundum sem hann hefur sótt um
þessi mál. Hann lagði ríka áherslu á
að Skagfirðingar færu að undirbúa
sínar varnir í málinu því það stytt-
ist í að lýst yrði kröfum á hendur
þeim. Í því sambandi hvatt hann
fólk til að reyna að ná og halda til
haga sem mestu af gömlum heim-
ildum um landmerki og eignarhald
á jörðum. Allt slíkt gæti nýst þegar
til kæmi að verjast kröfugerð því
hingað til hefði sönnunarbyrði á
hendur landeigendum verið mjög
ströng. Í lok fundarins var meðfylgj-
andi ályktun samþykkt. ÖÞ
Ályktun Löngumýrarfundarins
Almennur fundur á vegum Búnaðarsambands Skagfirðinga, haldinn á
Löngumýri 10. apríl 2007, mótmælir harðlega túlkun og framkvæmd
þjóðlendulaganna af hálfu ríkisvaldsins, enda er þar gengið gegn þeim
skilningi og þeim markmiðum sem lögð voru í tilgang laganna.
Fundurinn minnir á að eignarrétturinn er stjórnarskrárbundinn og
friðhelgur.
Fundurinn skorar á landeigendur að halda fram rétti sínum og krefja
ríkisstjórn og Alþingi um bætt vinnubrögð og að lögum um þjóðlendur
nr. 58/1998 verði breytt á þann veg að það land sem afmarkað er sam-
kvæmt þinglýstu landamerkjabréfi og/eða heimildaskjali skuli teljast
eignarland.
Fundað um þjóðlendumálin í Skagafirði
Frá fundi um þjóðlendumálin á
Löngumýri í Skagafirði. Á mynd-
inni til vinstri er Ólafur Björnsson
lögfræðingur að flytja erindi sitt
en hjá honum situr Guðný Sverr-
isdóttir formaður Landssamtaka
landeigenda. Til hægri er Gunnar
Sæmundsson að hvetja Skagfirð-
inga til að verjast kröfum ríkisins í
þjóðlendumálinu. Myndir: ÖÞ
Matís á Akureyri hefur tekið við
mælingum á mengunarefnum í
matvælum. Um er að ræða nýtt
svið sem mun stórefla starfsemi
Matís á Akureyri. Það mun sinna
rannsóknum og mælingum á
mengunarefnum í matvælum,
svo sem magni skordýraeiturs,
plöntueiturs og annarra lífrænna
mengunarefna sem safnast upp í
umhverfinu.
Á hinu nýja sviði fara fram
mælingar á magni mengunarefna
í innfluttu grænmeti, ávöxtum,
fiski, kjöti og öðrum matvælum.
Matís á Akureyri mun því gegna
lykilhlutverki í neytendavernd
hér á landi.
Auk þess er sviðnu ætlað að
safna gögnum sem sýna fram á
hreinleika íslenskra matvæla. Þessi
gögn eru ætluð í gagnagrunn sem
mun nýtast framleiðendum og
útflytjendum íslenskra matvæla auk
kaupendum og neytendum erlendis.
Krafa um heilnæmi matvæla hefur
stóraukist og því munu rannsóknir
Matís á Akureyri styðja við íslensk-
an matvælaiðnað og tryggja öryggi
framleiðslunnar.
Starfsmenn hjá Matís á Akureyri
eru fimm en fyrirtækið sinnir mat-
vælarannsóknum í samstarfi við
Háskólann á Akureyri, aðrar stofn-
anir og fyrirtæki á Norðurlandi.
Auk þess eru fjórir nemendur á
vegum Matís í meistaraverkefnum
á Akureyri.
Matís hefur lagt mikla áherslu
á að styrkja rannsóknarstarf sitt á
Akureyri og myndgreinibúnaðurinn
er einn liður í því. Takist að fullnýta
búnaðinn í samvinnu við framleið-
endur og fyrirtæki í matvælaiðnaði
má búast við að fjölga þurfi um tvö
til þrjú stöðugildi til viðbótar, en
þegar hefur verið aukið við hálfu
starfi hjá félaginu norðan heiða og
í kjölfar aukinna rannsókna er búist
við að starfsfólki muni fjölga enn
frekar.
Í tilefni af uppbyggingu Matís
á Akureyri og formlegri opnun
á aðstöðu fyrir slíkar rannsóknir
kynnti Sigrún Björk Jakbosdóttir,
bæjarstjóri á Akureyri, sér starfsemi
Matís nú fyrir skömmu.
Matís á Akureyri sér um mælingar á mengunarefnum í matvælum
Nýtt svið sem stóreflir starfsemina
Mynd: Ásta Ásmundsdóttir, efnafræðingur hjá Matís, Sigrún Jakobsdóttir
bæjarstjóri, Sjöfn Sigurgísladóttir, forstjóri Matís, og Rannveig Björnsdóttir,
deildarstjóri Matís á Akureyri.
Háskólasetur Snæfellsness (HS)
í Stykkishólmi vinnur nú að
rannsóknum á stofnvistfræði
æðarfugls. Verkefnið er styrkt
af RANNÍS og er unnið í sam-
starfi við Arnþór Garðarsson á
Líffræðistofnun Háskólans, Ævar
Petersen á Náttúrufræðistofnun
Íslands og Jennifer A. Gill við
Tyndall Centre for Climate
Change Research í Bretlandi.
Markmið rannsóknanna er að
svara hagnýtum spurningum um
stofnstærðarbreytingar, búsvæðaval
og framtíðarhorfur í æðarrækt með
því að nýta einstæð langtímagögn.
Hér er átt við tölur sem æðarbænd-
ur hafa safnað um fjölda hreiðra í
æðarvörpum sínum, stundum í ára-
tugi. Verkefnið veltur því á góðri
samvinnu við æðarbændur.
Upplýsingar um fjölda hreiðra
í æðarvörpum verða notaðar
til að skilja betur hvað stjórnar
fjölda og dreifingu æðarfugla á
Íslandi. Skoðað verður hvernig
fjöldabreytingar í vörpum tengjast
útbreiðslu og breytingum á henni
og hvort einkenni varpsvæða teng-
jast stöðugleika í fjölda hreiðra
milli ára. Þá verða áhrif veðurfars
á fjölda hreiðra könnuð sem gefur
kost á að spá fyrir um áhrif lofts-
lagsbreytinga á æðarstofninn.
Vonlegt er að rannsóknirnar
geti bætt þekkingu á vistfræði
æðarfugls og á líklegum áhrifum
yfirvofandi loftslagsbreytinga
á æðarfugl og hliðstæða stofna.
Þá ættu rannsóknirnar að nýtast
til að þróa vöktunar- og vernd-
arkerfi fyrir æðarfuglinn. Ýmsir
nærtækir þættir ráða einnig miklu
um viðgang æðarvarpa, t.d. afrán
og ástand loðnustofnsins að vori.
Nálgun á rannsóknum nú mið-
ast fyrst og fremst að því að geta
með ódýrum hætti (með því að
nota viðamikil gögn sem þegar
eru til) svarað lykilspurningum
um stjórnun æðarstofnsins. Ef vel
gengur munu frekari rannsóknir á
æðarfugli fylgja í kjölfarið og eru
raunar þegar í undirbúningi.
Vonandi sjá sem flestir æðar-
bændur sér fært að leggja rann-
sóknunum lið. Heimasíða verk-
efnisins er www.hs.hi.is/page/aed-
arfugl en þar verða sagðar fréttir
af rannsóknunum.
Jón Einar Jónsson (joneinar@
hi.is) og Tómas Grétar Gunnarsson
(tomas@hi.is), s: 525 4183 og 525
4158
Rannsóknir á vistfræði æðarfugls
við Háskólasetur Snæfellsness