Forvitin rauð - 01.06.1981, Qupperneq 10

10
Kynl líf : Kynl íf Kynl íf : Kynl íf Kynli íf Kynl if : Kynl íf : Kynl líl
Farvitin Rauð er aó þessu
sinni helcruð kynlifi og ýms-
um málum ssn tengjast þvi.
Sjálfsagt er það fólk til
san setur upp stór augu cg
spyr: Þurfa rrú Rauðsokkar
lika að skipta sér af kyn-
lífi manns? Er það ekki
einkamál hvers og eins?
Og er það nokkuð vardamál ?
Ekki þarf natia að lita i
kringum sig til að sjá að
viða er pottnr brotinn i
þessum efnum. Þvi álitum við
fulla þörf á að ræða þessi
efni og vekja athygli á að
breytinga sé þörf.
Kynfræðsla
Á íslandi voru fyrst sett
lög um kynfræðslu árið 1935.
Ekki var almenningi ætluó
mikil fræðsla samkvamt þeim.
Lækrar einir máttu fræóa um
getnaðarvarnir, en þó aðeins
ef kortu stóð hætta af með-
göngu og fstóingu. Samt satt
áður gerði kennari i Reykja-
vik sig "sekan" um, á þessum
tima, að fræða nanendur sina
um kynferðisnál. Hann áleit
að hver sá kennari brygðist
mjög alvarlega skyldu sinni,
ef hann fraidi ekki nanerdur
sina um kynferðisleg efni og
byggi þá urriir aó mæta kyn-
ferðislegum háttum. Fyrir
þetta var hann fardændur.
Eitthvað hefur breyst til
batnaðar sióan þá, en samt
vantar mikið á að kynferðis-
fræðsla i skólum sé nægilega
skipulögð og fullnasgjarrii,
þrátt fyrir að ýtarleg lög
hafi verió sett um þessi
efni 1975. Og sd fræðsla
san þó fer fram beinist
aðallega aó getnaðarvörnum
og liffræðilegum staðreyrri-
um, en minna talað um inni-
hald kynlifs og tilfinning-
ar i sambandi vió það, sen
er nauósynlegur þáttur.
Fyrir tilstilli kirkjunn-
iar hefur kynlif lengi vel
verið tengt órjúfanlegum
börrium við hjónabarri og kyn-
lif utan þess fordænt.
Þó að íslarri hafi nokkra
sérstöðu i þessum málum
vegna langrar hefðar með
óvígða sambúð, þá hefur synd-
arstimpillinn haft ótviræð
áhrif á vióhorf og umf jöllun
fólks um þau mál. Eitthvað
hefur brotnað uppúr þessum
viðhorfum og óvigð sambúð
sjálfsagt mál i dag. En samt
er hjónabarriið enn álitinn
"réttasti" vettvangurinn
fyrir kynlif. Kynlif á öórum
vigstöðvum svo son á milli
samkynja fólks er álitið
rangt og jafnvel sjúklegt af
meirihluta manna. ftukin um-
ræða xim hómóseksualisna hef-
ur þó megnaó að breyta við-
horfum margra, einS og sjá
má af viðtölunum hér á eftir
Ekki má lita á kynhneigð og
kynímyrri fólks san fast og
óbreytanlegt fyrirbæri, eins
og kartur fram i þýðingu á
fróðlegri grein um lesbiskar
konur hér i blaðinu.
QEt hefur verið staðhæft
að fyrir eins og 10-20 árum
hafi átt sér stað kynlifs-
bylting. Cg að tilkcma ör-
uggari getnaðarvarra hafi
átt stóran hlut þar.
Rétt er þaó að með tilkcmu
þeirra opnaðist aukinn mögu-
leiki á kynlifi utan hjóna-
bands og viö það aukið
friálslvndi i beim efnum.
En hvað meira ?
Shere Hite hefur gert
viðtæka könnun á viðhorfum
og reynslu barriariskra
kvenna og birtir hún niður-
stöður sinar i bók sen kynnt
er i blaðinu. Þar tekur hún
m.a. fyrir "kynlífsbylting-
una". Þar kcma fram mjög
blendnar tilfinningar til
þeirrar byltingar. Flestar
konurnar álitu þó að frjáls-
ræði og fræðsla um kynferð-
ianál hefði aukist, en marg-
ar töldu að það frjálsræði
fælist í meira magni, án
aukinra gæða, og að sjálfs-
Lífíð er dans á rósum
Viðtal við 17 ára stelpu (A),
18 árastrák (B) og 17 árastrák (C)
FR: Hvað er kynlíf?
C- Mér finnst bara fárán-
legt að þurfa að skilgreina
það, þvi það vita allir
hvað átt er við.
FR: En ef þd værir beðinn
rm hreina skilgreiningu
- hvað þá?
C: Vaa. Jæja ég vil telja
kynlif líkamlega þörf fyrst
og franst.
A: Ég mundi líka segja
það. Það er ekki að horf-
ast í augu, en það er kann-
ski að haldast x hendur.
C: Það er ekki það sama
og- vinarhót.
FR: Hvað mótar hugmyndir
fólks um kynlíf? Er það
enn sama gamla lurman um
að folk lesi Tigulgosami
og önnur þess hattar txma-
rit?
C,B,A: Ha, hvað
B: Nei, varla.
C: Ég veit ekki - það er
nú til svo mikió af bókum
um þetta, sem fólk leitar
i, t.d.„ Allt sem þú vilt
vita um kynlif en hefur
ekki þorað að spyrja.** 1
Mér finnst þetta vera
almennilegar bækur sem
ákvörðunarréttur kvenna væri
enn fyrir borð borinn. Konur
hefðu öðlast frelsi til aö
segja "já", án þess að halda
rétti sinum til að segja
"nei". Og viöhorf til
kvenna san kynvera hefur
ekki breyst mikið . Við_eig-
um enn að vera þiggjendur
og ekki taka frumkvæii,
samtimis að astlast er til
að við séum góðir rúmfélagar.
9§tD!Lðarvarnir
Fræ5sla og framboð á
getnaðarvörnum er það almenn
hér á Islandi i dag, að hver
kjaftur ætti að geta notfært
sér þær. En samt virðist það
ekki duga. laó sýna tölixr urfl
fóstureyðingar og sú stað-
reynd að enn fæðast óvelkcm-
in börn. Hver er arsökin ?
Liklega er ein ástæðan sú
að mörgum finnst þær getnað-
arvarnir sen á boðstólum eru
óþægilegar og/eða hafa trufl-
andi áhrif. P-pillan san
átti að leysa allan vanda
hefur ekki reynst gallalaus
og þær raddir gerast æ há-
værari sem vará konur við
notkun hennar, vegna hættu á
aukaverkunum. Qg þegar henni
sleppir er ekki auðugan garó
að gresja. I grein sinni lof**
syngur Ingibjörg Pétursdótt-
ir hettuna. Það er mögulegur
valkostur, en jafnframt
hlýtur krafan að vera aó
framleiddar verði fullkcmn-
ar og hættulausar getnaðar-
varnixr, lika fyrir karla.
Einnig er i fullu gildi
krafa Rauðsokkahreyfingar-
Kynlít’ er líka pólitík
innar um ókeypis getnaðar-
varnir fyrir alla.
Sambúöarfogn
Kjarnafjölskyldan eða ein-
lifi hafa verið þeir valkost-
ir um sambúðarform sen hæst
hefur borið á urrianfarna ára—
tugi. Þeir sgn við hvarugan
kostinn hafa sætt sig, af
hugmyrriafræðilegum eða öðrum
ástæðum, fafa ekki haft úr
mörgum möguleikum að velja.
Kjarnaf jölskyldan er sú
neyslueining sem þjóðfélaqið
byggir á og hætt er við aó
hrikta færi all óþyrmilega
i stoðum þess, ef fólk tæki
til við meiri samneyslu.
Enda verða á vegi þeirra,
sem vilja stofna til fjöl-
býlis, margar hindranir i
formi skorts á hentugu hús-
næði, eigin arfi frá uppeldi
i kjarnafjölskyldum og nei-
kvæ5um viðhorfum umhverfis.
Stefna i fjölskyldupólitik
hefur mikil áhrif á sambúð-
arform cg svo kynlif i bein-
um tengslum þar við. Ksnur
það skýrt fram i skeleggri
ræðu Hjördisar Hjartardóttur
sem hún flutti 8.mars s.l.
og birt er hér i blaðinu.
Að_lokirn
ftf ofangreindu má sjá.
eins og sagt var i byrjun,
að vióa er pottur brotinn
og full þörf á umræ5u og
breytingu i þessum efnum.
Við vonum að þetta framlag
virki hvetjandi á auknar og
oprari umræðu um kynferðis-
mál.
Baráttukveðjur,
Blaðhópur.
gefa rétta mynd. Maður
fær lika að vita ýmislegt
frá eldra og reyndara
fólki.
FR: Var kynfræðsla skipu-
lögð i skólanum hjá ykkixr?
C: Blaösíðu 82 var sko
sleppt þegar ég var i
barnaskóla. En i fyrsta
bekk i gaggó vorum við
meó ágætan kennara, sem
sýndi okkur sænska mynd.
Þar var ekki bara farið
svona liffræðilega í þetta
heldur meira um tilf inning-
ar - ja svona meira al-
mennt.
B: Kennarinn fór aftur á
móti mjög illa með okkur i
bamaskóla. Það átti sko
aldeilis að spyrja og
spyrja og taka kennarann i
gegn. En hún kcm með
þessar heljarlöngu ritgeró-
ir um kynfæri karla og
kvenna og við þurftum aó
skrifa niður heilan hell-
ing. Ég man hvað allir
voru ferlega fúlir yfir
þessu
A: Þegar ég var í gaggó
voru allir ungu kennaramir
í grið og erg að segja okk-
ur frá þessu. Þaó var tal-
að um þetta í íslensku,
dönsku, ensku og svo nátt-
úrulega i liffræói. Þetta
hefur ní sennilega verið
svolitiö yfirborósleg
fræósla.
C: Ég man líka að í líf-
fræði í l.bekk i menntaskól-
a kcm kennarim alltaf með
bEeklinga frá landlækni.
Þar átti allt aó vera san
þú vildir vita um lykkjuna,
pilluna, anokkinn, o.s.frv.
Það voru staflar af bækl-
ingum san hrúgað var á
borðið hjá mami og búið
mál með þaó. Ef maóur
spurði um eitthvaó þá var
svarið: "það verður kanið
aó þvi seinna."
A: Ég beld aó þaó séu
alveg nógar upplýsingar
til fyrir þá san áhuga hafa
á.
FR: Hvenær ætti fólk að
hefja kynlif aó ykkar áliti
C: Bara þegar fólk er orð-
ið nógu þroskað og vill það
sjálft.
A: Fólk verður náttúrulega
að vita hvað þaó er aó gera.
FR: Talió þið um kynlif
ykkar eða kynlíf almennt
við aðra?
B: Ja, jú, ef maður er
með stelpu á föstu, þá tal-
ar maður um þetta vió hana.
Ég og vinir minir tölum
ekki um persónulega reynslu
okkar hvorir við aðra, held-
ur bara almennt um þessi
mál.
C: Þaó kemur fyrir i fram-
haldi af þessu almenna að
maóur kcmi svona aðeins
inn á sin persónulegu mál.
Ég held aó þaó fari mikið
eftir því hvort maður eigi
góóan vin, sem maður getur
talað hreinskilnislega við.
A: Ég segi fyrir mig að
ég hef aldrei haft neina
löngun til að tala um þetta
við aðra. Yfirleitt er
þetta bara hlutur son ég
hef haldió út af fyrir mig.
FR: Hvernig reynirðu við?
Bl Ég held aó það sé engin
ein aóferó.
C: Þetta er ekki eins og
í Póstinun i Vikunni -
"Þú gengur aó henni og býð-
ur henni upp á næsta skóla-
balli." Svona er þetta hjá
Póstinum, en þetta er bara
ekki svona i alvörunni.
FR: Hvernig er þetta þá?
C: Það er nú þaó.
B: Ég mundi segja að þetta
kemur fyrst og fremst með
því að þetta eru einhverjir
hópar san eru mikið saman
- klikur. Svo fer fólk
bara aó para sig saman.
C: Þetta yrói náttdrulega
ekki svona, nana báöir að-
ilar hefðu áhuga.
A: Já, ég held að þetta
sé mest svona i klíkum hjá
fólki á okkar aldri.
FR: Hver á frumkvæóið í
svona málum?
Cs Ætli þaó sé ekki bara
misjafnt. Ég hugsa þó aó
það fari mikið eftir þvi
hvor aóilinn hefur meiri
reynslu.
A: Það getur verið. Ég
held aó þetta sé ekki eins
og áður, þegar gengið var
út frá því að strákar ættu
að hafa frxmkvæðið. Þó
getur verió að enn séu for-
dómar gagnvart því að stelp-
ur taki slíkt að sér.
FR: Hvað viljiði segja um
reynslu ykkar af kynlifj?
t rh. a bls. Zl