Fréttablaðið - 20.01.2012, Blaðsíða 16

16 20. janúar 2012 FÖSTUDAGUR
FRÁ DEGI TIL DAGS
greinar@frettabladid.is
ÚTGÁFUFÉLAG: 365 miðlar ehf. STJÓRNARFORMAÐUR: Ingibjörg S. Pálmadóttir FORSTJÓRI OG ÚTGÁFUSTJÓRI: Ari Edwald
RITSTJÓRI: Ólafur Þ. Stephensen olafur@frettabladid.is AÐSTOÐARRITSTJÓRI: Steinunn Stefánsdóttir steinunn@frettabladid.is
Fréttablaðið kemur út í 90.000 eintökum og er dreift ókeypis á heimili á höfuðborgarsvæðinu og Akureyri. Einnig er hægt að
fá blaðið í völdum verslunum á landsbyggðinni. Fréttablaðið áskilur sér rétt til að birta allt efni blaðsins í stafrænu formi og í
gagnabönkum án endurgjalds. Issn 1670-3871
A
lþingi greiðir væntanlega atkvæði í dag um tillögu
Bjarna Benediktssonar um að þingið afturkalli máls-
höfðun á hendur Geir H. Haarde fyrrverandi forsætis-
ráðherra fyrir Landsdómi.
Málsmetandi lögfræðingar hafa fært fyrir því sann-
færandi rök að það sé í valdi þingsins að afturkalla ákæruna, enda
fari það með ákæruvaldið í málinu.
Það hefur orðið ljósara eftir
því sem liðið hefur á málarekst-
urinn fyrir Landsdómi hversu
ógæfulegur hann er. Málið ber
allt keim af pólitískum réttar-
höldum og réttinda sakbornings-
ins hefur ekki verið gætt sem
skyldi, enda eru lögin um Lands-
dóm gömul og hafa ekki tekið
breytingum til samræmis við réttarþróun í meðferð sakamála.
Hér kemur ýmislegt til; í fyrsta lagi hvernig að ákærunni var
staðið, þegar lítill hópur þingmanna Samfylkingarinnar réði því
að fyrrverandi forystumaður annars flokks var ákærður en þeirra
eigin flokksmönnum hlíft. Í öðru lagi gerði þingnefndin sem gerði
tillögu um ákæruna aldrei neina sjálfstæða rannsókn á málinu og
ræddi aldrei við hugsanlegan sakborning eins og telst þó sjálfsögð
regla í réttarríki. Í þriðja lagi fer saksóknarinn fram með öðrum
hætti en í öðrum sakamálum, meðal annars með almannatengsla-
starfsemi á vefnum, sem engin fordæmi eru fyrir. Í fjórða lagi
breytti Alþingi lögunum um Landsdóm eftir að ákveðið var að
ákæra og framlengdi skipunartíma dómaranna.
Þessi atriði voru rakin í pistli hér á þessum stað síðastliðið sumar
og bent á að þingmenn VG, sem hefðu verið talsmenn þess að réttar-
kerfinu væri ekki misbeitt í pólitískum tilgangi, stæðu nú að því að
„þverbrjóta ýmsar reglur réttarríkisins til að koma höggi á einn
mann, sem draga á til ábyrgðar fyrir heilt stjórnkerfi sem ekki
réði við hlutverk sitt“. Því var hnýtt aftan við að hætt væri við að
dómur sögunnar um þessa þingmenn yrði annar en þeir hefðu kosið.
Einn þingmannanna, Ögmundur Jónasson, svaraði um hæl með
nokkrum þjósti í grein í Fréttablaðinu og taldi ritstjóra blaðsins
þurfa að rökstyðja betur þessar „grafalvarlegu ásakanir“. Á síðustu
dögum hefur Ögmundur hins vegar snúið við blaðinu og telur sig
og aðra sem greiddu atkvæði með að ákæra Geir hafa gert mis-
tök. Atkvæðagreiðslan um ákærurnar hafi tekið á sig „afskræmda
flokkspólitíska mynd“ og réttarhöldin verði „sýndaruppgjör“.
„Réttarríki rís aldrei undir nafni, nema lög og réttlæti fari saman,“
sagði Ögmundur í grein í Morgunblaðinu og hafði þar rétt fyrir sér.
Fleiri þingmenn hljóta að hafa skipt um skoðun á þessu máli – og
hafa áhyggjur af dómi sögunnar eins og Ögmundur.
Þetta mál snýst nefnilega um réttlæti og þannig á að nálgast það.
Það er algjörlega fráleitt að halda því fram að það snúist um ríkis-
stjórnarsamstarfið eða að þessi flokkurinn eða hinn hafi sitt fram
á kostnað annarra. Það snýst um að ekki verði brotin mannréttindi
með gallaðri málsmeðferð og að einn maður verði ekki látinn svara
til saka fyrir kerfi sem brást.
Leiðin til uppgjörs við þátt stjórnmálamanna í hruninu liggur í
því að fylgja fast eftir þeirri áætlun um umbætur á lögum, stjórn-
sýslu og siðferði sem þingmannanefndin margumrædda lagði fram
og þingið samþykkti. Ef Landsdómsmálið er úr sögunni beinist
athyglin með réttu aftur að framgangi þeirra mála.
FRÉTTABLAÐIÐ Skaftahlíð 24, 105 Reykjavík SÍMI: 512 5000, ritstjorn@frettabladid.is FRÉTTASTJÓRAR: Arndís Þorgeirsdóttir arndis@frettabladid.is, Kristján Hjálmarsson, kristjan@frettabladid.is Trausti Hafliðason trausti@frettabladid.is og Atli Fannar Bjarkason (dægurmál) atlifannar@frettabladid.is
HELGAREFNI: Sigríður Björg Tómasdóttir, ritstjórnarfulltrúi, sigridur@frettabladid.is MENNING: Bergsteinn Sigurðsson bergsteinn@frettabladid.is ALLT OG SÉRBLÖÐ: Roald Eyvindsson roald@frettabladid.is og Sólveig Gísladóttir solveig@frettabladid.is
ÍÞRÓTTIR: Sigurður Elvar Þórólfsson seth@frettabladid.is LJÓSMYNDIR: Pjetur Sigurðsson pjetur@frettabladid.is FRAMLEIÐSLUSTJÓRI: Kolbrún Ingibergsdóttir kolbrun@frettabladid.is
HALLDÓR
Ólafur Þ.
Stephensen
olafur@frettabladid.is
SKOÐUN
Eins rangt og það var að hefja málsókn gegn Geir H. Haarde, fyrrverandi for-
sætisráðherra, er í dag tækifæri til að gera
það sem er rétt. Því miður hefur umræð-
an undanfarið minnst snúist um það hvað
rétt og sanngjarnt sé að gera en mest um
það hvort hugsanleg niðurstaða sé góð eða
slæm fyrir ríkisstjórnina, tiltekna stjórn-
málaflokka eða tilteknar stjórnmálaskoð-
anir.
Um hvað snýst málið?
Eins og öllum er ljóst er málsóknin gegn
Geir H. Haarde algjört einsdæmi. Hún
er pólitísks eðlis, er í andstöðu við okkar
réttarfar og felur í sér ósanngjarna aðför
gegn einstaklingi, sem ekki getur einn
og sér borið ábyrgð á afleiðingum efna-
hagshrunsins. Þess vegna var ákvörðun
Alþingis á sínum tíma röng og þess vegna
er svo mikilvægt að hún verði dregin til
baka og skapi ekki fordæmi í íslensku
samfélagi.
Líkt og svo oft áður hefur hinn pólitíski
leikur þessa vikuna fengið meiri athygli en
málið sjálft. Þannig höfum við fylgst með
hörðum átökum milli stjórnmálaflokka,
innan stjórnmálaflokka og flóknum kenn-
ingum um það hvað atkvæðagreiðslan um
frávísunina feli raunverulega í sér. Þetta
hefur flækt málið, sem í grunninn snýst
ekki um ríkisstjórnina, einstaka stjórn-
málaflokka eða stjórnmálaskoðanir, heldur
um það eitt að gera rétt gagnvart einstak-
lingi sem hefur verið órétti beittur.
Kosningar eru pólitískt uppgjör
Traust almennings til stjórnmála er í sögu-
legu lágmarki. Stjórnmálamenn verða að
horfast í augu við þá staðreynd, endur-
skoða áherslur, breyta vinnubrögðum og
færa valdið nær fólkinu.
Aðeins þannig endurvinnum við traust,
nýtum lærdóminn af hruninu og eflum
lýðræðið. Enginn stjórnmálaflokkur, ekki
heldur sá sem ég tilheyri, getur vikið sér
undan slíkri skoðun. Hún er óumflýjan-
leg og mun hafa mikil áhrif á val fólks og
niðurstöður kosninga, þar sem uppgjör
almennings við stjórnmálin fer fram.
Stjórnmálin geta ekki og mega ekki
víkja sér undan þeim dómi eða færa það
vald annað. Hið pólitíska uppgjör er hjá
þjóðinni allri á kjördag. Hvorki Alþingi
né einstakir stjórnmálamenn geta krafist
þess að uppgjörið fari fram annars staðar,
síst af öllu í lokuðum dómsölum með mál-
sókn gegn einum manni. Það er einfaldlega
rangt og því hvet ég þingmenn allra flokka
til að nýta daginn til að breyta rétt.
Tækifæri til að breyta rétt
Alþingi greiðir atkvæði um landsdómsákæru:
Réttlætismál
Landsdómur
Hanna Birna
Kristjánsdóttir
oddviti Sjálf-
stæðisflokksins
í borgarstjórn
Gangsetjum hjólin
Jóhanna Sigurðardóttir forsætis-
ráðherra lá einu sinni sem oftar undir
ámæli á Alþingi í gær. Birkir Jón Jóns-
son, þingmaður Framsóknarflokksins,
ásakaði ríkisstjórnina um að standa
sig slælega í atvinnumálum og
spurði hvenær ætti nú að koma fram
með alvöru atvinnustefnu og glæða
efnahag þjóðarinnar. Jóhanna taldi
sig vera að vinna að því
á fullu, hún væri vakin
og sofin yfir því, ásamt
ríkisstjórninni, að koma
hjólum atvinnulífsins í
gang. Þetta er áhuga-
verð líking. Nú er spurn-
ing hvernig hjól það eru
sem ríkisstjórnin reynir að gangsetja,
eru hágæða Harley Davidson eða
kannski vespur atvinnulífsins?
Sjö ráðherranefndir
Í svari forsætisráðherra við fyrirspurn
Sigurðar Inga Jóhannssonar, þing-
manns Framsóknarflokksins, má sjá
að starfandi eru sjö ráðherranefndir
um eftirfarandi efni: Evrópu-
mál, jafnréttismál, efnahags-
mál, ríkisfjármál, atvinnumál,
endurskoðun laga um stjórn
fiskveiða og stjórnkerfisbætur.
Þetta er athyglisverður listi og
ber að þakka fyrir fyrir-
spurnina.
Valdataka á Alþingi
Bjarni Benediktsson, formaður
Sjálfstæðisflokksins, er ósáttur við
hvernig haldið er á málefnum um
stjórnarskrá. Hann hefur nokkuð
til síns máls þar sem málið hefur
ekki verið rætt efnislega á þingi,
en rætt er um að kjósa um það í
sumar. Bjarni átaldi meirihlutann
fyrir að hafa breytt stjórnlagaþingi
í stjórnlagaráð og ætla síðan að
halda þjóðaratkvæðagreiðslu og
sagði hann meirihlutann hafa
tekið völdin. Það er nú einmitt
það sem meirihlutar gera
oft, nýta sér það að
vera meirihlutar.
kolbeinn@frettabladid.is