Læknablaðið : fylgirit - 01.06.2002, Síða 35

ÁGRIP ERINDA / XV. ÞING FÉLAGS ÍSLENSKRA LYFLÆKNA
Við reyndum að bera kennsl á þá sem eru í mestri hættu á
fylgikvillum vegna skertra sykurefnaskipta, með mati á þáttum
kviðfituheilkennis.
Efniviöur og aðferðir: Fimmtíu og sex einstaklingum, sem tekið
höfðu þátt í skimun Hjartaverndar fyrir sykursýki af gerð 2 og haft
fastandi blóðsykur >6,1 mmól/1 og <11,1 mmól/1, var boðið í 75g sykur-
þolspróf. Aldur, blóðþrýstingur, hæð, þyngd, blóðsykur, HbAlc,
heildarkólesteról, háþéttnifituprótín (high density lipoprotein,
HDL) og þríglýseríðar voru mældir. Þátttakendur voru 37 karlar og
19 konur, með meðalaldur 54,9 ár (á bilinu 23-81 ár). Við úrvinnslu
var litið á þá sem höfðu sykursýki og þá sem höfðu skert sykurþol
samkvæmt sykurþolsprófi, sem einn hóp.
Niðurstöður: Meðalþyngdarstuðull (BMI) var 30±0,8 kg/m2. Með-
albiðtími að annarri komu var 62 dagar. Fylgni milli fastandi blóð-
sykurs 1 og 2 sýndi r=0,80 og p<0,01. Sex af 16 einstaklingum sem
höfðu sykursýki af gerð 2 við fyrstu komu (FBS >7,0 mmól/1) höfðu
eðlilegan fastandi blóðsykur 2 (<6,0 mmól/1) en allir 16 höfðu annað
hvort skert sykurþol eða sykursýki af gerð 2 samkvæmt sykurþols-
prófi (2tBS >7,8 mmól/1). Af hinum 40 sem höfðu háan fastandi
blóðsykur í fastandi blóðsykri 1 (6,1-6,9 mrnól/1), höfðu 12 skert
sykurþol eða sykursýki af gerð 2 á sykurþolsprófi.
Samanborið við eðlilegt sykurþol (ESÞ) höfðu einstaklingar
með skert sykurþol eða sykursýki af gerð 2 á sykurþolsprófi lægri
háþéttnifituprótíngildi (1,12±0,06 á móti 1,37±0,07; p<0,04), hærri
þríglýseríða 2,18±0,34 á móti 1,55±0,15; p<0,05), hærri FBSl
(6,5±0,1 á móti 6,4±0,1; p<0,04), hærri FBS2 (6,3±0,2 á móti 5,8±0,1;
p<0,01) og hærra HbAlc (6,2±0,2 á móti 5,8±0,1; p<0,02). Enginn
tölfræðilega marktækur munur var milli hópanna með tilliti til kyns,
aldurs, meðalþyngdarstuðuls, blóðþrýstings, heildarkólesteróls eða
kólesteról- háþéttnifituprótín-hlutfalls.
Engin ein breytistærð mæld við fyrstu komu gat spáð fyrir um
útkomu sykurþolsprófs. Tölfræðigreining (discriminant analysis),
þar sem allar ofangreindar breytistærðir voru notaðar, benti til þess
að aðeins háþéttnifituprótín, fastandi blóðsykur 1 og 2 og HbAlc
hefðu spágildi um endanlega greiningu. F-gildi fyrir þessar breyti-
stærðir voru notuð til að reikna vegið samtal sem síðan var notað til
að spá fyrir um endanlega greiningu. Næmi og sértæki reikni-
formúlunnar voru 92% og 75% og hún bar kennsl á 11 af þeim 12
sem greindir voru með skert sykurþol eða sykursýki af gerð 2 á
sykurþolsprófi en voru í upphafi með fastandi blóðsykur 6,1-6,9.
Ályktanir: Ein mæling á fastandi blóðsykri >7,0 mmól/1 nægir á
Islandi til að bera á kennsl á þá einstaklinga sem eru í mestri hættu
á fylgikvillum sykursýki. Ef ekki er gert sykurþolspróf á þeim sem
hafa fastandi blóðsykur 6,1-6,9 í upphafi, eru 30% einstaklinga
ranglega sagðir heilbrigðir, en þeir raunverulega hafa skert sykur-
þol eða sykursýki af gerð 2 samkvæmt sykurþolsprófi. Þetta er sam-
bærilegt við önnur Evrópulönd. Tíðni þessara mistaka má minnka
með því að taka mið af þáttum kviðfituheilkennisins.
E 37 Aukning í notkun lyfja við sykursýki af tegund 2 á íslandi
Valdís Beck', Eggert Sigfússon2, Rafn Benediktsson3, Ástráður B.
Hreiðarsson3
'Lyfjafræðideild Háskóla íslands, 2Heilbrigðis- og tryggingamálaráðuneytið,
’Landspítali háskólasjúkrahús, innkirtla- og efnaskiptadeild
Netfang: astradur@landspitali.is
Inngangur: Mikil aukning á sér stað í algengi sykursýki af tegund 2
víða um heim. Ýmislegt bendir til þess að ísland fari ekki varhluta
af þessari þróun. Engar nýlegar upplýsingar liggja þó fyrir um al-
gengi sykursýki af tegund 2 á íslandi eða um aukningu á undanförn-
um árum.
Tilgangur rannsúknar: Markmiðið var að kanna breytingar, sem
hafa orðið í notkun lyfja við sykursýki af tegund 2 á íslandi á síðustu
árum og út frá niðurstöðunum að reyna að fá hugmynd um algengi
sjúkdómsins á landinu.
Efniviður og aðferðir: Kannaðar voru sölutölur sykursýkilyfja
undanfarinna ára og bornar saman við samsvarandi tölur frá hinum
Norðurlöndunum. Jafnframt voru kannaðar sjúkraskrár 200 sjúk-
linga, sem mættu til eftirlits árið 2001 vegna sykursýki af tegund 2 á
göngudeild sykursjúkra Landspítala Hringbraut og göngudeild
efnaskipta Landspítala Fossvogi, með tilliti til lyfjavals og skammta.
Niðurstöður: Notkun sykursýkilyfja til inntöku jókst úr 4,21 skil-
greindum dagsskammti (DDD) á 1.000 íbúa á dag árið 1990 í 12,16
árið 2001 og hefur notkunin þannig nánast þrefaldast á þessum
árum dæmt út frá sölutölum.
Við könnun á sjúkraskrám reyndust 80% sjúklinganna vera á
meðferð með sykursýkilyfjum, en 20% á mataræði eingöngu. Fjöru-
tíu prósent voru á meðferð með tveimur töflutegundum, oftast met-
formini og súlfónýlúrea. Hjá 7% sjúklinganna hafði insúlíni verið
bætt við töflumeðferð. Fjöldi lyfja jókst með fjölda ára frá grein-
ingu.
Að teknu tilliti til þess að ávísaðir dagsskammtar (PDD) sykur-
sýkilyfja voru lítið eitt lægri en skilgreindir dagsskammtar (PDD/
DDD=0,8) og að viss fjöldi var á meðferð með fleiri en einu lyfi má
reikna út að um það bil 1,1% íslendinga hafi verið á meðferð með
töflum við sykursýki um aldamótin. Ætla má að sykursýki af tegund
2 sé þó algengari, þar sem hér eru ekki teknir með þeir sem eru á
meðferð með mataræði eingöngu ekki er heldur reiknað með þeim
hópi sykursjúkra sem eru ógreindir.
Ályktanir: Notkun lyfja við sykursýki af tegund 2 hefur nánast þre-
faldast á íslandi á síðastliðnum áratug, nokkuð sem gæti endur-
speglað vaxandi algengi sjúkdómsins hér. Aðrar skýringar gætu þó
verið bætt greining og meiri áhersla á lyfjameðferð.
E 38 Sykursýki af tegund 2. Áhættuþættir æðasjúkdóma við
greiningu með skimun á fastandi blóðsykri
Friðný Heimisdóttir'-2, Vilmundur Guðnason2, Inga Reynisdóttir1, Gunnar
Sigurðsson'23, Rafn Benediktsson'-2J
'Læknadeild Háskóla fslands, 2Hjartavernd, 'lyflækningadeild Landspítala
Fossvogi, ‘íslensk erfðagreining
Netfang: rafbor@li.is
Inngangur: Sykursýki af tegund 2 (SS2) hijáir um 3% íslendinga og
að minnsta kosti 30% þeirra sem greinast á hefðbundinn hátt hafa
fylgikvilla við greiningu. Þessir fylgikvillar eru fyrst og fremst
hjarta- og æðasjúkdómar. Lagt hefur verið til að nota fastandi blóð-
sykur eingöngu við greiningu en ýmsir telja að sykurþolspróf sé
nauðsynlegt til að finna þá sem eru í mestri æðahættu. Markmið
þessarar rannsóknar var að skoða gagnsemi skimunar á fastandi
blóðsykri á Islandi með tilliti til þess að finna einstaklinga í mikilli
hættu á æðasjúkdómum.
Efniviður og aðferðir: I Fullorðinssykursýkirannsókn Hjartavernd-
ar (NIDDM) 1998-2000 tóku þátt 3.924 einstaklingar en niðurstöð-
urnar byggja á 3.096 sem ekki höfðu þekkta sykursýki. Kynntar eru
niðurstöður fyrir karla og konur 35-49 og 50-64 ára. Litið var á hlut-
Læknablaðið/Fylgirit 44 2002/88 35