Læknablaðið : fylgirit - 01.06.2002, Qupperneq 34

ÁGRIP ERINDA / XV. ÞING FÉLAGS ÍSLENSKRA LYFLÆKNA
E 33 Sjúkdómsvirknimat eitt hundrað sjúklinga með herslismein
á fjórtán ára tímabili
Árni Jón Geirsson', Frank A. Wollheim2, Anita Akesson2
'Landspítali háskólasjúkrahús, ’Háskólasjúkrahúsiö Lundi
Netfang: arnijon@landspitali.is
Tilgangur: Að meta líffæraskemmdir og áhrif þeirra á horfur sjúk-
linga með herslismein (scleroderma).
Efniviður og aðferðir: Eitt hundrað sjúklingum með herslismein var
fylgt eftir og þeir skoðaðir á kerfisbundinn hátt á 14 ára tímabili í
Lundi, Svíþjóð. Meðalfylgitími var 7,7 ár. Sjúklingar voru skoðaðir
í byrjun og síðan árlega að meðaltali 5,6 sinnum hver sjúklingur.
Niðurstöður: Aldur við greiningu, hátt skinnskor, herslishúð á búk,
lágt vital capacity, skertur þenjanleiki lungna, lágur Cr-EDTA
clearance og hjartarafritsbreytingar í upphafi rannsóknar spá fyrir
um slæmar horfur. Við virknimat og skorun á fimm líffærakerfum
kemur fram hæg versnun á starfsemi líffæra eftir inntöku sjúklinga í
rannsóknina. Kynjahlutfall var tvær konur fyrir hvern karl, meðal-
aldur við upphaf einkenna var 42,3 ár (3-82), meðalaldur við inn-
töku í rannsóknina var 47,2 ár (17-82). Þrjátíu sjúklingar létust
meðan á rannsókninni stóð, meðalaldur 61,3 ár (33-85). Dánaror-
sakir mátti rekja beint til sjúkdómsins í 10 tilvikum. Staðlað dánar-
tíðnihlutfall var 3,5 fyrir karla og 3,7 fyrir konur.
Alyktanir: Líffæraskemmdir og skert starfsemi líffæra koma fram
fyrstu fimm árin eftir tilkomu sjúkdómsins, eftir það er starfsemi
mikilvægra líffæra stöðug. Utbreiddar húðbreytingar, hjartarafrits-
(EKG) breytingar, skert lungna- og nýrnastarfsemi spá fyrir urn
skertar lífslíkur.
E34 Liðsýkingar á íslandi 1990-2000
Svajunas Statkeviciu, Arnór Víkingsson, Árni J. Geirsson
Lyflækningadeild Landspítala Hringbraut
Netfang: svajunas@strik.is
Tilgangur: Framkvæmd var afturskyggn rannsókn á liðsýkingum
yfir II ára tímabil. Með rannsókninni er leitasl við að kanna ný-
gengi, smitleiðir, áhættuþætti, meingerð og afdrif liðsýkinga á þessu
tímabili.
Efniviður og aðfcrðir: Að fengnu leyfi Vísindasiðanefndar og Per-
sónuverndar var leitað að jákvæðum liðvökvaræktunum á sýkla-
deildum Landspítala Hringbraut og Fossvogi og á Fjórðungssjúkra-
húsinu á Akureyri á tímabilinu Ol.01.1990-31.12.2000. Jafnframt var
leitað í sjúkraskrárkerfi ofangreinda sjúkrahúsa að greiningunni
liðsýking CD-9, 711 og CD-10 M0,09. Leitað var kerfisbundið í
sjúkraskrám að ákveðnum breytum.
Niðurstöður: Samtals greindust 174 tilfelli liðsýkinga á þessu 11 ára
tímabili. Nýgengið er 5,8 á 100.000 á ári. Fæst tilfelli greinast 1994 eða
sex, en flest 26 árið 2000. Kynjahlutfallið er tveir karlar fyrir hverja
konu. Meðalaldur við greiningu er 43 ára (0,5-93 ára). Hnéliður sýkt-
ist oftast, eða í 72 tilfellum (41,4%), þar á eftir mjaðmarliður í 37 til-
fellum (21,3%). Liðsýking greindist eftir liðástungu í 27 tilfellum
(15,5%), eftir liðspeglun í 13 tilfellum (7,5%). Gerviliður var sýktur í
10 tilfellum (5,7%), að meðaltali í þrjú ár (0,1-8 ár) eftir ísetningu
liðarins. Áverki á lið reyndist meðvirk ástæða liðsýkingar í 29
(16,6%) tilvikum. Ónæmisbælandi lyfjanteðferð eða langvinnir sjúk-
dómar reyndust meðvirk ástæða hjá 20 (11,5%) sjúklingum.
Staphylococcus aureus ræktaðist úr liðvökva í 60 tilfellum (34,5%) og
var algengasti meinvaldurinn, 37 sjúklingar (21,3%) greindust með
jákvæða blóðræktun. Sjúkdómurinn olli dauða í þremur tilfellum.
Alyktanir: Veruleg aukning liðsýkinga verður á ofangreindu tíma-
bili samanborið við fyrri rannsóknir á liðsýkingum á Islandi. í 23%
tilvika má rekja liðsýkingu til læknisverks.
E 35 Nefslímhúðarbólusetning dregur úr liðbólguvirkni í
dýralíkani að liðagigt
Jóna Freysdóttir', Ingibjörg Ólafsdóttir', Ragnar Pálsson', Ingibjörg
Harðardóttir', Arnór Víkingsson *
'Lyfjaþróun hf, 2gigtlækningadeild Landspítala háskólasjúkrahúss
Netfang: arnor@landspitali.is
Inngangur: Ónæmiskerfi slímhúða gegnir mikilvægu hlutverki í
ónæmissvörunum. Meginreglan er sú að ónæmiskerfi slímhúða
miðli dempandi og oft þolmyndandi áhrifum á ónæmissvör. Því hef-
ur athygli manna í vaxandi mæli beinst að því að finna leiðir til að
virkja slímhúðarónæmiskerfið til að bæla óæskileg ónæmisviðbrögð
í líkamanum, til dæmis í sjálfsofnæmissjúkdómum.
Hér verður lýst dýralíkani að liðagigt og tilraunum til að bæla
liðbólguna með ónæmisvaka sértækri nefslímhúðarbólusetningu.
Efniviður og aðferðir: Kvenkyns Lewisrottur voru notaðar sem til-
raunadýr. Framkölluð var ónæmisvaka sértæk liðbólga (antigen in-
duced arthritis) í vinstra hné rottnanna með því að bólusetja rott-
urnar með BSA (bovine serurn albumin) undir húð og síðar sprauta
mBSA (methylated BSA) í vinstra hnéð. Saltvatni var sprautað í
hægri hnélið til viðmiðunar fyrir bólgusvörun. Til að meta hugsan-
leg áhrif slímhúðarbólusetningar á BSA miðlaða liðbólgu fengu
rotturnar BSA-vatnslausn í nef, ýmist fyrir eða eftir að liðbólga var
framkölluð, og stærð liðbólgunnar borin saman við annan hóp
rottna sem fengu einungis saltvatnslausn í nef. Ónæmisvaka sértæk
ónæmissvör voru mæld með in vitro frumufjölgunarprófi og mæl-
ingum á interferon-y í floti.
Niðurstöður: Tekist hefur að setja upp liðagigtarlíkan í rottum og er
breytileiki í liðbólgusvörun milli tilraunadýra lítill.
Nefslímhúðarbólusetning dró marktækt úr liðbólgu í rottunum og
in vitro mælingar sýndu að nefslímhúðarbólusetning dró úr ónæm-
isvakasértækri frumufjölgun og interferon-y myndun í miltisfrumum.
Ályktanir: Nefslímhúðarbólusetning getur dregið úr bólgusvörun í
vefjum sem eru fjarri upphaflegum bólusetningarstað. Hugsanlegt
er að nota megi þessa aðferðarfræði til meðferðar sjálfsofnæmis-
sjúkdóma í framtíðinni. Unnið er að því að auka enn frekar þol-
myndandi áhrif nefslímhúðarbólusetningarinnar.
E 36 Greining skerts sykurþols og sykursýki á íslandi. Fastandi
blóðsykur eða sykurþolspróf?
Gísli Björn Bergmann'2, Vilmundur Guðnason' 2, Rafn Benediktsson'-2'3
'Læknadeild Háskóla íslands, :Hjartavemd, Myflækningadeild Landspítala Fossvogi
Netfang: gislibe@hotmail.com
Inngangur: Lagt hefur verið til að greining sykursýki af gerð 2 (SS2)
byggist eingöngu á mælingu fastandi blóðsykurs (FBS). Þetta getur
stangast á við greiningu einstaklinga samkvæmt 75g sykurþolsprófi
og misst af greiningu hjá sjúklingum sem hafa skert sykurþol (SSÞ),
en einstaklingar með slíka skerðingu eru í mikilli hættu á fá
sykursýki af gerð 2 og æðasjúkdómafylgikvilla. Þetta hefur ekki
verið rannsakað á Islandi þar sem 50g sykurþolspróf hefur verið
viðtekin venja. Við gerðum því 75g sykurþolspróf í íslensku þýði.
34 Læknaulaðið/Fylgirit 44 2002/88