Læknablaðið : fylgirit - 01.06.2002, Side 42

ÁGRIP VEGGSPJALDA / XV. ÞING FÉLAGS ÍSLENSKRA LYFLÆKNA
ustu háð búsetu. Til ársins 1999 var meðferð sykursjúkra í Þingeyjar-
sýslum stjórnað af heilsugæslulæknum annars vegar og að hluta frá
göngudeildum í Reykjavík, en þar reyndist mæting og meðferðar-
heldni sumra einstaklinga ekki viðunandi - að sögn vegna fjarlægðar.
Því var ákveðið að bjóða upp á ígildi göngudeildarþjónustu á
Heilbrigðisstofnun Þingeyinga (H.Þ.) frá ársbyrjun 1999. Rannsókn
þessi var gerð til að meta árangur þessarar nýju þjónustu.
Efniviður og aðferðir: Úrtak rannsóknarinnar voru þeir sjúklingar
sem sóttu meðferð á göngudeild sykursjúkra á árinu 1999 til og með
2001. Komur sjúklinga á þessu tímabili jukust frá 73 árið 1999 í 127
árið 2001. í öllum tilfellum hittu sjúklingar bæði hjúkrunarfræðing
og lækni. Heimsóknir til augnlækna voru ekki taldar með.
Árangur meðferðar var metinn með tilliti til ýmissa mælinga
(tafla I).
Niðurstöður: Meðferðartími var frá þremur mánuðum upp í þrjú ár.
Alls sóttu 54 einstaklingar göngudeildina á þessum tíma og voru 44
í reglulegu eftirliti, þar af 40 hæfir til rannsóknarinnar. Af þeim
reyndust sex með sykursýki af tegund 1 og 34 með sykursýki af
tegund 2. Helstu rannsóknarniðurstöður birtast í töflu hér að
neðan. Of snemmt er að fullyrða um tíðni fylgikvilla.
Tafia I. Árangur meöferöar metinn meö tilliti til ýmissa maslinga,
meöaltal mælinga (n=40>.
Fyrsta koma Síöasta koma p-gildi
Blóðþrýstingur efri mörk, mmHg 152 147 0,25
Blóðþrýstingur neöri mörk, mm Hg 85 82 0,05
Líkamsþyngdarstuðull (BMI) kg/m2 28,3 27,9 0,43
Langtímablóðsykur (HbAlc) mmól/l 8,5 6,7 0,01*
Fastandi blóösykur mmól/l 9,1 7,1 0,01*
Kólesteról, heild, mmól/l 5,91 5,45 0,05*
Kólesteról, HDL** mmól/l 1,09 1,37 <0,01*
* Marktækur munur
** Háþéttnifituprótín (high density lipoprotein, HDL)
Ályktanir: Meðhöndlun sykursjúkra hefur greinilega batnað við
opnun göngudeildar á Heilbrigðisstofnun Þingeyinga. Rannsóknin
leiðir í Ijós ágætan árangur í stjórnun blóðsykurs og blóðfitu. Betur
má gera í meðhöndlun blóðþrýstings og stjórnun þyngdar. Sú
spurning vaknar, hvort ekki sé rétt að opna göngudeildir fyrir
sykursjúka víðar á landinu - sérstaklega á þeim stöðum sem fjærst
eru Landspítala háskólasjúkrahúsi.
V 07 Algengi taugaskemmda hjá einstaklingum með
fullorðinssykursýki á íslandi
Friðný Heimisdóttir' 2, Vilmundur Guðnason2, Gunnar Sigurðsson1'23, Rafn
Benediktsson1'2
‘Læknadeild Háskóla íslands, 2Hjartavernd, Myflækningadeild Landspítala Fossvogi
Netfang: rafbor@li.is
Inngangur: Sykursýki af tegund 2 (SS2) er alvarlegur sjúkdómur
með flókna sjúkdómsmynd og margir þjást af fylgikvillum. Erlend-
ar rannsóknir benda til þess að 40-50% allra sykursjúkra hafi tauga-
skemmdir sem geta komið fram í mið- og úttauga- en einnig í ósjálf-
ráða taugakerfinu. Algengi taugaskemmda hjá sjúklingum með
fullorðinssykursýki hefur ekki verið könnuð hérlendis áður.
Efniviður og aðferðin í fullorðinssykursýkirannsókn (NIDDM)
Hjartaverndar og íslenskrar erfðagreiningar 1998-2000 tóku þátt
3.924 einstaklingar. Að þessu sinni var 112 einstaklingum úr
NIDDM-rannsókninni boðið að taka þátt. Sá hópur samanstóð af
sykursjúkum (SS2), fæddum 1925-1965, með greindan sjúkdóm í að
minnsta kosti átta ár, sem bjuggu á eða nærri höfuðborgarsvæðinu
og áttu maka (SB) sem tóku einnig þátt í NIDDM-rannsókninni. Á
þennan hátt gátum við fengið samanburðarhóp (SB) sem lifði við
svipuð skilyrði og var á álíka aldri. Fjörutíu og einn sjúklingur með
sykursýki af tegund 2 og 37 makar tóku þátt og var kynjadreifingin
jöfn. Notast var við blóðprufuniðurstöður úr rannsókn Hjartavernd-
ar en þátttakendur komu til viðtals og skoðunar með tillits til tauga-
skemmda. Mann Whitney U próf, Spearman fylgni og kí-kvaðrats-
próf voru notuð til úrvinnslu og var marktækni sett við <0,05.
Niðurstöður: Meðalaldur þátttakenda (± staðalfráavik (SD)) var
70,3±6,7 ár hjá einstaklingum með sykursýki af tegund 2 og 69,7±7,4
ár hjá samanburðarhópi (p<0,7). Sjúklingar með sykursýki af
tegund 2 höfðu greinda sykursýki að meðaltali í 17,1±8,3 ár. Þrír í
samanburðarhópi voru með greinda sykursýki og voru þeir ekki
teknir með við útreikninga. Við fótaskoðun kom eftirfarandi í ljós
(tafla I): 34,2%±14,5 CI sjúklinga með sykursýki af tegund 2 höfðu
teikn um taugaskaða samkvæmt NDS (Neuropathy Disability
Score) í samanburði við 11,8%±10,8 CI hjá samanburðarhópi
(p<0,02). Meðalgildi NDS hjá sjúklingum með sykursýki af tegund
2 var 2,93±0,49 (SEM) á móti 1,5±0,29 hjá samanburðarhópi
(p=ns). Afsjúklingum með sykursýki af tegund 2 höfðu 17,1% NDS
>3 en enginn í samanburðarhópi. Marktæk fylgni var á milli titrings-
skyns og NDS hjá sjúklingum með sykursýki af tegund 2 (p<0,001;
R=0,7) en ekki í samanburðarhópi. Fylgni var á milli aldurs og NDS
hjá sjúklingum með sykursýki af tegund 2 (p<0,01; R=0,4) en ekki
marktæk milli sjúkdómslengdar og NDS. Af sjúklingum með sykur-
sýki af tegund 2 sögðust 48,8%±15,3 CI hafa einkenni um tauga-
skaða samkvæmt NSS (Neuropathy Symptom Score) en 35,3%
±16,1 CI hjá samanburðarhópi (p=ns). Af sjúklingum með sykur-
sýki af tegund 2 sögðust 24,4%±13,1 CI hafa mikil einkenni (7-9)
samkvæmt NSS en 5,9%±7,9 CI hjá samanburðarhópi (p<0,03).
Engin fylgni mældist milli titringsskyns og NSS. Ekki var marktæk-
ur munur á algengi taugaskemmda í ósjálfráða taugakerfinu sam-
kvæmt svörum frá þátttakendum fyrir utan hægðatregðu.
Tafla I. Niöurstööur fótaskoöunar.
Hlutfall±95%CI Hlutfall±95%CI
(SS2) (SB) p-gildi
Þurr húö 51,2±15,3 17,7±12,8 <0,003
Sigg (óeölilegir staöir) 14,6±10,8 0 <0,02
Motor (vöövarýrnun) 12,2±10,0 2,9±5,7 <0,1
Viöbrögö (ökklaviöbrögð) 2,4±4,7 0 <0,3
Monofilament 19,5±12,1 2,9±5,7 <0,03
(þrýstingsskyn)(10mg) Titringsskyn (tónkvísl) 34,1±14,5 11,8±10,8 <0,02
•Titringsskyn (VPT) mVolt *16,3±3,2 (N=9) *9,2±2,9 (N=7) *<0,1
Hitaskyn 7,3±8,0 2,9±5,7 <0,4
Neurotip (pin prick) 12,2±10,0 0 <0,04
Snertiskvn 9,8±9,1 0 <0,06
Kí-kvaöratspróf til aö meta marktækni. Sjúklingar meö sykursýki af tegund 2: N=41.
Samanburöarhópur: N=34.
*Meöaltal±standard error of mean, Mann-Whitney-U próf var notaö fyrir VPT.
Ályktanir: Um þriðjungur sykursjúkra var með teikn um tauga-
skaða eða um þrefalt fleiri en í samanburðarhópnum og einungis
sykursjúkir höfðu NDS >3. Einkenni um taugaskaða virðast vera
algeng þrátt fyrir að teikn um slíkt séu óalgeng hérlendis.
42 Læknablaðið/Fylgirit 44 2002/88