Tíminn - 23.12.1945, Blaðsíða 10

10
T f M I N N
og elju viö það, að fá fjármálamenn og
aðra, sem einhvers voru megnugir, til þess
að gefa gaum að náttúruauðæfum æsku-
stöðva sinna. Hygg ég, að þeirra verði
minnzt, þegar hugsjónir þeirra eru komnar
í framkvæmd, þó að það verði með ýms-
um hætti á annan veg en fyrst var ráð-
gert. En framtíðin hlýtur þó að leiða í ljós
kjarnann.
Fáeinir misjafnir bátar er nú undirstaða
allrar velmegunar og afkomu í þorpunum
vestra. í sambandi við útveginn eru svo
komin frystihús við hverja höfn. Auk þess
er fjöldi manns, sem styðst við grasnyt og
garðyrkju að einhverju leyti. Gerir það af-
komu þeirra tryggari og truflar þá lítt frá
öðrum störfum. En mörgum út í frá myndi
þykja skemmtilegra, ef samvinna væri
meiri í búskapnum, eins og t. d. að kýrnar
væru sameinaðar í myndarleg almennings-
fjós, en ekki ein og tvær i skúrkumböldum
hingað og þangað, þar sem áburðarhirð-
ing verður oft léleg og margháttaður kot-
ungsbragur áberandi. En það mál, eins og
önnur, hefir tvær hliðar.
* * *
Iðnaður er lítill í þorpuijum, annar en
fiskiðnaður frystihúsanna. Þar eru nokkrir
handverksmenn, ei\ þeir hafa ekki mikið
um sig. Þó má nefna hér skipasmíðastöðina
á ísafirði, _ sem er myndarlegt fyrirtæki.
Mætti vel segja sérstakan þátt um hana og
stjórnanda hennar, Marselíus Bernharðs-
son frá Hrauni, sem aldrei hefir gengið
neina venjulega lögbundna námsbraut í
iðninni og þó komizt svo vel til manns, að
ekki verður um deilt.
Vestan ísafjarðar ber vélsmiðja þeirra
feðgá á Þingeyri, Guðmundar Sigurðssonar
og Matthíasar sonar hans, langt af öðrum
iðnaðarfyrirtækjum. Sambærileg ^élsmiðja
er hvergi vestan lands nema á Patreks-
firði, en þeir synir Ólafs Jóhannessonar
hafa ýms myndarleg fyrirtæki í sambandi
við togaraútveg sinn. En alls staðar vantar
raforkuna. Sá skortur stendur smærri og
stærri rekstri fyrir þrifum og hindrar heil-
brigðan vöxt og eðlilega þróun.
* * *
• „Þar, sem æfist ýtrust dáð,
er manns gæfulandið.“
Vestfirðingar hafa margt að vinna á
'komandi árum. Öll þeirra mál eru á þró-
unarskeiði og verður það ekki frekar rakið
hér. Atvinnulífið verður byggt upp í nýju
formi með hjálp ónotaðra orkulinda. Ágæt-
ar hafnir við auðug fiskimið og frjóa gróð-
urmold að baki' eru verðmæti, sem ekki
er hægt að leyfa sér að vanrækja lengi úr
þessu, svo sem verið hefir um sinn. Sam-
hliða því þarf margt að vinna að félags-
málum og menningar. Marga krafta þarf
þar að virkja og sameina í eina heild. Ný
tækni og ný kunnátta opnar margar leiðir
til góðs. En hætturnar blasa líka við, og
við þeim þarf að snúast og koma í veg fyr-
ir þær.
Það ber að gefa gaum að fjölbreyttri og
dýrmætri reynslu, sem fólkið hefir aflað
sér áfliðnum. tíma. Sámbúðarhættir manna
fegrast og batna við þjálfun í margháttaðri
félagsstarfsemi. Skólakerfið verður sam-
ræmt og endurbætt o. s. frv.
Eftir því, sem séð verður, er bjart yfir
framtíð Vestfjarða. Verkefnin, sem kalla
á stórhuga og dáðríka menn, eru mörg og
stór. Hvergi er betra og sælla að búa fyrir
þá, sem vænta sér einhvers af lífinu og
ætla sér mikinn hlut, en einmitt þar, sem
þörfin er brýn og hægt er að vinna mikla
sigra. Vestfirzk náttúra býðúr fólki sínu
enn mikil og þroskandi viðfangsefni. Sá
PALL ÞDRSTEINBBDN:
'anianna
^JIá tíÁ b (
Jólin eru fagnaðarhátíð. Þegar hin helga
nótt^heilsar, þokar dægurþrasið, en gleðin
skipar öndvegið í hugarheimi mannanna.
Jólin eru afmælishátíð barnsins, sem
lagt var í jötu austur í Betlehem. Af því
er öll jólagleðin sprottin í dýpsta skilningi,
og við minningar þess á hún að vera tengd. *
Gagnvart þeim lávarði heimsins standa
allir menn eins og börn. Og meðan jóla-.
gleðin varir, komast mennirnir næst því
að hugsa og álykta eins og börn.
Það á að gefa börnum brauð
að bíta í á jólunum,
kertaljós og klæðin rauð,
svo komist þau úr bólunum,
væna flís af feitum sauð,
sem fjalla gekk á 'hólunum ...
Þessi fornu fyrirmæli segja til um hug ís-
lenzku þjóðarinnar í þessu efni.
Engum blandast hugur um, að hugsun
barna, hættir og viðhorf allt er ólíkt og
fullorðinna manna, og sá munur er því
meiri, því yngra sem barnið er. Vandinn
er að sama skapi meiri fyrir fulltíða mann
að meta rétt sjónarmið barnsins og þrá.
Sumum mönnum tekst þetta þó vel. Þeim
tekst oft að leiða barnið og laða, fá það
til að beita fjöri sínu við gagnleg viðfangs-
efni, og þeir leitast við að fullnægja óskum
þess, ef hægt er og þær miða til góðs. Öðr-
um finnst sjálfsagt, að börnin hafi svipað
sjónarmið og hinir fullorðnu og hlýði skil-
yrðislaust boði þeirra og banni.
Sá munur, sem er á hugarfari manna
gagnvart börnum, er mjög athyglisverður,
því að vafasamt er, hvort nokkur gleggri
mæ’ikvarði er til á innsta eðli manna, enda
hefir það jafnan verið talinn kostur á
manni, að hann væri barngóður, hvað sem
um hætti hans hefir verið sagt að öðru
leyti.
Hugarauðlegð barnsins er oft meiri en
margur hyggur og fórnfýsin fölskvalaus.
Barnið vill ganga beint að verki og er oft
undarlega fljótt að samlaga sig umhverfi
og aðstæðum. Barnið setur sér hátt tak-
mark. Þegar ég er orðinn stór, skal ég gera
þetta, er vanalegt orðtak barna, einkum
drengja. Mannshugsjón barnsins er stór
og göfug. Það leggur oft á brattann án
nokkurra heilabrota. Það freistar margs,
sem virðist vera því ofraun, vinnur stund-
um sigra, en verður oft að hætta í miðjum
klíðum. Gleði barnsins er einlæg og sönn.
Þess vegna er það svo fljótt að bæta fyrir
brot sín og byrja aftur á því, sem áður
hefir mistekizt. Verkin sjálf og eigin orka
eru barninu aða’atriði, en aurarnir ekki.
Angrið hverfur fljótt úr huga þess eins og
dögg fyrir sólu. Á hverju kvöldi gengur
smábarnið til hvílu sátt við fortíðina og
kvíðalaust um komandi tíð.
Það er gróðurmagn í huga barnsins og
oft snögg veðrabrigði. Þar skiptast á skin
og skúrir. En sólarljósið virðist oft enn
hlýrra milli smáskúra en ella. Svipað kem-
ur fram hjá ungu barni.
stofn, sem þar hefir lifað og mótazt frá
kyni til kyns, eygir nú opnar leiðir til þess,
að láta björtustu vonir liðins tíma rætast.
Þar er nú margt að vinna og margs að
njóta í faðmi stórbrotinnar náttúru fjarð-
anna. Og einmitt vegna þess hefir framtíð-
in heillandi svip.
Þegar þetta er athugað, verður það skilj-
anlegt, hvers vegna það telst til dyggðar
að vera barngóður. Það ber þess vott, að
sá maður sé undir niðri góður drengur. Og
þetta gefur enn fremur skýringu á því
fyrirheiti, sem gefið er, að sá, sem er eins
og barn, verði mestur í ríki himnanna.
Nú er svo komið, að aflið, valdið og þekk-
ingin, sem hinir fullorðnu hafa fengið
með baráttu sinni og lífsreynslu, eru að
kefja barnseðlið í þeirra eigin huga. Þess
vegna hefir nú undanfarið rætzt á átakan-
legan hátt hið fornkveðna: Bræður berj-
ask og at bönum verða. Þekkingin hefir
aukið þjáningar, skarpskyggnin blandazt
slægð, aflið leitt af sér sársauka og böl. Þess
vegna vofir enn yfir, að mannkynið bruggi
sjá’fu sér banaráð.
Það er háttur flestra manna að vilja
sem fyrst vaxa upp úr barnaskapnum.
Að komast sem fyrst
og að komast sem lengst
er kapp þess, sem langt á að fara.
í kapphlaupinu um kjarabætur, fríðindi
og fé fellur hið sanna barnseðli mannanna
meðal þyrna, sem vaxa upp og kæfa það.
En þótt svo sé, lifir oftast stærra eða minna
brot af því innst í hugans leynum, sem
betur fer. Og sá hugarsjóður, hversu lítill
og iátæklegur sem hann kann að vera, er
dýrmætasta eign hvers einasta manns.
Hver'sá, sem geymir í huga sér bjartsýni
og gleði barnsins, einlæga og sanna, er sæll
mitt í fátækt sinni. Þá geymir hann þann
fjársjóð, sem ekki þarf að eyðast, þó að
af sé tekið. Fjársjóð, sem gerir lífsbarátt-
una Ijúfari, sjálft lífið sælla.
Hver sá, sem leitar sannleikans af sömu
einlægni og barn, megnar að vinna bug
á kæruleysi, hirðuleysi, trúleysi, sem oft
sækir á einstaklinga og þjóðir. Hann er
líklegur til afi þræða vegi dyggðarinnar.
Jólahelgin færir manninn nær því helga
og háa. Aldrei komast mennirnir nær því
en þá að finna sjálfa sig, hið bezta, sem
býr í huga þeirra, én með því er mörkuð
leiðin til þess að leita sannleikans.
Þegar hinir fulltíða menn, sem fengið
hafa í sínar hendúr þekkinguna og vaidið,
hafa lært það nógu dyggilega að festa sér
í huga fyrirheitið, að sá, sem er eins og
barn, verði mestur og að leggja rækt við
barnseðlið, er þess vön, að menningin færi
mannkyninu heill en ekki hörmungar, að
þekkingin verði einungis notuð í þjónustu
framfaranna, . auðæfin til uppbyggingar,
hyggindin til hagsælda, skarpskyggnin til
að skyggnast fyrir rætur meinanna. — En
þá fyrst verður lífið á þessari jörð í sam-
ræmi við fagnaðarboðskapinn um dýrð í
upphæðum, frið á jörð og velþóknun yfir
mönnunum.
*