Læknablaðið - 15.05.1989, Side 19

LÆKNABLAÐIÐ
161
efri loftvegaflóra úr almennri ræktun en úr sýnum
sáð á BCYE-alfa æti ræktaðist L. pneumophila
sermiflokkur 1. Niðurstaða smásjárskoðunar á
vefjasýni sýndi hægbráða lungnabólgu í millivef
lungna (subacute interstitial pneumonitis).
Blóð var sent í mótefnamælingar gegn legionella.
Reyndust mótefni gegn L. pneumophila semiiflokki
I vera 1/32.
Hann hafði verið settur á erýþrómýsín tveimur
dögum eftir berkjuspeglunina og þegar svar við
ræktun barst var bætt við rifampisíni. Þegar
hér var komið sögu var hann hins vegar langt
leiddur og lést hann þremur dögum síðar eða 20
dögum eftir innlögn (tafla I). Krufning sýndi m.a.
lungnabólgu í báðum lungum og bandvefsaukningu
í millivef lungna (interstitial librosis).
Sjúkrasaga 7. I febrúar 1988 var 76 ára karl
lagður á sjúkrahús til aðgerðar á æðagúl á
kviðarmeginslagæð. Hann hafði kransæðasjúkdóm
og hafði fengið kransæðastífiu tveimur árum áður.
Lungnamynd benti til bandvefsaukningar í millivef
og hann hafði reykt í 50 ár. Fyrir aðgerð fékk
hann blóðnasir og mældist þá hár blóðþrýstingur
sem var meðhöndlaður.
Fimm dögum eftir innlögn var aðgerð framkvæmd.
Fór hann síðan á gjörgæslu og fékk þar
stuðningsmeðferð með súrefni. Hjartabilun varð
að kvöldi aðgerðardags. Daginn eftir fór að bera á
ógleði, uppköstum og niðurgangi.
Þremur dögum eftir aðgerð versnaði
öndunarstarfsemi (tafla 1). A lungnamynd sáust
þéttingar um neðanvert vinstra lunga og aukin
æðateikning í lungum. Tekið var hrákasýni og
hann settur á kefuroxím. Ur þessu sýni ræktaðist
mikið af H. influenza, nokkuð af Staph. coag. neg.
og lítið af Enterohacter aerogenes. Ekki var beðið
um ræktun á legíonella.
Næstu daga voru stærstu vandamálin hjartabilun,
lækkandi blóðrauði og nýmabilun. Atta dögum
eftir aðgerð hafði hann vaxandi andþyngsli og
teppu. Hvít blóðkom vom verulega hækkuð.
Lungnamyndir sýndu nú þéttingar efst í báðum
lungum. Var tekið barkaástungusýni og beðið
um legíonellaræktun. Gramslitun á því sýndi
engar bakteríur en lítið af hvítum blóðkomum.
Var honum gefið gentamísín, píperasillín og
erýþrómýsín en hætt við kefuroxím. Degi
síðar fór hann í öndunarvél vegna versnandi
öndunarástands. Tveimur dögum síðar höfðu
Enterohacter, S. aureus og Enterokokkar vaxið
úr barkaástungusýninu en vöxtur var lítill. Var
þá trímeþóprím og súlfameþoxazól bætt við
sýklalyfjameðferðina. L. pneumophila sermiflokkur
1 óx úr barkaástungusýninu eftir fimm daga.
Sama dag og beðið var um legíónellaræktun,
var einnig beðið um mótefnamælingu gegn
legionellum. Aftur var sent sermi 10 dögum síðar.
Mótefnatítri gegn L. pneumopliila sermiflokk 1
hækkaði úr <1/2 í 1/8.
Fimmtán dögum eftir aðgerð eftir fékk hann
heilablóðfall og lést hann sex dögum síðar.
Krufning sýndi m.a. lungnabólgu í báðum lungum,
lungnabjúg og stækkaða lifur.
Sjúkrasaga 8. I júní 1988 var 37 ára kona lögð
á sjúkrahús vegna lungnabólgu. Hún hafði haft
rauða úlfa (lupus erythematosus) í 16 ár og fengið
sterameðferð talsverðan hluta þess tíma.
Þremur dögum fyrir innlögn fékk hún hita og
hósta. Hún hafði vaxandi mæði og takverk í
brjóstkassa vinstra megin. I sólarhring fyrir innlögn
kom ljós uppgangur með hóstanum. Fékk hún þá
amoxisillín.
Við innlögn reyndist hún hafa lungnabólgu
samkvæmt skoðun og lungnamynd. Var henni
gefið ampicillin og erythromycin. Úr hrákasýni
sem tekið var við innlögn óx Candida alhicans,
Neisseria sp. og Str. viridans. Ekki var beðið
um legíónellaræktun. Daginn eftir var hætt við
erýþrómýsín vegna ógleði, uppkasta og niðurgangs
og henni gefið pensilín í stað amoxisillíns. Næstu
daga skánaði henni lítið.
Fjórum dögum eftir innlögn vaknaði grunur um
legionellosis (tafla I). Var þá tekið hrákasýni og
sýndi Grams litun lítið af Gram jákvæðum kokkum
og hvítum blóðkomum. Ræktaðist mikið af H.
parainfluenza og nokkuð af Branhamella. Viku
síðar óx L. pneumopltila úr sýninu. Barkaástunga
var gerð degi síðar og óx einnig legíónella úr því.
Erýþrómýsínmeðferð var hafin á ný og haldið
áfram í 12 daga. Breyttist líðan fljótlega til hins
betra. Tekin voru þrjú sýni í mótefnamælingar
gegn legíónellum en ekki sást marktæk hækkun á
þeim fjórum vikum eftir upphaf veikinda. Hún var
útskrifuð við góða heilsu 17 dögum eftir innlögn.
UMRÆÐA
Talið er að ákveðnum sjúklingahópum sé
hættara við að fá legionellosis en öðrum (4,
11). Fólk með lungnasjúkdóma, krabbamein,
á ónæmisbælandi lyfjum og fólk sem hefur
verið gefin svæfing um barkapípu vegna
skurðaðgerðar, hefur verið talið t mestri hættu.
Reykingar og hár aldur hafa einnig verið taldir
áhættuþættir.
Allir þeir sjúklingar sem hér var sagt frá
höfðu einhvem áðumefndra sjúkdóma
eða áhættuþátta. Fimm höfðu langvinna