Fréttablaðið - 20.01.2012, Blaðsíða 18

18 20. janúar 2012 FÖSTUDAGUR
Þann 7. júlí árið 2005 áttu sér stað í London verstu hryðjuverka-
árásir sem gerðar hafa verið á
Bretlandseyjum. Fjórar samstillt-
ar sprengingar urðu 52 saklausum
borgurum að bana og skildu meira
en 700 eftir sára. Árásarmennirnir
fjórir fórust um leið. Þeir fórust í
eldhafinu sem þeir tendruðu sjálfir
af ráðnum hug. Umfang árásarinn-
ar vakti ugg með okkur öllum. Mér
virtist á þessum tíma sem Íslend-
ingum væri ekki síður brugðið en
samlöndum mínum og var ég ein-
dregið hvattur til þess að opna
minningabók svo þeir gætu vott-
að samúð sína og samstöðu. Fjöldi
þeirra sem kom til þess að rita nafn
sitt í bókina kom mér í opna skjöldu
og snart mig. Mér mun aldrei líða
úr minni sú mikla umhyggja og
stuðningur sem íslenska þjóðin
sýndi á þessum dimmu dögum í
sögu Bretlands.
Ástæða þess að ég rita þessi orð
nú er sú að þau sem urðu fyrst til
að skrá nöfn sín í minningarbók-
ina voru Geir Haarde, þáverandi
fjármálaráðherra, og Inga Jóna
Þórðardóttir, eiginkona hans. Ég
sá í gegnum gluggann minn hvar
þau komu að og ég fór út til þess
að taka á móti þeim og þakka þeim
fyrir að gefa sér tíma til þess að
votta samúð sína. „Í dag erum við
öll Lundúnabúar. Við deilum harmi
ykkar og áfalli yfir því sem hefur
gerst,“ sagði Geir.
Ég kynntist þeim Geir og Ingu
Jónu vel á þeim tíma sem ég var
sendiherra Bretlands á Íslandi.
Fyrst þegar hann var fjármálaráð-
herra, síðar utanríkisráðherra og
loks forsætisráðherra. Ég og eigin-
kona mín vinguðumst við Ingu Jónu
í gegnum fjáröflunarstarf fyrir
Barnaheill. Geir og Inga Jóna buðu
af sér góðan þokka sem umhyggju-
samir og ástríðufullir Íslendingar.
Geir lagði sig í framkróka við að
þjóna hagsmunum Íslands. Þetta
sannreyndi ég á fundum sem ég
átti með honum, þar sem hann hitti
fyrir breska embættismenn sem
sóttu Ísland heim og eins á fundum
sem ég kom í kring í London, þar
á meðal fundi í utanríkisráðuneyt-
inu og með forsætisráðherranum í
Downingstræti 10.
Ég yfirgaf Ísland 30. júní 2008
og lét af störfum í bresku utanrík-
isþjónustunni tveimur mánuðum
síðar. Það var því úr fjarska sem
ég fylgdist með þeim atburðum
sem áttu sér stað í Reykjavík í októ-
bermánuði þetta sama ár, dapur í
bragði og furðu lostinn. Ég fann
til með þeim sem áttu hagsmuna
að gæta í þessum hildarleik, ekki
síst með þeim Íslendingum og sam-
löndum mínum, sem sumir hverj-
ir horfðu fram á að ævisparnaður
þeirra var í uppnámi.
Vissulega velti ég því fyrir mér
hvort þeir sem voru í eldlínunni og
reyndu eftir fremsta megni að hafa
stjórn á atburðarásinni, væru þeir
réttu til þess að hafa það verk með
höndum, hvort hugsanlega væru
einhverjir aðrir betur til þess falln-
ir. En ég komst að þeirri niðurstöðu
að Íslendingar mættu hrósa happi
fyrir að eiga jafn reyndan mann
og greindan fyrir forsætisráð-
herra. Þeir hefðu ekki getað beðið
um meir. Mann með tvær meistara-
gráður frá framúrskarandi háskól-
um. Mann sem hafði starfað sem
hagfræðingur í Seðlabankanum.
Mann með víðtæka reynslu sem
ráðherra, sem stýrði efnahags-
málum þegar þau voru óumdeil-
anlega í góðu horfi, sem var utan-
ríkisráðherra um skeið og bar því
skynbragð á milliríkjasamskipti.
Umfram allt var ég sannfærður um
að lánsemi Íslendinga fælist í því
að þar færi ekki aðeins maður með
rétta þekkingu, heldur líka maður
sem sannarlega léti einskis ófreist-
að til þess að tryggja að hagsmun-
um þjóðar sinnar yrði sem best
borgið. Ég gat ekki ímyndað mér
þann mann sem hefði farið öðruvísi
að eða gert betur.
Það er ekki við hæfi að utanað-
komandi vefengi ákvarðanir
Alþingis Íslendinga sem lúta að
öðrum Íslendingum, enda vakir
það ekki fyrir mér hér. Ég þekki
til margra alþingismanna og ég
tel þá vera heiðvirða og velviljaða
Íslendinga sem unna þjóð sinni.
En ég þekki Geir Haarde líka af
þeirri sömu heiðursmennsku og
föðurlandsást. Þess vegna fæ ég
ekki skilið hvers vegna honum er
nú vísað til sætis á sakamanna-
bekk.
Ég hef borið gæfu til þess að
kynnast Íslandi og Íslendingum
nokkuð. En mig hefði aldrei órað
fyrir því að sú staða sem nú blasir
við gæti nokkurn tíma komið upp.
Ég er þess líka fullviss að hefði
ég fyrir fimm eða sex árum síðan
(og það voru, vel að merkja, líka
blikur á lofti árið 2006) spurt ein-
hvern alþingismann um það hver
viðbrögðin yrðu ef svo ólíklega
færi að bankakerfið legðist á hlið-
ina í einni svipan, þá hefði enginn
þeirra svarað því til að forsætis-
ráðherrann yrði ákærður og dreg-
inn fyrir dóm. Þvert á móti tel ég
líklegra að viðkomandi hefði minnt
mig á það að þegar syrti í álinn
hefðu Íslendingar ævinlega graf-
ið stríðsöxina og af samtakamætti
róið að því öllum árum að komast
út úr öldudalnum.
Aðdáun mín og virðing fyrir
Íslendingum er djúp. Fyrir þeirra
hönd vona ég sannarlega að land-
ið muni senn skipa sinn fyrri sess
samlyndis og velmegunar, að þeir
megi horfa sameinaðir fram á veg-
inn en ekki aftur til fortíðar. Og ég
efast ekki um að Geir Haarde ber
þá sömu von í brjósti.
Um áramót er góður siður að stíga á stokk og strengja ný heit, en
um leið að líta yfir farinn veg.
Árið 2012 var á margan hátt Þjóð-
kirkjunni erfitt. Og reyndar undan-
farnir hátt í tveir áratugir sé allt
talið með. Hún hefur verið eins og
skip í stormi sem þarf að þola hverja
ágjöfina á fætur annarri. Margir
kusu að yfirgefa kirkjuna og gagn-
rýni á hana hefur farið vaxandi.
Harðast hefur kirkjan verið gagn-
rýnd fyrir hvernig hún tók á ásök-
unum er tengjast Ólafi Skúlasyni
biskupi heitnum. Þótti Þjóðkirkjan
bregðast sem stofnun er vill vera
skjöldur og skjól hinna minni mátt-
ar og þeirra er þurfa að sæta ofbeldi.
Margir áttu líka erfitt með að taka
því þegjandi hversu treg Þjóðkirkj-
an var að samþykkja jafnræði hjóna-
vígslu samkynhneigðra og gagnkyn-
hneigðra.
Enn aðrir hafa gagnrýnt Þjóð-
kirkjuna fyrir skort á lýðræði. Og
traustið til hennar hefur minnkað
ár frá ári. Þannig mætti lengi telja.
Ýmislegt hefur þó verið vel gert sem
ekki má gleymast.
Þjóðkirkjan tók af skarið og sam-
þykkti ný lög sem leggja að jöfnu
hjónavígslu samkynhneigðra og
gagnkynhneigðra. Enda hefur
margt Þjóðkirkjufólk barist fyrir
þeim sjálfsögðu mannréttindum
um árabil.
Og Fagráð Þjóðkirkjunnar um
meðferð kynferðisbrota hefur
brugðist rétt og vel við þeim erfiðu
málum sem upp hafa komið og
skapað farveg til úrlausnar og eftir-
vinnslu. Vinna Fagráðsins mun án
efa skila sér til framtíðar í bættum
starfsháttum innan Þjóðkirkjunnar
í málum er tengjast kynferðisbrot-
um. Þjóðkirkjan vill vera öruggur
staður. Alltaf. Fyrir alla.
Nú er nýtt ár að runnið upp, árið
2012. Á margan hátt getur það ár
orðið ár endurnýjunar og sátta
fyrir Þjóðkirkjuna. Á
árinu verður kjörinn nýr
vígslubiskup á Hólum og
nýr biskup Íslands. Nú
verður í fyrsta sinn kosið
samkvæmt nýjum lögum
sem samþykkt voru á
síðasta Kirkjuþingi, þar
sem vægi leikmanna er
aukið í kosningunum og
fjöldi kjörmanna aukinn.
Áður fengu aðeins prest-
ar, kennarar Guðfræði-
deildar og örfáir fleiri að
kjósa biskup. Nú kjósa,
auk þeirra, djáknar, for-
menn sóknarnefnda um
allt land og varaformenn
á höfuðborgarsvæðinu.
Lýðræðið fer sem sagt vaxandi
innan Þjóðkirkjunnar.
Það verður spennandi að sjá hvaða
áhrif þetta mun hafa, bæði á sjálft
kjörið, en einnig á undirbúning þess
og aðdraganda. Vonandi er þetta
fyrsta skrefið í þá átt að auka lýð-
ræðið í kosningum enn frekar innan
Þjóðkirkjunnar, á Kirkjuþing og til
embætta innan kirkjunnar.
Því skiptir miklu máli að vel tak-
ist til. Og að til embætta biskupa
veljist einstaklingar sem grípi tæki-
færið til þess að endurreisa traust-
ið á Þjóðkirkjunni meðal þjóðar-
innar í samvinnu og samstarfi við
einstaklinga og hópa bæði innan og
utan Þjóðkirkjunnar.
Við þurfum reyndar öll á því að
halda að traustið sé endurreist í
íslensku samfélagi, en það fór fyrir
lítið í kjölfar hrunsins eins og allir
vita. Þjóðkirkjan þarf ekki á bisk-
upum að halda sem setja sig í stell-
ingar embættismanna eða ráðuneyt-
isstjóra. Þjóðkirkjan þarf andlega
leiðtoga. Og þjóðin þarf sömuleiðis
andlega leiðtoga. Leiðtoga sem geta
borið smyrsl á sárin. Leiðtoga sem
geta sameinað.
Leiðtoga sem geta
vakið bæði kirkju og þjóð
von í brjósti, von og kjark
og samstöðu.
Kannski verður það
stærsta hlutverk nýrra
biskupa Þjóðkirkjunnar
árið 2012.
Að efla samstöðuna og
samheldnina og endur-
vekja traustið. Þvert á
trúarskoðanir og kirkju-
deildir. Og að finna sátt-
arlausnir varðandi spurn-
ingar sem lengi hefur
verið deilt um. Eins og
samband ríkis og kirkju.
Og samvinnu Þjóðkirkju
og annarra kirkjudeilda, safnaða og
lífsskoðunarfélaga. Þetta gera auð-
vitað engir þrír einstaklingar, það
er að segja, þrír biskupar. Við öll
sem lifum og hrærumst innan Þjóð-
kirkjunnar verðum að leggja okkar
af mörkum til að af slíkri endurreisn
geti orðið.
En umfram allt biðjum við Guð að
efla Þjóðkirkjuna á komandi árum
til að verða farvegur friðar, ein-
ingar, trausts og samstöðu meðal
þjóðarinnar.
Því „Ef Drottinn byggir ekki
húsið erfiða smiðirnir til ónýtis“.
(Sálmur 127.1).
Guð gefi okkur öllum gleðilegt
nýtt ár.
Þrátt fyrir glímuna við ríkisfjár-málin lengir marga eftir for-
gangsröðun í þágu velferðar líkt
og lofað var í aðdraganda síðustu
Alþingiskosninga. Á sama tíma og
fjárveitingar til margra málaflokka
aukast þá eru minnkandi fram-
lög til heilbrigðisþjónustu mikið
áhyggjuefni. Síðastliðinn fimmtu-
dag stóð Sjúkraliðafélags Íslands
fyrir fundi á Akranesi vegna fyrir-
hugaðrar lokunar E-deildar sjúkra-
hússins á Akranesi. Þegar þess-
ar tillögur voru fyrst kynntar þá
óskaði ég eftir fundi með forstöðu-
mönnum Heilbrigðissstofnunar
Vesturlands (HVE) og í framhald-
inu átti ég góðan fund með starfs-
fólki og trúnaðarmanni starfsfólks
á E-deildinni. Að loknum þessum
fundum setti ég mig í samband við
heilsugæslulækna á starfssvæði
HVE, einstaklinga og aðstandend-
ur margra sem hafa notið góðrar
þjónustu á E-deildinni.
Mikilvægi deildarinnar og fram-
tíðarsýn HVE
Þeir eru ófáir sem hafa nýtt sér
þjónustu E-deildar sjúkrahússins
á Akranesi en á síðasta ári þjónu-
staði deildin 105 einstaklinga.
Þarna er um að ræða aldraða ein-
staklinga víðs vegar af Vesturlandi
sem komið hafa í endurhæfingu,
hvíldarinnlagnir og skamm- og
langtímainnlagnir. Endurhæfing
og hvíldarinnlagnir gera einstak-
lingum mögulegt að búa lengur
heima með lægri tilkostnaði fyrir
samfélagið. Skamm- og langtíma-
innlagnir eru yfirleitt vegna þess
að einstaklingar hafa ekki feng-
ið vistunarmat eða bíða þess að
hjúkrunarrými losni.
Í framtíðarsýn HVE fyrir árin
2011-2013, sem gefin var út 1. júní
2011, kemur fram að eitt af hlut-
verkum stofnunarinnar sé að sinna
öldrunarþjónustu þar sem slík
þjónusta sé ekki veitt af sveitar-
félögum eða öðrum. Undir þessa
framtíðarsýn ritar núverandi vel-
ferðarráðherra og því spyrja margir
sig hvað hafi breyst á sex mánuðum.
Þeir sem til þekkja segja ógerlegt að
veita þessa þjónustu á öðrum deild-
um og þjónustuskerðing og aukinn
kostnaður verði óumflýjanlegur.
Er ekki ástæða til að endurskoða
ákvörðunina?
Hvernig má það vera að hægt sé
að loka heilli deild og segja upp 30
manns án þess að það bitni á þjón-
ustu? Ef málum er þannig háttað, af
hverju var ekki löngu búið að loka
þessari deild? Af hverju hafa læknar
á starfssvæði stofnunarinnar miklar
áhyggjur af stöðu mála? Af hverju
segir starfsfólk sjúkrahússins
ómögulegt að bæta þessum verkefn-
um á aðrar deildir? Hvað verður um
einstaklinga sem bíða eftir því að
komast að? Í framhaldi af fundinum
á Akranesi þá hef ég óskað eftir sér-
stakri utandagskrárumræðu um
þetta mál á Alþingi enda mikilvægt,
ætli menn ekki að draga þessar til-
lögur til baka, að áhrifin liggi fyrir
áður en lengra er haldið.
Flestum sem hafa kynnt sér þetta
mál er ljóst að þrátt fyrir fögur
orð þá mun ekkert koma í stað
öldrunardeildar sjúkrahússins á
Akranesi. Áhrifanna mun gæta á
öllu Vesturlandi og til lengri tíma
mun þetta líklega hafa í för með
sér aukinn kostnað fyrir ríkis-
sjóð. Ef einhvern tíma er mikil-
vægt að snúa bökum saman þá er
það þegar vegið er að heilbrigðis-
þjónustu. Einn þingmaður eins og
ég stöðvar ekki þessar breytingar
og því verða allir að standa saman
og sýna velferðarráðherra stuðning
í því að endurskoða ákvörðun um
lokun öldrunardeildar á Akranesi.
Þjóðkirkjan
þarf ekki á
biskupum
að halda
sem setja sig
í stellingar
embættis-
manna …
Geir lagði sig í
framkróka við að
þjóna hagsmunum Ís-
lands. Þetta sannreyndi
ég á fundum sem ég átti
með honum …
Hvernig má það
vera að hægt
sé að loka heilli deild
og segja upp 30 manns
án þess að það bitni á
þjónustu?
Um ærleika og samstöðuLokun öldrunar-
deildar á Akranesi
Þjóðkirkja á nýju ári
Heilbrigðismál
Ásmundur Einar
Daðason
alþingismaður
Landsdómur
Alp
Mehmet
sendiherra Bretlands á
Íslandi 2004-2008
Trúmál
Sr. Þórhallur
Heimisson
sóknarprestur
SKIPHOLTI 50c SÍMI 562 9090
JAN.
16.-31. .- .
1095.-