Læknablaðið : fylgirit - 01.06.2002, Page 43

ÁGRIP VEGGSPJALDA /
XV. ÞING FÉLAGS ÍSLENSKRA LYFLÆKNA
V 08 Erfðabreytileiki í calpain 10 geninu tengist sykursýki af
tegund 2 á íslandi
Valur Emilsson', Skarphéðinn Halldórsson', Guðmar Þorleifsson', Rafn
Benediktsson2, Gunnar Sigurðsson2, Augustine Kong’, Kári Stefánsson',
Jeffrey R. Gulcher', Vilmundur Guðnason2, Inga Reynisdóttir'
'fslensk erfðagreining, 2Hjartavernd
Netfang: rafn@efnaskipti.is
Inngangur: Um það bil 4% fullorðinna hafa sykursýki af tegund 2
sem einkennist af þoli gegn verkun insúlíns og bilun í beta-frumum
brissins sem leiðir til langvinnrar hækkunar blóðsykurs. Sjúkdóm-
urinn tengist offitu, háþrýstingi og óhagstæðri samsetningu blóð-
fitu. Nýlega var sýnt fram á að efðabreytileiki (UCSNP43, G/A) í
útröð calpain 10 (CAPNIO) gensins, tengist tilhneigingu Banda-
ríkjamanna af mexíkönskum uppruna að fá fullorðinssykursýki.
CAPNIO genið er staðsett í NIDDMl setinu á litningi 2q og tjáir
cystein próteasa sem finnst í öllum líkamsvefjum. Ahættuarfgerðin
(G/G) tengist lægri tjáningu á CAPNIO mRNA í þverrákóttum
vöðvum og virðist fylgja hækkuðum blóðsykri.
Efniviður og aðferðin Við rannsökuðum hvemig breytileiki í
CAPN10 tengist háum fastandi blóðsykri (FB>7mM) í íslendingum. í
hópunum sem rannsóknin náði til voru 285 sykursýkisjúklingar (FB>7
mM; aldur (ár) =71±11; LÞS=27±4) og handahófskennt úrtak af 267
óskyldum einstaklingum. Tíðni fimm erfðabreytileika í útröðum
CAPNIO, að meðtöldum orsakabreytileikanum UCSNP43, var könn-
uð með arfgerðargreiningu (fluorescence polarization eða rafdrætti).
Niðurstöður: Hjá viðmiðunarhópnum var tíðni algengari samsæt-
anna á bilinu 64 og 90% sem er sambærilegt við þá tíðni sem finnst
í Bandaríkjamönnum af mexíkönskum uppruna. Venslin við breyti-
leikann UCSNP43 eru tölfræðilega marktæk (tvíhliða p-gildi=
0,027), en venslin við 32 bp breytileika (UCSNP19) og A/G breyti-
leika (UCSNP62) eru á mörkum þess að vera marktæk (p=0,056 og
p=0,055). Par að auki höfum við reiknað út að áhættuarfgerðin í
UCSNP43 auki líkurnar á fullorðinssykursýki í hinu almenna þýði
(population-attributable risk) sem gæti skýrt 26% tilfella í rann-
sóknarhópnum. Líkur á sjúkdómnum hjá þeim sem eru með aðra
áhættusamsætuna (G/A) aukast um 11%, en líkur hinna sem eru
arfhreinir um áhættusamsætuna (G/G) aukast um 61%.
Alyktanir: Rannsókn okkar rennir því enn frekari stoðum undir
niðurstöður annarra sem hafa sýnt að erfðabreytileiki í CAPN10
geninu geti haft áhrif á tilhneiginguna til þess að fá fullorðins-
sykursýki.
V 09 Gáttatif, heilaáföll og blóðþynning
Árni Kristinsson, Fjölnir Elvarsson, Guömundur Þorgeirsson, Jóhannes H.
Jónsson
Hjartalækningadeild Landspítala Hringbraut
Netfang: arnikr@landspitali.is
Inngangur: í tveimur nýjum rannsóknum var borinn saman árangur
af hraðastillingu og taktstillingu hjá sjúklingum með gáttatif (atrial
fibrillation, AF). Þar kom fram að áríðandi er að beita blóðþynn-
ingu með lyfinu warfaríni hjá fólki með bæði viðvarandi (viðv.) og
tilfallandi (tilf.) gáttatif til að koma í veg fyrir heilaáföll (CVI). Því
er ástæða til að kanna hvort þessari meðferð er beitt hjá íslenskum
sjúklingum.
Efniviður og aðferðir: í Reykjavíkurrannsókn Hjartaverndar voru
fundnir þeir einstaklingar sem höfðu gáttatif í hjartariti. Sjúkraskrár
þeirra voru kannaðar til að leita að heilaáföllum og öðrum sjúk-
dómum, öll hjartarit voru lesin og takturinn talinn tilfallandi ef eitt-
hvert þeirra leiddi í ljós sínustakt. Dánarvottorð voru yfirfarin hjá
þeim sem höfðu látist. Athugað var hvort lifendur voru í eftirliti hjá
segavarnardeildum sjúkrahúsanna í Reykjavík.
Niðurstöður: Samtals voru 225 manns með gáttatif og af þeim voru
138 látnir. Um 60% dóu af hjarta- og æðasjúkdómum og heilaáföll-
um, þar af þriðjungur af heilaáföllum. Flestir höfðu ýmsa alvarlega
sjúkdóma. Af lifendum hafði fjórðungur fengið heilaáföll. Fjórð-
ungur var talinn hafa tilfallandi gáttatif og var enginn munur á tíðni
áfalla eða sjúkdóma hjá þeim og hinum sem höfðu viðvarandi gátta-
tif. Einungis 37% voru á warfarínblóðþynningarmeðferð.
Alyktanir: Sjúklingar með gáttatif hafa oft ýmsa alvarlega sjúk-
dóma, þeir hafa verri lífshorfur og þeim er hættara við heilaáföllum.
Blóðþynning með warfaríni dregur úr þessari hættu en er einungis
beitt hjá rúmlega þriðjungi sjúklinga í þessari rannsókn.
V 10 Erfðamengisleit hjá sjúklingum með háþrýsting
Árni Kristinsson', Kristleifur Kristjánsson2, A. Manolescu2, Þórður
Harðarson', H. Knudsen2, Sigurður Ingason2, Augustine Kong2, Jeffrey R.
Gulcher2, Kári Stefánsson2
'Hjartalækningadeild Landspítala Hringbraut, 2íslensk erfðagreining
Netfang: arnikr@landspitali.is
Innngangur: Hækkaður blóðþrýstingur er jafn algengur meðal ís-
lendinga og annarra vestrænna þjóða og finnst hjá allt að helmingi
einstaklinga í elstu aldurshópum. Háþrýstingur er einn aðaláhættu-
þáttur hjarta- og æðasjúkdóma eins og heilablæðinga, kransæða-
sjúkdóms og hjartabilunar, auk nýrnabilunar. Orsakir háþrýstings
eru óþekktar, en erfðir hafa þar nokkuð að segja. Lyf af hinurn
ýmsu lyfjaflokkum sem hafa áhrif á mismunandi líffærakerfi hafa
það sameiginlegt að lækka blóðþrýsting. Æskilegt væri að vita
hvaða lyf henti best hveijum einstaklingi og er hugsanlegt að þekk-
ing á arfgerð hans gæti leyst þá gátu.
Efniviöur «g aðferðir: Við fundum 490 sjúklinga í 120 fjölskyldum
meðal skjólstæðinga göngudeildar Landspítala fyrir háþrýsting og
háar blóðfitur. Þá voru 323 náin skyldmenni með eðlilegan blóð-
þrýsting tekin til athugunar. Fjölskyldurnar voru valdar úr hópi
5.342 sjúklinga með háþrýsting með skyldleikarannsókn í ættfræði-
grunni Islenskrar erfðagreiningar (IE). Erfðaefnið var einangrað úr
blóðsýnum og arfgerðargreint með 930 fjölforma erfðamörkum
(microsattelite markers).
Niðurstöður: Tengirannsóknin leiddi í ljós hæsta skyldleikastig (lod
score, l.s.) á litningi 18q og var það 3,84; p=0,00001. Á fjórum stöð-
um öðrum var skyldleikastig að minnsta kosti 1,0.
Ályktanir: Marktækt skyldleikastig fannst í litningi 18q. Frekari
rannsóknir beinast að því að staðsetja erfðagallann.
V 11 Nýtt áhættumat fyrir kransæðasjúkdómi meðal karla og
kvenna byggt á hóprannsókn Hjartaverndar
Vilmundur Guðnason’, Gunnar Sigurðsson’2, Nikulás Sigfússon', Uggi
Agnarsson'-2, Guðmundur Þorgeirsson’'2, Helgi Sigvaldason'
'Rannsóknarstöð Hjartaverndar, 2Landspítali háskólasjúkrahús
Netfang: v.gudnason@hjartavernd.is
Inngangur: Evrópsku hjartasamtökin hafa gefið út áhættumatskort
með tilliti til kransæðasjúkdóma sem hafa verið mikið notuð á
Læknablaðið/Fylgirit 44 2002/88 43