Læknablaðið - 15.05.1989, Síða 37

LÆKNABLAÐIÐ
177
athuga önnur svæði á íslandi og jafnframt
lyfjanotkun á sjúkrastofnunum sérstaklega.
Á rannsóknartímabilinu voru allir
heilsugæslulæknar svæðisins við störf. Aðeins
einn þeirra vissi um rannsóknina og kann
það að skekkja samanburð á honum við aðra
lækna.
Mikill munur er á fjölda lyfjaávísana hvers
læknis, sjá mynd 3. Það að einn læknir ávísar
um 25% allra lyfseðla á róandi lyf og svefnlyf
á íbúa alls rannsóknarsvæðisins hlýtur að
vekja ýmsar spumingar. Þessi rannsókn getur
þó aðeins varpað ljósi á vissa þætti málsins.
Þessi mikli munur skýrist að hluta til út frá
fleiri samskiptum þessa læknis við sjúklinga
sína (8). Líklegt er þó að hluti af skýringunni
liggi í ávísanavenjum læknisins sjálfs, svipað
og gerist með ávísanir á sýklalyf (9).
Athygli vekur hátt hlutfall símalyfseðla hjá
læknum í Hafnarfirði en rúmlega helmingvi
lyfseðla á róandi lyf og svefnlyf er ávísað
í gegnum síma. Könnun sem gerð var í
dreifbýli í Noregi (13) sýndi að 63% lyfseðla
á geðlyf var ávísað í gegnum síma. Þar hefur
einnig verið lýst ákveðnu sambandi milli
læknis og sjúklings, svo kölluðu »repeat-
prescription syndrome« þar sem lyfjum er
ávísað endurtekið til sjúklings án þess að það
fari fram með beinu sambandi milli sjúklings
og læknis. Ekki er vitað hve margar þessara
lyfjaávísana eru lyfjaendumýjanir, trúlega eru
þær það flestar. Hitt er ljóst að endurteknar
lyfjaávísanir án beins sambands milli læknis
og sjúklings eru líklegri til að valda því
að lyfjameðferð sjúklinga verði ekki eins
markviss og ella.
Hlutverk þessarar könnunar var fyrst og
fremst að athuga hvemig ávísanavenjum
lækna á rannsóknarsvæðinu er háttað.
Mikilvægi svona rannsókna er ótvírætt.
Niðurstöðumar eru gagnlegar læknum til
sjálfsmats, heilbrigðisyfirvöldum leiðbeinandi
við eftirlit og stjómun lyfjamála og hvati til
frekari rannsókna á lyfjanotkun.
SUMMARY
A survey on drug prescriptions outside hospitals
was conducted in Sudumes and Hafnarfjördur
districts in Iceland during the period 1-15th of
April 1986. This study describes prescriptions
on tranquillizers and hypnotic drugs, focusing
on prescribing habits by individual GPs. It is
recommended to take age into account when
defined daily doses (DDD) are used for comparison
between nations with different age distribution
of their population. A new model of calculating
DDD/1000 individuals in each age group/day is
demonstrated. Totally 8 585 DDD of tranquillizers
and 8 657 DDD of hypnotics/sedatives were
prescribed during the period. As expected the
use of these drugs increased with age in both
sexes. More tranquillizers (p< 0.001) and
hypnotics/sedatives (p< 0.001) were prescribed
in Sudumes compared with Hafnarfjördur
district. One doctor was responsible for 25%
of all prescriptions for tranquillizers and
sedatives/hypnotics in these two districts.
HEIMILDIR
1. Bergman U, Grímsson A. Wahba AHW. Westerholm
B. Studies in drug utilization. Copenhagen: WHO
1979; 3-29.
2. Olafsson O, Grímsson A. Neyzla ávana- og ffkniefna
og geðlyfja á íslandi. Læknablaðið 1977; 63: 65-8.
3. Petersen IJ. Notkun lyfja. Rit heilbrigðis- og
tryggingamálaráðuneytisins. Júní 1987.
4. Carmody J, Boyle R, Butler P, Douglas P, Dwyer D.
Pattems of the use of benzodiazepines in Australia.
Med J Aust 1977; 2: 666-8.
5. Rosser WW, Simms JG, Patten DW. Forster J.
Improving benzodiazepine prescribing in family
practice through review and education. Can Med
Assoc J 1981; 124: 147-53.
6. Nordiska lákemedelsnámnden. Nordisk
lákemedelstatistik 1981-1983. Uppsala 1986: Del 1:
187-99.
7. Bjömsson G, Olafsson O. Um lyfjaávísanavenjur
stofulækna í þéttbýli og dreifbýli á Islandi og
samanburður við önnur lönd. Landlæknisembættið
1985.
8. Sigurðsson JA, Oddson A, Magnússon G, Jónsson H,
Blöndal Þ. Avísanir á lyf. Könnun á lyfjaávísunum
lækna utan sjúkrahúsa á Suðumesjum og í
Hafnarfirði. Læknablaðið 1989;75: 63-6.
9. Oddson A, Jónsson H, Magnússon G, Sigurðsson
JA. Avísanir á sýklalyf. Könnun á ávísanavenjum
heimilislækna á sýklalyf á Suðumesjum og í
Hafnarfirði. Læknablaðið 1989; 75: 91-5.
10. Tellnes G, Bjömdal A, Fugelli P. Psychotropic dmg
users and non-users in general practice. Scand J Prim
Health Care 1986; 4: 131-5.
11. Pétursson Pi. Samskiptaskráning í Bolungarvík.
Obirtar niðurstöður.
12. Þórarinsson S. Egilsstaðarannsóknin. Obirtar
niðurstöður.
13. Anderson JE. Prescribing of tranquillizers to women
and men. Can Med Assoc J 1981; 125: 1229-32.
14. Tellnes G, Bjömdal A, Fugelli P. Psychotropic dmg
prescribing in general practice. Scand J Prim Health
Care 1986; 4: 137-41.
15. Bass MJ, Baskerville JC. Prescribing of minor
tranquillizers for emotional problems in a family
practice. Can Med Assoc J 1981; 125: 1225-6.
16. Grímsson A, Olafsson O. Drug prescription in
Iceland. Br J Prevent Soc Med 1977; 31: 65-6.
17. Ólafsson Ó, Sigfússon S, Grímsson A. J Epidemiol
Community Health 1980; 34, 305-8.