Tíminn - 23.12.1945, Blaðsíða 14

14
T í M I N N
I.
Fyrrihluta vetrar árið 19.. þurfti ég
að fara í fyrirlestraferð frá Höfn til Jót-
lands. Ég átti að flytja erindi í stórum
hafnarbæ á austurströndinni og svo í ein-
um tveim, þrem sveitaþorpum þar í grennd.
Ég réði af að fara með skipi, bæði var það
miklu ódýrara og öllu þægilegra. Ég gat
farið um borð um háttatíma að kvöldi og
sofið þar í ró og næði þangað til ég kæmi
á áfangastað daginn eftir. Það var langt
frá svo þægilegt með járnbrautarlest, þótt
hún væri nokkru fljótari í ferðum.
Ég þurfti sama og engan farangur að
flytja með mér, svo að ég hélt af stað gang-
andi til skips kvöldið, sem ég átti að byrja
ferðina.
Ég var einn og fátt um fólk á þeim göt-
um, sem ég fór um. Þegar ég gekk yfir St.
Annæ-Plads og nálgaðist höfnina, var ég
a’lt í einu ávarpaður. Mér varð dálítið
hverft við og litaðist um, því að ég hafði
engan séð í nánd við mig. Sá ég þá í skugga
við húsvegg ljósklædda stúlku. —
. Ég þóttist þegar fara nærri um, hvers
konar manneskja þetta væri, og hvert er-
indið mundi vera, svo að ég lét sem ekkert
væri og hélt áfram. En hún tók þá til fót-
anna og g^kk hröðum skrefum — eða
öllu heldur hljóp — í veg fyrir mig.
— Gott kvöld, elskan, sagði hún í blíð-
legum hæðnisróm og átöð beint fyrir fram-
an mig. — Ertu nokkuð að flýta þér?
Ég virti hana fyrir mér eitt andartak og
sá, að þetta yar laglegasta stúlka, há og
ve1 vaxin — á að gizka 25 ára gömul, en
nokkuð farin að „láta á 'sjá“. —, Hún var
í Ijósri sumarkápu, berhöfðuð með óvenju
þykkt og liðað dökkt hár. Af gljáanum í
hinum stóru, stálgráu augum hennar þótt-
ist ég sjá, að hún mundi vera undir áhrif-
um áfengis.
Ég tók undir kveðju hennar í sama tón
og hún hafði ávarpað mig:
— Gott kvöld, mín yndislega! Þér sjáið
líklega, að ég er ferðamaður, svo að þér
þurfið ekki að spyrja, hvort ég sé að flýta
mér.
— Nú, nú, hjartað mitt, segir hún, — og
hvert er ferðinni heitið?
Ég sagði eins og var, að ég ætlaði með
skipi til Jótlands.
— Nei, verið þér ekki að neinni vitleysu!
hrópaði hún. Hvaða erindi ætli þér eigið
þangað í nótt — þar sem er svo leiðinlegt!
Komið þér heldur heim með mér. Þar er
hlýtt og notalegt. — Og ég á heila port-
vinsflösku — svei mér þá.... Nú, nú, hvað
segið þér um það? Komið þér svo?
— Það er auðvitað leiðinlegt fyrir okkur
bæði, svaraði ég, en ég get ekki breytt um
áætlun.
— Jæja, þér getið þá tekið mig með yður.
Mér er ekkert að vanbúnaði að koma með
yður — svona eins og ég stend! hrópaði
hún.
— Því trúi ég vel, svaraði ég — en því
miður verð ég að neita mér um þá ánægju
líka.
— Eruð þér virkilega svona mikill bölv-
aður húski, strákur, sagði hún og skelli-
hló, — að þér tímið ekki að hafa mig með?
— O-sei-sei-nei, það er ekki það, sagði
ég. En þér skiljið — ég ferðast í — já, hm
— í embættiserindum.
— Svo? sagði hún og háðshreimurinn
hvarf snögglega úr rödd hennar. — Eruð
þér .... eruð þér kannske — prestur?
— Ég er nú hræddur um, að þér verðið
að fara betur upp, svaraði ég drembilega.
Hún hneigði sig háðslega með tilburðum
eins og á leiksviði.
— Afsakið, herra prófessor, hrópaði hún
og háðið í rödd hennar var nú meira áber-
andi en nokkru sinni áður.
— Já, sjálfsagt, mín elskulega, svaraði
ég í alveg sama tón. — Og ef þér hafið nú
ekkert sérstakt á móti því, ætía ég að
kveðja yður og halda ferð minni áfram.
Svipur hennar breyttist allt í einu, og
ég sá, að hún virti mig’vandlega fyrir sér
með einkennilega blíðum og dreymnum
blæ i hinum áfengisgljáandi augum.
— Skipið fer ekki fyrr en eftir hálftíma,
sagði hún lágt og eins og annars hugar.
Og enn hélt hún áfram að virða mig fyrir
sér. —■ Það er ýmislegt hægt að gera á hálf-
tíma.
Ég anzaði þessu engu, en gekk til hliðar
og bjóst til að halda af stað. En hún steig
eitt skref til hliðar líka, svo að enn stóð
hún beint fyrir framan mig.
— Jæja, sagði hún eins og hálf utan við
sig — jæja, það var leiðinlegt.... En við
sjáumst seinna... Já, ég veit það — ég
finn bað á' mér. að við eigum eftir að sj ást
.... Ég skal hitta yður aftur, þér megið
reiða yður á það .... svo sannarlega sem
ég heiti Ásta Petersen. Hún sneri sér á
hæli, og áður en ég vissi af, var hún horfin
í skuggann við húsvegginn, þar sem ég
fyrst hafði séð hana.
— Ásta Petersen? tók ég ósjálfrátt upp
í huganum, og það rifjaðist upp fyrir mér,
að fyrir nokkrum árum hefði ég einhvers
staðar rekizt á mjög unga leikkonu með
þessu nafni. Hún hafði leikið einhver smá-
hlutverk í litlu leikhúsi á Suðurbrú. Áhorf-
endum hafði líkað vel við hana, og gagn-
rýnin hafði spáð henni talsverðum frama.
En svo — allt í einu var hún horfin af
leiksviðinu og um leið — gleymd . . Gat
það verið, að þetta væri' sama stúlkan?
í þessum hugleiðingum var ég, þegar ég
gekk um borð í skipið. En er þangað var
komið og ferðin byrjuð fyrir alvöru, hefi
ég áreiðanlega fljótt gleymt hinni litlu
kynningu við stúlkuna á St. Annæ-PIads
að meira en hálfu — ef ekki að öllu leyti.
n.
Nokkrum dögum síðar, þegar ég hafði
flutt erindi þau, er mér hafði verið ætlað,
varð ég að dvelja einn sólarhring enn í
hinni józku hafnarborg til þess að bíða
eftir skipi, sem ég gæti farið með til Hafnar
aftur. Ég hélt til í litlu, ódýru gistihúsi, sem
ég hafði fundið nálægt höfninni. Ég kom
þangað utan úr þorpinu, þar sem ég síð-
ast hafði talað, þegar dagur var lrominn
að kvöldi, fékk ég mér herbergi, og þegar
ég hafði drukkið te niðri í kaffistcfunni,
fór ég upp að hátta.
Ég veit ekki, hversu lengi ég hefi sofið,
en mér var þó ljóst, að lítið eða ekkert
mundi liðið á nóttina, þegar ég skyndilega
hrökk upp með andfælum, án þess þó að
ég gæti gert mér nokkra grein fyrir, hvað
hefði vakið mig. En mér leið illa. Ég hafði
ákafan hjartslátt og kaldur sviti spratt út
um mig allan. Og vanlíðan min óx. — Ég
hafði einhverja skelfingarti’finningu, eins
og ég vissi af einhverju ógnarlegu hermd-
arverki, sem verið væri að vinna — mér
fannst helzt þarna inni í herberginu hjá
mér. Ég hélt niðri í mér andanum og hlust-
aði. En ég heýröi ekki neitt, annað en
þennan þunga nið, sem jafnan heyrist frá
stórborginni, jafnvel þegar svefn nætur-
innar grúfir yfir henni.
Ég reyndi nú að harka þetta af mér og
bylti mér til, svo að ég lá á bakinu. — Það
var talsverð skíma í herberginu, því aö
tjöldin fyrir glugganum voru þunn, og það
var götuljós rétt fyrir utan. Herbergis-
dýrnar blöstu við beint á móti fótagafli
rúmsins, og ósjálfrátt fór ég að stara á
hvítmáluðu hurðina, sem sást mjög greini-
lega. — Smám saman færðist höfgi yfiv
mig, það fór að draga úr mér mátt, likt
og ég væri að sofna. En ég sofnaði ekki.
Ég á vanda fyrir að fá martröð í svefni.
Það er mjög óhugnan’egt ástand, eins og
liggi maður undir einhverju heljarfargi
— og á meðan þjáist maður af öllum kvöl-
um dauðaangistar .... En það, sem nú kom
yfir mig, var engin venjuleg martröð: Ég
lá að vísu með svipaðri tilfinningu og gat
mig hvergi hrært. En ég var g’aðvakandi
og var mér þess fyllilega meðvitandi, að
ég starði óaflátanlega á Irvita herbergis-
hurðina, blátt áfram vegna þess. að ég gat
hvorki hreyft höfuðið til né lokað augun-
um. Mér fannst ég liggja svona í óra tíma
— ef til vill var það þó ekki nema örfáar
sekúndur — bangað til ég þóttist sjá ein-
hvern grænfölvan glampa fara að leika
um hurðina. Þessi glampi eins og skauzt
upp og niður um stund, og að lokum stöðv-
aðist hann ofarlega á hurðinni. Og nú
fannst mér blóðið bókstaflega frjósa í æð-
um mínum, því að í þessum glamna sá ég
myndast og verða skvrari og skýrari tvö
uppglennt. óeðlilega gljáandi mannsaugu,
sem mér virtist stara á mig í hrollkenndri
angist. — Það var eins og þau æptu til mín
um hjálp ....
Ég gerði mitt ýtrasta til þess að komast
fram úr rúminu, standa unp — flýia. En
það var eins og líkami minn tilhevrði mér
ekki lengur. Hann lá aftur á bak í rúminu
hrevfingariaus eins og dauður hlutur! Ég
revndi af öllum mætti að æna — hrópa á
hjáip — en ekkert hljóð kom fram yfir
varir minar.
Augun — þessi voðalegu augu — hé'du
áfram að stara og stara og hrevfðust ekki
.... Nú — það var orðið meira en augun —
andlit — heil mynd — kvenmaður í nátt-