Morgunblaðið - 24.04.1958, Page 6

MORGUHBLAÐIÐ
Fimmtudagur 24. apríl 1958
6
BONN OG MOSKVA
FYRIR stuttu síðan gerðu
Vestur-Þjóðverjar og
Rússar með sér allþýð-
ingarmikinn samning um ýmis
mál og hafði þá staðið lengi
nokkurt þóf milli vestur-þýzkrar
sendinefndar og stjórnarinnar í
Moskvu. Það kom nokkuð á ó-
vart, að samningar skyldu takast
og þá ekki sízt að þeir skyldu
takast einmitt nú, þegar svo
margt hefur á milli borið og er
í því sambandi bent á ákvörðun
Vestur-Þjóðverja um að taka við
flugskeytum frá Bandríkjunum.
★
Þegar rifjaður er upp aðdrag-
andi samningsins, er rétt að
minná á bréf Bulganins til Ad-
enauers, sem sent var 5. febrúar
1957, þar sem Rússar óska eftir
að betra samband verði í fram-
tíðinni á mili landanna. Bulgan-
in tók þó fram í þessu sambandi,
að ekki þýddi að ræða við Rússa
um sameiningu Þýzkalanas og
varaði við því að gera landið að
„stökkbretti atómstyrjaldar" —
Hins vegar stakk Bulganin upp
á nokkrum atriðum sem gætu orð
ið til þess að bæta sambúðina
milli þjóðanna og var þar sér-
staklega um að ræða verzlunar-
samning ogsamkomulag ummenn
ingarleg og tæknileg samskipti
en auk þess samkomulag um
skrifstofur konsúla í báðum lönd
unum. Einnig minntist Bulganin
á heimsendingu Þjóðverja úr
Rússlandi. Adenauer kanslari
svaraði þessu bréfi og mótmælti
afstöðu Bulganins til sameining-
arinnar og ennfremur athuga-
semdum hans út af þátttöku Vest
ur-Þjóðverja í Atlantshafsbanda
laginu. Jafnframt tók Adenauer
vel undir að samningar yrðu
teknir upp um verzlunarmál og
þau önnur mál, sem Bulganin
hafði stungið upp á. Kanslarinn
minnti á ferð sína til Moskvu
fyrir nokkru síðan og það loforð
rússnesku stjórnarinnar, að Þjóð-
verjar mættu snúa heim til lands
síns aftur og gilti þá einu, hvort
þar væri um að ræða stríðsfanga
eða aðra Þjóðverja, sem í land-
inu væru. Nú var orðinn til jarð-
vegur fyrir nýja samninga, en
í þeim bréfaskiptum, sem nú fóru
á eftir, kom þó í ljós, að Rússar
drógu nokkuð í land, hvað varð-
aði heimsendingu þýzkra manna.
Stuttu eftir að hið fyrst Bul-
ganinbréf var sent, eða í apríl
1957, sendu Rússar fyrsta hótun-
arbréf sitt til Vestur-Þjóðverja
út af kjarnorkuvopnum. í lok
maí reyndi Bonn-stjórnin með
nýju bréfi til Rússa að reyna að
ryðja braut nýjum viðræðum um
sameiningu landanna, en hótanir
Bulganins héldu áfram og í júni
sendu Rússar bréf, sem í Bonn
var talið „óvenjulega haiðort“.
Krúsjeff birtist nú allt í einu í
Austur-Berlín og var það talið
tákn þess, að Rússar vildu halda
fast við að kljúfa land og þjóð
Þýzkalands. Komu þá Vesturveld
in þrjú og vestur-þýzka stjórnin
saman í Berlín og gáfu úf hina
svokölluðu Berlínar-yfirlýsingu
í ágúst 1957, þar sem skýrt var
tekið fram, að Vesturþjóðirnar
stæðu einhuga með Þjóverjum í
sameiningarmálinu. — Krúsjeff
svaraði því sem háværast með
því að fullvissa kommúnista-
stjórnina í Austur-Þýzkalandi
um óbilandi stuðning Rússa. Þeg-
ar komið var fram á haustið 1957,
var þess vegna andrúmsloftið
milli Bonn og Moskvu sízt af
öllu gott og væntu þá fæstir þess
lengur að neitt yrði frekar úr.
þeim samningum, sem Bulganin
hafði stungið upp á. Kosningarn-
ar í Vestur-Þýzkalandi urðu sízt
af öllu til að uppfylla óskir Rússa
og loks kom nýtt bréfaflóð frá
Moskvu í sambandi við NATO-
fundinn í París í desember og
nýjar hótanir. Loks kom nýtt að-
vörunarbréf frá Bulganin út af
atómvopnunum, en Vestur-Þjóð-
verjar svöruðu því með því að
þingið samþykkti að heimila að
vestur-þýzki herinn yrði væddur
með kjarnorkuvopnum. Á þessu
sviði er því Ijóst, að mótsetning-
arnar hafa fremur harðnað milli
Vestur-Þjóðverja og Rússa held-
ur en hitt.
Hinn 22. júlí 1957 kom sendi-
nefnd vestur-þýzku stjórnarinnar
til Moskvu til að taka upp samn-
inga samkvæmt uppástungu Bul-
ganins. Samningsviðræðurnar
byrjuðu vel en bráðlega gerðist
mikið þjark og lögðust samninga
viðræður nokkurn veginn niður,
eða urðu mjög dræmar. Stjórnin
í Moskvu taidi nú öll tormerki
á að leyfa þýzkum mönnum að
fara úr landi, en Bonn svaraði
með því að segja, að ef Rússar
héldu fast við þetta sjónarmið
þá kæmi heldur ekki til greina,
að Vestur-Þjóðverjar hefðu nein
verzlunarviðskipti við þá né önn-
ur samskipti. Vikur liðu í mikið
þjark og virtist svo sem sendi-
BORGARI“ hefur skrifað Vel-
vakanda eftirfarandi bréf:
„Hvað eftir annað heyrast
kvartanir um skemmdir á trjá-
gróðri í görðum fólks eða áþekka
skemmdarstarfsemi. Fjölda marg
ir, sem hafa unnið og vinna af
alúð við að fegra lóðir sínar og
garða, sjá kannske einn morgun
allt þetta starf sitt í rústir lagt.
Öflug girðing er oft engin trygg-
ing gegn því, að skemmdarvarg-
arnir komist inn í garðinn. Þenn-
an ófögnuð þarf að stöðva í tíma.
í flestum tilfellum eru hér að
verki prakkarastrákar um ferm-
ingaraldur. Þarf lögreglan að
vera vel á verði í þessu efni og
taka hart á, ef til sést. Dugleg
flenging upp á gamla móðinn
gæti verið nauðsynleg, fram-
kvæmd á skemmdarstaðnum þeg
ar í stað án nokkurrar rekistefnu.
Strákur, sem hlotið hefir réttlát-
an rassskell, mun hugsa sig vel
um, áður en hann endurtekur það
sem honum var refsað fyrir. —
Eitt er víst, eitthvað þarf að gera
í þessu efni
nefndin yrði að snúa heim erindis
laus. Viðræðunum var hætt um
tíma, en teknar síðan upp aftur
og tókst enn nýtt þóf, en Vestur-
Þjóðverjar héldu fast við sitt og
þar kom að Rússar létu undan.
★
Vestur- Þjóðverjar eru allvel
ánægðir með endalok samning-
ana, tekizt hefur samkomulag um
vöruskipti og greiðslur fram í
framtíðina og ennfremur sam-
komulag um verzlunarviðskipti
á yfirstandandi ári og auk þess
ýmis atriði varðandi siglingar og
verzlun almennt. Sovét-stjórnin
hafði viljað fá samning um að
viðskipti næmu ekki minna en
6,6 milljörðum rúblna á 5 árum,
en Vestur-Þóðverjar vildu ekki
ganga inn á sro háa upphæð og
var endirinn á, að verzlunarvið-
skiptin skyldu nema 3 milljörð-
um rúblna á þremur árum. Gert
var samkomulag um heimsend-
ingu þýzkra manna, sem ýmsum
þótti nokkuð laust í reipunum,
en talið er að það veiti þó all-
mikla möguleika til þess að nú
geti mikill fjöldi Þjóðverja aftur
snúið heim frá Rússlandi.
Vorið er komið.
UMARDAGURINN fyrsti er
merkilegur og sérstæður ís-
lenzkur tyllidagur, arfleifð frá
forfeðrum okkar og hinu þjóð-
lega tímatali þeirra. Til forna
mun tímatal hér á landi fyrst og
fremst hafa miðazt við vikur og
misseri, og höfðu fornmenn sam
ið mjög mikil fræði um þessi efni,
sett ákvæði um sumarauka og
hver veit hvað. Eftir að hinn nýi
stíll var upp tekinn hérlendis árið
1700, ber sumardaginn fyrsta upp
á fyrsta fimmtudag eftir 18. apríl.
Enn er til fólk, sem miðar allt
við sumar- og vetrarkomur og
telur tímann í vikum sumars og
vetrar.
Úti í heimi munu menn ekki
vera á eitt sáttir um það, hvenær
árstíðaskipti séu. Vetur, sumar,
vor og haust eru $S sönnu orð,
sem mönnum eru þar ofarlega
í huga, en þó munu menn
ekki gera sér ljósa grein fyrir,
hvenær hver árstíð hefst, finna
það bara á sér, Hið sama gildir
raunar um vor og haust hjá okk-
ur
Talið er að samningurinn hafi
orðið til þess, að bæta nokkuð
um samkomulag milli Vestur-
Þjóðverja og Rússa og gæti orðið
byrjun á öðru meira. En Vestur-
Þjóðverjar gera sér fyllilega
ljóst, að það muni verða erfitt
og langsótt að ná nokkru sam-
bandi við Rússa um sameiningu
EITT MESTA vandamál lista-
manna í París hefur löngum ver-
ið skorturinn á viðunandi hús-
næði. Útlendingar, sem þar vilja
dvelja, neyðast til að gista dýr
hótel, að sjálfsögðu án nauðsyn-
legra vinnuskilyrða. Nú hefur að
nokkru leyti rofað til í öngþveiti
þessu, þó að langt frá því sé ráð-
in bót á húsnæðisskorti lista-
manna þar. Franska ríkið, ásamt
bæjarstjórn Parísar hafa ákveðið
að byggja listamannahverfi Cité
Internationale des Arts að fyrir-
mynd stúdentahverfisins Cité
Universitaire. Hverfi þessu hefur
verið valinn • staður á hægri
Sumarkomunni er fagnað á
þessu norðlæga landi. Stundum
er reyndar napurt og hvasst á
sunaardaginn fyrsta, síðustu dag-
ana hefur manni jafnvel dottið í
hug, að e. t. v. yrði þá snjóföl
á jörð að morgni þetta árið. En
hvað sem því líður, er eitt víst:
hlýrri tíð er skammt undan, meiri
birta — og minni drungi í hug-
um okkar.
Og við höfum þegar séð þess
merki, að vorið er í nánd. í görð-
um eru dvergliljur, sem hér fyrr
um nefndust reyndar krókusar,
fyrir löngu komnar upp og sums
staðar fallnar aftur, en nú skarta
þar páskaliljur og hinar bláu
perlu- og stjörnuliljur. Ef nátt-
úran hefur ekki brugðið vana
sínum, hafa rauðblá vetrarblóm
in skotizt upp úr melbörðum, gró
stönglar elftinganna, góubeitl-
arnir eða skollafæturnir, eru líka
komnir í ljós og jafnvel litlir,
rauðir blómknappar á kræki-
lyngið.
Það er fullkomin ástæða til að
við bjóðum hvert öðru gieðilegt
sumar
þjóðarinnar.. Telja margir, að
Rússar séu fjær því nú en nokkru
sinni að ljá máls á viðræðum
um það stórmál. En þegar á
heildina er litið, er talið að samn
ingarnir séu mikill sigur fyrir
vestur-þýzku stjórnina og hefur
almenningur í Þýzkalandi fagnað
samningsgerðinni.
bökkum Signu við Ovai de
I’Hotel de Ville á milli Rue des
Nonnains d'Hugéres og rue du
Pont Louis Philippe. Fyrirhugað
er að byggja 200 vinnustofur á-
samt íbúðum fyrir málara, mynd-
höggvara, grafiklistamenn, arki.
tekta, listiðnaðarmenn og tón-
listarmenn. Auk þess samkomu-
sali, matsali, setustofur, bóka-
safn, fyrirlestrarsali og sýning-
arsal. Bílageymsla verður í kjall-
ara. Verzlanir verða með vörur
viðkomandi listgreina, innrömm-
unarverkstæði, bókabúð og fl.
Stærð íbúða verður yfirleitt
eitt herbergi og eldhús, W.C. og
bað, en vinnustofur misstórar
eftir listgreinum. Af þessum 200
vinnustofum eru 50 ætlaðar
frönskum listamönnum en 150
standa útlendingum til boða. Um
25 þjóðum, borgum eða lista-
mannasamtökum mun verða gef-
inn kostur á kaupum hkitabréfa,
Hver þjóð fær keyptar mest 6
vinnustofur. Hlutabréf sem
tryggja eignarrétt yfir 6 vinnu-
stofum ásamt íbúðum kosta ð
milljónir franka. Einnig er hægt
að kaupa hálfan hlut fyrir 3 millj
franka og veitir hann eigendum
umráðarétt yfir 6 vinnustofum í
6 mánuði á ári. Hlutaðeigandi
þjóðir ákveða sjálfar hvers kon-
ar vinnustofur þær kaupa og
hvaða mánuði þær hyggjast nota
þær.
Eigendur borga að sjálfsögðu
enga húsaleigu, aðeins Ijós, hita,
ræstingu og hússtjórn. Til að fyr
irbyggja misnotkun húsnæðis-
ins munu væntanlegir íbúar
þurfa samþykki stjórnar hverf-
isins. Dvalartími listamanna er
takmarkaður við 2 ár en aldur
þeirra skiptir ekki máli. Erlend-
ar þjóðir koma til með að eiga
6 fulltrúa í stjórn hverfisins og
nú þegar starfa að undirbúningi
fulltrúar Svíþjóðar, Danmerkur
og Finnlands.
Óþarfi mun að ræða hversu
gífurlegur gjaldeyrissparnaður
það yrði að eiga húsnæði 1 þessu
hverfi. Allir unnendur franskrar
listmenningar hljóta að óska þess
að ísland noti þetta einstaka
tækifæri og kaupi nokkrar vinnu
stofur og tryggi þar með um
alla framtíð íslenzkum lista-
mönnum hagkvæm vinnuskilyrði
og samastað í háborg allra lista.
Tveggja ára ókeypis dvöl í
París, þættu ekki óglæsileg lista-
mannalaun.
Veturliði Gunnarsson,
Vífilsstöðum.
Deilf um sauð-
fjárbaðanir
LAGAFRUMVARPIÐ um sauð-
fjárbaðanir var til 2. umr. á fundi
neðri deildar Alþingis á þriðjud.
Landbúnaðarnefnd deildarinnar
hafði borið fram tvær breytinga-
tillögur. Fjallaði önnur um, að
baðanir skuli framkvaemdar ár-
lega, eins og nú er ákveðið í
lögum. I frumv. var upphaflega
gert ráð fyrir, að reglulegar bað-
anir skyldu aðeins fara fram ann-
að hvort ár. Um þetta atriði urðu
allmikil orðaskipti milli Ásgeirs
Bjarnasonar, framsögumanns
landbúnaðarnefndar, og Stein-
gríms Steinþórssonar, sem lagð-
ist gegn fyrrnefndri breytinga-
tillögu, og taldi frumv. lítils virði,
ef hún næði fram að ganga. Er
gengið var til atkvæða, voru
breytingatillögur nefndarinnar
samþykktar (tillagan, sem sagt
er frá að ofan með 16 atkv. gegn
4) og frumv. svo breytt afgreitt
til 3. umr.
Á sæluviku Skagfirbinga
Sæluviku Skagfirðinga er nú lokið, en hún stóð síðustu viku. Margt og mikið var þar um dýrðir,
leiksýningar, málfundur, kvikmyndasýningar og svo náttúrlega dansleikir fram undir morgun síð-
ustu daga vikunnar. Mikill fjöldi fólks sótti sæluvikuna nú sem jafnan áður og munu hafa
verið á 7. hundrað manns saman komið í félagsheimilinu Bifröst þegar flest var s.l. laugardag.
__ Mynd þessi er tekin á einum dansleiknum á sæluvikunni. (Ljósm. vig).
sbrifar úr
daglega lífinu
Skemmdarverk
í görðum
Listamannahús í París