Bændablaðið - 17.04.2007, Blaðsíða 12

Bændablaðið | Þriðjudagur 17. apríl 200712
„Við Árni keyptum jörðina af
óskyldum aðila og mörgum þótti
skrýtið að við skyldum fara út í
þetta. Við bjuggum á Akureyri og
höfðum komið okkur þar vel fyrir,
vorum bæði í ágætum störfum og
líkaði í raun vel. Ég vann á þeim
tíma sem blaðamaður á Degi sál-
uga en hafði áður verið banka-
starfsmaður árum saman. Árni er
múrari og starfaði við iðn sína.
Við áttum ljómandi gott einbýlis-
hús á syðri brekkunni, vorum með
hesta og áttum gott hesthús, svo
það var sannarlega ekki yfir neinu
að kvarta, en við vildum takast á
við nýja áskorun,“ segir Linda.
„Mörgum þótti það að kaupa kúabú
í fullum rekstri á markaðsverði
glæfralegt og það var ekki spáð
gæfulega fyrir okkur; menn töldu
að þetta myndi aldrei ganga og að
við myndum hætta þessu á fyrstu
árunum.“
Samt var eitthvað við sveitina
sem laðaði að. Sjálf er Linda alin
upp í sveit, ólst upp í Hjarðarholti
í Fnjóskadal, þar sem var stórt
blandað bú á æskuárum hennar, og
Árni var á yngri árum mörg sumur
í sveit á Lækjarvöllum í Bárðardal.
„Þannig að við vissum bæði nokk-
uð vel út í hvað við vorum að fara
og í raun hefur allt gengið betur en
við reiknuðum með,“ segir Linda.
Hún segir að þau hjónin hafi
um tveggja ára skeið, áður en þau
keyptu Miðhvamm, „haft augun
opin“ og verið að leita að góðri
jörð í nágrenni Akureyrar og
Þingeyjarsveitar. „Við settum það á
oddinn að vera í viðráðanlegri akst-
ursfjarlægð frá fjölskyldum okkar
til að við og börnin okkar gætum
haldið tengslum við okkar fólk sem
starfandi kúabændur. Svæðið náði
því yfir Skagafjörð, Eyjafjörð og
Suður-Þingeyjarsýslu.“
Kúabændur reka krefjandi
fyrirtæki
„Það var nú svolítið skondið að
Miðhvammur var auglýstur til sölu
í helgarblaði Dags í mars 1995, en
ég var þá umsjónarmaður blaðsins.
Þá, eins og oft bæði fyrr og síðar
þegar fasteignir og fyrirtæki eiga
í hlut, ekki síst í sveitum landsins,
komu upp umræður um að búið
væri of dýrt og óðs manns æði að
kaupa en við fengum ráðgjöf frá
fyrrum samstarfsmönnum mínum í
bankanum og það var ekkert í veg-
inum,“ segir Linda.
Hún nefnir að umræðan um
að það sé erfitt fyrir nýtt fólk að
hasla sér völl í búskap hafi lengi
verið lífseig en reynsla síðustu ára
sýni þó að fjöldi dugmikils fólks
hafi komið inn í atvinnugreinar
landbúnaðarins. „Það er krefjandi
verkefni að reka fyrirtæki eins og
kúabú og að sjálfsögðu umtalsverð
fjárfesting, eins og algengt er þegar
um er að ræða fyrirtæki. Það er því
alveg eðlilegt að það sé ekki hrist
fram úr erminni að kaupa fyrirtækin
í sveitum landsins, frekar en önnur
fyrirtæki svo sem verkstæði, versl-
anir eða iðnfyrirtæki, svo dæmi séu
tekin.“
Virðum allar leiðir
Linda segir að mikilvægast sé að
virða til jafns allar þær leiðir sem
rekstraraðilar í landbúnaði kjósa
að fara. Allt frá stórum búum sem
opna á störf launþega í landbúnaði,
sem hún telur hiklaust afar jákvæð-
an þátt í greininni. Þar skapast
möguleiki bæði til að eigendur geti
nýtt samlegðaráhrif fjárfestinga og
eigendur og allir starfsmenn geti
notið lífsgæða sem fylgja störfum
á fjölmennum vinnustöðum, svo
sem sérhæfingar, félagsskapar og
frídaga, og ekki síður til að opna
þann möguleika að geta starfað
við landbúnað án þess að axla þá
ábyrgð sem fylgir stöðu eigand-
ans. „Það er fráleit umræða, sem
því miður hefur stundum bólað á,
að launþegar í landbúnaði eigi ekki
rétt á sér. Gefum fólki tækifæri
til að starfa við landbúnað sem
launþegar til skemmri eða lengri
tíma, alveg eins og að starfa sem
launþegar við akstur vörubíla, sem
verslunarstjórar eða iðnaðarmenn.
Allt eins þarf að mínu mati að virða
minnstu búin, og í raun allar mis-
munandi einingar, tæknilausnir og
leiðir. Það er t.d. alveg sjálfsagt að
vera kúabóndi í hlutastarfi eins og
sumir kúabændur kjósa um þessar
mundir. Aðstæður, vilji einstakl-
inga og val er mismunandi og hver
og einn rekstraraðili verður að hafa
frelsi til að velja þá bústærð og gerð
sem hann kýs þar sem gæðakröfum
og kröfum um velferð dýra, náttúru
og fólks er mætt.“
Samheiti yfir ólíkar
atvinnugreinar
Linda segir landbúnað samheiti
yfir margar ólíkar atvinnugreinar,
með svipuðum hætti og t.d. bygg-
ingariðnaður þar sem menn fást
við t.d. smíðar, múrverk og raf- og
pípulagnir. „Það sama má segja
um okkur bændur; við erum að
fást við margvísleg störf þótt þau
falli undir skilgreininguna land-
búnaður. Bændur búa með kýr,
kindur, minka og svín, rækta kart-
öflur, gúrkur og blóm og þannig má
lengi telja. Þegar ég ólst upp voru
flestir bændur í sveitinni í svip-
aðri aðstöðu með blönduð bú en
nú er himinn og haf á milli rekstr-
araðstæðna og daglegra verkefna á
bæjunum í sveitinni, búin sérhæfð-
ari eftir búgreinum og framleiðslu
og tæknistig, rekstur og stærð afar
misjöfn,“ segir hún.
Þekking þéttbýlisbúa á landbún-
aði hefur að hennar mati minnkað
til muna síðustu árin vegna breyt-
inga í þjóðfélaginu. „Og það er
í raun eðlilegt en það sama má á
vissan hátt segja um bændur sjálfa.
Skilningur þeirra á störfum hver
annars hefur líka minnkað því það
er ekki eins auðvelt og áður var
fyrir bændur að setja sig hver inn
í annars kjör. Verkefnin eru ólík og
hagsmunirnir liggja ekki endilega
saman. Við höfum hins vegar sömu
hagsmuni og skilning þegar kemur
að því sem snýr að okkur sem
íbúum í dreifbýli en það á nú líka
við um þá sem búa í sveitunum og
starfa við allt annað en landbúnað.“
Líka hægt að stökkva á tækifærin
úr dreifbýli
Það er Lindu nauðsynlegt að búa
við góðar samgöngur og eins að
fjarskiptamálin séu í lagi, að hún
hafi aðgang að háhraðanetteng-
ingu og geti komist ferða sinna.
Hún hefur nefnilega síðastliðin
þrjú ár ritstýrt Húsfreyjunni, tíma-
riti Kvenfélagasambands Íslands.
„Húsfreyjan er 57 ára og þetta er
í fyrsta sinn sem ritstjórinn býr og
starfar utan höfuðborgarsvæðisins.
Það fannst mér sýna og sanna að
kvenfélagskonur væru nútímalegar
í hugsunarhætti, þegar ég var beðin
um að ritstýra blaðinu þó svo að ég
byggi á kúabúi í Þingeyjarsýslu,“
segir Linda, sem hefur komið sér
upp góðri vinnuaðstöðu heima í
Miðhvammi en segir að vissulega
þurfi hún að vera á nokkrum þeyt-
ingi þegar kemur að efnisöflun og
prentun. „Ég hef óskaplega gaman
af því að flétta þetta saman, starfa
sem ritstjóri á kúabúi,“ segir hún
hlæjandi.
Linda heldur að auki úti vefsíð-
unni kjot.is – heimasíðu Lands-
sambands kúabænda fyrir neytend-
ur um nautakjöt – og hefur haft um-
sjón með síðunni frá upphafi. „Ég
vona að þetta virki sem hvetjandi
dæmi fyrir aðra sem búa í dreifbýli
því það er í raun auðvelt að sinna
margs konar krefjandi verkefnum,
sem vanalega eru unnin í þéttbýli,
úr sveit. Tækifærin er ótrúlega
mörg ef fólk er til í að stökkva yfir
lækinn og grípa þau með sér til
baka,“ segir Linda.
Kusu kasólétta konu í stjórn
Hagsmunagæsla og félagsmál
hafa einnig vakið áhuga Lindu. Í
Kristín Linda Jónsdóttir, kúabóndi og ritstjóri í Miðhvammi í Aðaldal:
Ótrúlega mikil frelsistilfinning
fólgin í því að vera bóndi
„Ég skil ekki að fólk skuli láta sér detta í hug að bændur
framleiði mat fyrir íslenska neytendur og börn framtíð-
arinnar nema rekstrargrundvöllur og launagreiðslugeta
framleiðslufyrirtækjanna, búanna í sveitunum, sé viðun-
andi.“
Þetta segir Kristín Linda Jónsdóttir, kúabóndi, rit-
stjóri, sveitarstjórnarmaður, frambjóðandi og móðir
þriggja sona, í Miðhvammi í Aðaldal. Bændablaðið tók
hús á þessari kraftmiklu konu og yfir snarpheitu Grýlu-
kaffi og rommkúlum sagði hún fyrst frá tildrögum þess
að fjölskyldan tók saman allt sitt hafurtaski á Akureyri
og tók að stunda búskap af miklum móð í Suður-Þing-
eyjarsýslu.
Kristín Linda og eiginmaður hennar, Sigurður Árni
Snorrason, keyptu Miðhvamm fyrir röskum áratug, árið
1995, og hafa búið þar síðan með sonum sínum þremur;
Ástþóri Erni 22 ára, sem nú er kúabóndi í Fremstafelli í
Þingeyjarsveit, Halldóri Loga, 17 ára nema í VMA, og
Jóni Fjalari, 7 ára.
Kristín Linda í ólíkum hlutverkum, hér að ofan við tölvuna að ritstýra Hús-
freyjunni, til hægri að huga að kúnum í fjósinu í Miðhvammi í Þingeyjar-
sveit.