Morgunblaðið - 06.05.1961, Blaðsíða 16

16
' MORGVNBLAÐIÐ
Laugardagur 6. maí 1961
Bæjaríbiíðirnar senn
tilbúnar til sðlu
Á FUNDI bæjarstjórnar sl.
fimmtudag urðu nokkrar um-
ræður um byggingu bæjar-
íbúðanna við Skálagerði og
Grensásveg, en þær verða 108
talsins.
Bæjarráð samþykkti á fundi
sínum hinn 21. apríl skilmála um
sölu íbúða þessara, en fulltrúi A1
þýðubandalagsins Guðmundur
Vigfússon, hafði gert athugasemd
við þá, enda þótt hann teldi sig
fylgjandi þeim í veigamiklum
atriðum. Málið kom svo til um-
ræðu í bæjarstjórn á fundinum
í gær. Tók Ingi R. Helgason þá
upp þráðinn, þar sem Guðmund-
ur Vigfússon hafði látið hann
niður falla. Taldi hann verð íbúð
anna, sem seldar eru á kostnað-
arverði, of hátt miðað við aðrar
íbúðir á markaðnum og áætlaðan
kostnað Hagstofunnar, en þar
sem svo margar íbúðir væru
byggðar í einu ætti að vera hægt
að gera þær mun ódýrari. Enda
þótt sér hefði gefizt kostur á að
fara yfir sundurliðaðan bygg-
ingarkostnað umræddra húsa,
væri sér ekki unnt að gagnrýna
einstaka liði, nema hvað kostn-
aður við teikningu, framkvæmda
stjórn. o.þ.h. virtist of hár, yfir
5% af heildarverði. Auk þess
sem gera þyrfti ráðstafanir til
að lækka kostnað við slíkar bygg
ingar bæjarins teldu þeir Alþýðu
bandalagsmenn rétt, að bærinn
ætti sjálfur og greiddi kostnað
við kyndistöð, fjarhitunarkerfi
og húsvarðaríbúð áðurnefndra
húsa. Endurflutti IRH tillögu um
það síðastnefnda og lagði enn-
fremur til, að 5 manna nefnd
yrði falið að athuga möguleika á
lækkun byggingarkostnaðar.
Gísli Halldórsson gerði athuga-
semdir við og leiðrétti ýmsar töl-
ur er IRH hafði farið með og
sýndi fram á að staðhæfingar
hans um að bygging íbúða þess-
ara væri dýrari en annarra sam-
bærilegra ættu ekki við rök að
styðjast. Hann gat þess, að at-
hugun sérfróðra manna hefði
aukin
leitt í ljós, að
enda þótt byggð
ar væru yfir 200
íbúðir samtímis,
væru möguleik-
ar til að lækka
byggingarkostn-
að þeirra mjög
takmarkaðir. —
Lækkun væri
ekki fær, nema
verksmiðj u vinna
þegar
kæmi til sögunnar, en henni
hefði ekki reynzt unnt að koma
við hér á landi nema að litlu
leyti miðað við það sem erlendis
gerðist.
GH skýrði frá þvi, að íbúðirn-
ar í hinum nýju bæjarhúsum
mundu kosta um 300 þús. tveggja
herbergja og 338 þús. þriggja
herbergja íbúðir, við Skálagerði.
Væri það verð sízt óhagstæðara
en almennt gerðist og jafnvel
lægra en áætlað væri í útreikn-
ingum Hagstofunnar, gagnstætt
því, sem IRH hefði haldið fram.
í>á væri líka kostnaður við teikn
ingar, bókhald, framkvæmda-
stjórn og eftirlit mun lægri en
fram hefði komið af hálfu Al-
þýðubandalagsmanna, eða 4%.
Þá minntist GH á, að á undan-
förnum árum hefur nýting íbúða
hér verið mjög léleg. Það kemur
fram í nefndar'áliti því er At-
vinnudeild Háskólans sendi frá
sér, eftir að Mr. D. Davison hafði
gert sínar athuganir hér á s.l.
ári að nýting íbúða hér er aðeins
60%, en meðalnýting í nokkrum
öðrum löndum er um 76%.
í Skálagerðisíbúðunum er með
alnýting 68%, en í tveggja herb.
íbúðunum er hún 73%. Bætt nýt
ing eykur kostnað pr. rúm., en
verður til stórsparnaðar í fram-
tíðinni fyrir kaupendur.. Óeðli-
legt taldi GH að bærinn stefndi
að því að verða eigandi hitakerf-
isis og húsvarðaríbúða úti um
bæ, enda yrði kostnaðinum af
slíku ekki létt af bæjarbúum með
því.
Ingi R. Helgason tók til máls
aftur og leitaðist við að halda til
streitu nokkrum fyrri staðhæf-
ingum sínum, en lagði síðan aðal-
áherzlu á það, að bærinn yrði að
kappkosta að byggja ódýrt.
bbbbbbbbbbbbbtbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbb
b
Splittatengur
Ceymafengur
Gormatengur
ygging a vö r urh.f.
Siml 35697
Lougaveg 178
b
b
b
b
b
b
b
b
b
b
.b
Borgarstjóri, Geir Hallgríms-
son, benti á það, að ef saman-
burður á kostnaði við húsbygg-
ingar ætti að koma að gagni,
yrði að nota samskonar tölur og
réttar, en á það hefði skort í sam
anburði IRH. Auk þess væri
meira að byggja á raunveruleg-
um kostnaðartölum úr bókum
bæjarsjóðs en áætlunum. Tölurn-
ar sýndu, að bygging umræddra
íbúða væri síður en svo óhag-
kvæm, og drægi hann í efa, að
á markaðnum væru nokkrar sam
bærilegar íbúðir á sama verði
eða ódýrari. Verð íbúðanna
byggðist reyndar á almennu og
frjálsu útboði að því er nær
alla kostnaðarliði snerti, og hefðu

allir aðilar hjá bænum verið
sammála um öll þau tilboð, sem
tekin hefðu verið. Vissulega væri
æskilegt, að byggingarkostnaður
inn gæti verið sem lægstur, og
mætti að óréyndu aetla að betri
árangur næðist í því efni, þegar
byggt væri í stórum stíl. Það
heði hins vegar sýnt sig í til-
boðum byggingameistara, að
þeir teldu sig lítið sem ekkert
Se^-a sparað,
hvort sem byggð
ar væru t.d. 32
eða 64 íbúðir í
senn. Til þess
að ná hagkvæm
ari árangri
þyrfti stór og
dýr tæki, sem
ykju afköstin en
af ýmsum ástæð
um hefði íslenzkur byggingariðn
aður ekki haft bolmagn til slíkr-
ar fjárfestingar á undanförnum
árum. Þyrfti að gefa þessu at-
riði meiri gaum.
Þá sagði borgarstjóri, að auð-
vitað gægðist fram í málflutningi
Alþýðubandalagsmanna sá raun-
verulegi tilgangur þeirra, að
reyna að klekkja á Gísla Hall-
dórssyni, sem átt hefði hlut að
byiggingu húsanna. Ekki stæðu
þó efni til þess, svo sem í ljós
kæmi, þegar athugað væ.i, að
af tæplega 1,4 millj. kr. kostnað-
arlið, þ.e. teikningar, fram-
kvæmdastjórn, bókhald, eftirlit
o.fl. sem IRH hefði gagnrýnt,
hefðu aðeins um 250 þús. kr. ver
ið greiddar til GH, en til saman-
burðar mætti þar hafa, að við
byggingu húsanna við Grensás-
veg hefði öðrum húsameistara
verið greiddar 356 þús. kr. ein-
göngu fyrir teikningar. Loks
sagði borgarstjóri, að í umrædd-
um kostnaðarlið, sem næmi um
4% af heildarbyiggingarkostnaðin
um, væru talin mörg fleiri atriði
en í fólgin væru í þeim lið, er
IRH hafði talið sambærilegan I
áætlunarútreikningum Hagstof-
unnar og var þar 1,7%.
Að síðustu lagði borgarstjóri
til, að tillögu IRH um athugun á
möguleikum til lækkunar á bygg
ingarkostnaði yrði vísað til bæj-
arráðs.
Ingi R. Helgason mælti síðast
örfá orð og sagðist vilja mót-
mæla því, að hann hefði nokkuð
veitzt að Gísla Halldórssyni.
Tillagan um að bærinn gerðist
eigandi kyndistöðva o.fl. var
felld með 10 atkvæðum gegn 3,
og tillögu IRH vísað til bæjar-
ráðs með 11 atkvæðum gegn 4.
Þing Landssambands
verzi un arm anna
*
Ur skýrslu formanns
ÞRIÐJA þing Landssambands
íslenzkra verzlunarmanna var
sett í Tjarnarcafé í gærkvöldi.
Þingið sitja 70 fulltrúar frá 20
sambandsfélögum.
Forseti þingsins var kosinn
Guðjón Einarsson. Þá var kosið
í nefndir, en síðan flutti formað
ur L.f.V., Sverrir Hermannsson,
skýrslu framkvæmdastjórnar
samtakanna. Skýrslan var mjög
ýtarleg og yfirgripsmikil, svo að
hér er ekki færi á að rekja nema
örfá airiði hennar.
Fjárskortur
Formaður hóf skýrslu sína
með því að rekja sögu sambands
ins frá stofnun þess 1957..
Formaður drap þá á eitt helzta
vandamál sambandsins, þ.e.a.s.
fjárskort, Og taldi hann starf-
semina hafa verið mun minni en
æskilegt hefði verið af þeim sök
um.
Þá minntist formaður á nauð-
syn þess að ráðinn verði sér-
stakur starfsmaður L.f.V. og
sett á stofn skrifstofa sambands-
ins, en fjárskortur hefði hingað
til komið í veg fyrir ráðningu
sérstaks starfsmanns.
Enn er verið að stofna ný fé-
lög víðs vegar um landið.
Fræðslumál
f sambandi við fræðslumálin
skýrði formaður frá því, að í
þeim efnum hefði lítið sem
ekkert vérið gert vegna fjár-
skorts. Kvað hann brýna nauð-
syn á að bæta fræðslu verzlunar
fólks, þar eð hann taldi Verzl-
unarskóla fslands gersamlega
hafa brugðizt skyldu sinni í því
efni. Samvinnuumleitanir við
vinnuveitendur hefðu engan ár-
angur borið og ekki heldur þegar
leitað var á náðir félagsins Sölu-
tækni. Kvað formaður því senni
legt að í þessum efnum yrði
verzlunarfólk að vera sjálfu sér
nógt innan samtaka sinna.
Ofbeldi A.S.f.
Þá rakti formaður í alllöngu
máli synjun Alþýðusambands ís-
lands á inntökubeiðni L.Í.V. Er
sú saga þegar allkunn af blaða-
skrifum, og því eigi ástæða til
að rekja hér skýrslu formanns
um að atriði. Mun það ekki of-
mælt, sem formaður sagði að
lokum, að þetta mál yrði kallað
einn ljótasti kaflinn í sögu verka
lýðshreyfingarinnar í landinu,
þegar fram líða stundir.
Aðild að Norræna verzlunar-
mannasambandinu
Þá skýrði formaður frá aðild
L.Í.V. að Norræna verzlunar-
mannasambandinu. Hefur L.f.V.
tekið nokkurn þátt í starfsemi
sambandsins, sótt þing þess o. fl.
Þá var skýrt frá bréfi Lands-
sambandsins til iðnaðarnefndar
Nd. Alþingis, þar sem farið er
fram á aðild L.Í.V. að Iðnaðar-
stofnun íslands.
Samstarfsnefndir
Síðan rakti formaður nauðsyn
þess að endurskoðuð yrðu lögin
um verzlunaratvinnu. Ennfrem-
ur var skýrt frá umsögn L.Í.V.
sem ýmsar nefndir Alþingis
höfðu farið fram á, þ. á. m. um-
sögn L.Í.V. til allsherjarnefndar
S. Alþ, þar sem skýrt er frá
áliti sambandsins á tillögu til
þingsályktunar um rannsókn á
starfsgrundvelli samstarfsnefnda
launþega og vinnuveitenda innan
einstakra fyrirtækja. Er þar álit
L.f.V. að slíkar nefndir og störf
þeirra séu mjög mikilvægar að
öllu leyti.
Per Dragland
Þá var skýrt frá aðild L.f.V. að
samstarfsnefnd launþegasamtak-
anna en auk L.Í.V. standa að
nefndinni Bandalags starfsmanna
ríkis og bæjar, Iðnnemasamband
íslands, Samband íslenzkra
bankamanna og Farmanna- og
fiskimannasamband íslands. Hið
merkasta í störfum nefndarinn-
ar sl. ár var, að hún réð hingað
til lands hagfræðing norska Al-
þýðusambandsins, Per Dragland.
Óskaði nefndin eftir að fá álit
hans sem óhlutdrægs sérfræðings
á hinum nýju ráðstöfunum í
efnahagsmálum, sem komu til
framkvæmda snemma árs 1960.
Sérfræðingurinn dvaldi hér-
lendis um hríð og kynnti sér mál
in allrækilega; var leiðbeinandi
hans hér Torfi Ásgeirsson, hag-
fræðingur Alþýðusambands ís-
lands. Per Dragland skilaði síð-
an skýrslu um málið, sem birzt
hefur í blöðum. Rakti formaður
helztu niðurstöður þeirrar
skýrslu. Undir lokin fórust for-
manni svo orð m. a.:
Breyting á högum
verkalýðshreyfingarinnar
„íslenzk verkalýðshreyfing
verður að átta sig á þeirri ger-
breytingu, sem orðin er á högum
hennar frá því sem var á fyrstu
áratugum þessarar aldar. Þá
var baráttan sannarlega háð
gegn ranglátu þjóðskipulagi,
gegn ’ranglátri skiptingu lands-
ins gæða . . .
Nú í dag hafa launþegarnir
náff rétti sínum til jafns viff affr-
ar stéttir þjófffélagsins. Þaff er
enginn þeim rétthærri og vafa-
samt aff nokkur annar affili sé
þeim sterkari, ef þeir beita sam-
takamætti sínum ....
Þess vegna ber þeim skylda til
að haga starfi sínu og baráttu
með velferð allrar þjóðarinnar
fyrir augum. Þeirra eigin stund-
arhagsmunir verða að víkja.
Það er að vísu vandséð, að laun-
þegar eigi sérhagsmuna að gæta,
heldur eru þeirra hagsmunir um
leið hagsmunir heildarinnar eða
þannig á það a. m. k. að vera.
Nú hefur þannig háttað í ís-
lenzkum ríkisbúskap, því miður,
að hann hefir verið rekinn með
halla um margra ára bil. Við
höfum eytt meiru en við höfum
aflað. Afleiðing þess hefir verið
gífurleg söfnun erlendra skulda“.
Síðan vitnaði form. til skýrslu
Pers Draglands og sagðist hafa
við hana litlu að bæta.
„Hér er athygli launþega vak-
in á ástandinu eins og þaff raUn-
verulega er, og þaff er alveg lífs-
nauffsyn, aff allir launþegar taki
ihugaffa ábyrga afstöðu til vanda
málanna, áður en þeir láta til
skarar skríða um aðgerðir í
kjarabaráttunni. EUa gætu vopn-
in snúizt í höndum þeirra og
bitiff þá sjálfa sárast.
Mín skoðun er sú, að við eig-
um að afla okkur sem nákvæm-
astra upplýsinga um þjóðarhag-
inn á hverjum tíma. Síðan eigum
við að krefjast bindandi samn-
inga um aukna og ákveðna hlut-
deild í aukinni þjóðarfram-
leiðslu.
Það kann að vera að fjárhags-
kerfið geti staðið undir hækkuð-
um launum, þótt ég dragi það
stórlega í efa. En öruggasta kjara
bótin er tvímælalaust samnings-
bundin ákveðinn hluti af aukn-
ingu þjóðarframleiðslunnar.
Slíkt myndi ennfremur án efa
hvetja alla launþega til að leggja
sig fram við framleiðslustörfin,
Það er höfuðnauðsyn að takast
megi að vekja hagsmunalegan
áhuga almennings fyrir aukinni
og bættri framleiðslu á öllum
sviðum. Þá mun árangur ekki
láta á sér standa.
Enda þótt ástandið í þjóðfélag-
inu sé þannig, að nálega sé úti-
lokað að ná almennum kjara-
bótum án þess að eiga á hættu
að bjóða heim öðru verra ástandi
í efnahagsmálum, sem vissulega
myndi bitna hvað harðast á laun
þegum, þá er hitt jafn víst, að
högum okkar lægst launuðu
verzlunarmanna er þann veg
háttað að við hljótum að krefj-
Framhald á bls. 23.