Morgunblaðið - 02.07.1961, Blaðsíða 12

12
MORGUNTJLAÐIÐ
sunnuaagur 2. JQIí 1961
Utg.: H.f. Arvakur Reykjavík.
Framkvæmdastjóri: Sigfús Jónsson.
Ritstjórar: Valtýr Stefánsson (ábm.)
Sigurður Bjarnason frá Vigur.
Matthías Johannessen.
Eyjólfur Konráð Jónsson.
Lesbók: Arni CHa, sími 33045.
Auglýsingar: Arni Garðar Kristinsson.
Ritstjórn: Aðalstræti 6.
Auglýsingar og afgieiðsla: Aðalstræti 6. Sími 22480.
Askriftargjald kr. 45.00 á mánuði innanlands.
1 lausasölu kr. 3.00 eintakið.
KAUP HÆKKAÐ EN KJARABÖTUM
FRESTAÐ
<5>~
yiNNUDEILUNUM er nú
* að ljúka með víðtækum
kauphækkunum. Er þegar
sýnt að kaup allra mun
hækka nokkurn veginn um
sömu hundraðstöluna, og at-
hyglisvert er að stjórnarand-
stæðingar, sem hófu verk-
föllin á þeim forsendum að
hinir lægstlaunuðustu þyrftu
kjarabætur, leggja nú meg-
ináherzlu á að þeir, sem við
betri kjör búa, fái líka sitt
kaup hækkað.
Launajöfnuður í hinu ís-
lenzka þjóðfélagi er orðinn
það mikill, að allir virðast nú
sammála um, að því hlutfalli
verði ekki breytt til hags-
bóta þeim, sem við lægst
laun búa, í vinnudeilum. —
Annars mundu verkamenn
auðvitað ekki taka í mál að
hafa samstöðu með þeim,
sem hærri laun hafð, í kröfu
gerðum.
Þegar vinnudeilunum lýk-
ur, þá hafa allir fengið sitt
kaup hækkað; en enginn
raunhæfar kjarabætur. En
verst er að hin hækkuðu
laun eru svo mikil að útilok-
að er að atvinnuvegir standi
imdir þeim án sérstakra ráð-
stafana. Þannig verður ekki
hjá því komizt að styrkja
grundvöll efnahagslífsins að
nýju. Þeim raunhæfu kjara-
bótum, sem grundvöllur var
að skapast fyrir vegna við-
reisnarráðstafanna, hefur
þannig verið frestað um
nokkurt skeið.
FORINGJASKIPT-
IN í VARNAR-
LIÐINU
í GÆR fóru fram foringja-
skipti í varnarliðinu á
Keflavíkurflugvelli. Benja-
min G. Willis ofursti, . sem
verið hefur yfirmaður varn-
arliðsins, kveður nú Island.
Hann hefur getið sér hér gott
orð og tekizt vel að halda á
hinu vandasama starfi. Er
ástæða til að þakka honum
góð störf hér á landi í þágu
sameiginlegra hugsjóna At-
lantshafsbandalagsríkjanna.
Robert B. Moore aðmíráll
tekur við embætti yfirmanns
varnarliðsins og Wiliam R.
Mayer kapteinn við yfir-
stjórn flugstöðvarinnar í
Keflavík. Báða þessa menn
bjóða íslendingar velkomna
og vænta þess að heilla-
drjúgt samstarf megi verða
milli þeirra og íslenzkra yf-
irvalda.
Vonandi kemur að því að
ástand heimsmálanna verði
með þeim hætti að ekki þurfi
lengur varnir hér á landi, en
meðan þær eru eftir okkar
óskum, þá ber okkur að
leggja okkur fram um að
samskiptin við varnarliðið
verði byggð á gagnkvæmum
skilningi og trausti.
AFMÆLI
LANDSBANKANS
¥ ANDSBANKI Islands
minntist í gær 75 ára af-
mælis síns. Með stofnun hans
var stigið eitt merkilegasta
skrefið til efnahagslegrar við
reisnar í landinu eftir margra
alda kyrrstöðu og fábreytni
íslenzks atvinnulífs. Bankinn
varð athafnalífi landsmanna
stórkostleg lyftistöng. Má
segja að vöxtur hans og við-
gangur sé nátengdur allri
þróun og uppbyggingu í land
inu.
Fjármagnsskorturinn hefur
lengstum skorið framkvæmda
möguleikum Islendinga þröng
an stakk. En þótt Lands-
bankinn væri stofnaður með
aðeins 500 þús. kr. framlagi,
þá markaði stofnun hans þó
tímamót. Þjóðin hafði eign-
azt banka, sem hafði það
hlutverk að styðja bjargræð-
isvegi landsmanna, stuðla að
aukinni fjölbreytni þeirra og
hvers konar framförum í
landinu.
Starfsemi hins fyrsta banka
hefur áreið«anlega átt ríkan
þátt í því að glæða sjálfs- j
traust íslendinga og gefa,
þeim byr undir vængi í bar- j
áttunni fyrir efnahagslegu >
og pólitísku sjálfstæði.
Heilbrigð bankastarfsemi
er sérhverri þjóð mikils
virði. Reynsla okkar Islend-
inga á því sviði er stutt. En
hún hefur kennt okkur
margt, m.a. það að sparnað-
ur og fyrirhyggja er frum-
skilyrði fjármagnsmyndunar
og framkvæmdamöguleika.
Þjóðin þakkar Landsbank-
anum merkilegt brautryðj-
andastarf um leið og hún
árnar honum áframhaldandi
vaxtar og gengis.
OFSTÆKISSKRIF
rpíMINN fjargviðrast yfir
því í gær að Loga Ein-
arssyni skyldi veitt embætti
yfirsakadómara en ekki Þórði
Björnssyni. Morgunblaðið tel
ur Loga Einarsson ekki í
neinu tilliti eftirbát Þórðar
Björnssonar, að hinum síð-
arnefnda ólöstuðum, enda er

áiaferlin í Finnlandi
EINS og skýrt hefur verið
frá í fréttum sagði Veino
Johannes Sukselainen af
sér sem forsætisráðherra
Finnlands síðastl. fimmtu-
dag. En Sukselainen hafði
deginum áður verið svipt-
ur embætti aðalforstjóra
lífeyrissjóðs finnska ríkis-
ins. Auk þess höfðu þá
. sextán menn aðrir úr
I stjórn sjóðsins hlotið fáar
fésektir og sumir þeirra
sviptir stöðum sínum. Var
mönnum þessum gefið það
að sök að hafa misfarið
með fé lífeyrissjóðsins til
hagsbóta fyrir starfsmenn
hans.
Dómurinn var upp kveð-
inn í lögmannaréttinum í
Helsingfors á miðvikudag
og hefur Sukselainen lýst
) yfir sakleysi sínu og á-
1 frýjað málinu til hæsta-
réttar.
2. Vegna breyttrar reglu-
gerðar var ekki unnt að
lána úr lífeyrissjóðnum til
fjögurra sambýlishúsa, sem
hafin var smíði á. Lífeyr-
issjóðurinn yfirtók þá hús
in og leigði starfsmönn-
um sínum íbúðir gegn
lágu gjaldi. Utanaðkom-
andi fjölskyldur sem íbúð-
ir fengu í þessum húsum,
voru látnar greiða mun
hærri leigu.
3. Lífeyrissjóðurinn var aðal
eigandi að byggingarfé-
lagi. Hlutabréf í þessu
félagi voru seld starfs-
mönnum sjóðsins á mun
Meðal annarra, sem dæmd-
ir voru, var Reino Ruuskoski
forseti æðsta umboðsdómstóls
Finnlands, en hann var áður
í stjórn lífeyrissjóðsins. Var
hann sviptur dómsforsetaem-
bættinu.
GAMALT MÁL
Mál þetta kom 'fyrst til
sögunnar þegar reikningar
lífeyrissjóðsins fyrir árin
1956—57 voru lagðir fram.
Gerðu þá endurskoðendur at-
hugasemdir við það hvemig Sukselainen
tekjum sjóðsins hafði verið (Myndin tekin í Reykjavík í
ráðstafað. Fór málið þá fyrirfyrrasumar).
þingið, sem lýsti sig andvígt
samþykktum sjóðstjórnarinn-
ar að því er varðaði bygg-
ingu á starfsmannaíbúðum.
Olavi Ronka ríkissaksókn-
ari Finnlands fékk málið í
sínar hendur árið 1958 og að
rannsókn lokinni var það tek
ið fyrir í lögmannaréttinum í
Helsingfors á síðasta ári.
1. Byggingarfélag, sem starfs
menn lífeyrisssjóðsins áttu,
byggði á árunum 1950—51
þrjú fjölbýlishús. 90%
byggingarkostnaðarins
voru greidd með lánum
frá lífeyrissjóðnum, sem
voru til 50 ára og með
lágum vöxtum.
lægra verði en öðrum var
gefinn kostur á.
Eins og fyrr segir voru 17
af stjórnendum sjóðsins dæmd
ir fyrir misnotkun á eignum
hans. En auk þess voru þrjú
byggingafélög, sem hlut áttu
að málinu, dæmd til að greiða
ríkinu 343 milljónir marka
(rúml. 40 milljónir króna) í
bætur.
HEIMSÓKN TIL ÍSLANDS
Sukselainen er ýmsum"Is-
lendingum kunnur, m.a. frá
heimsókn " sinni hingað um
mánaðarmótin júlí-ágsút 1960
er hann kom til að sitja þing
Norðurlandaráðs. Hann hef-
ur lengi staðið framarlega í
stjórnmálabaráttunni í Finn-
landi. Hann varð formaður
bændaflokksins finnska (Agr
ar flokksins) 1945 og hefur
verið það síðan. Hann hefur
gegnt ýmsum ráðherraem-
bættum og lengi verið for-
seti finnska þingsins.
Við þingkosningarnar 1958
hlaut flokkur Sukselainens
rúmlega 23% atkvæða og 48
af 200 þingsætum. Kommún-
istar hlutu 50 þingsæti,
sósíaldemókratar 48, íhalds-
menn 29, Sænski þjóðflokk-
urinn 14, Finnski þjóðflokk-
urinn 8 og óháðir sósíaldemó-
kratar 3 þingsæti. Samsteypu
stjórnir féru með völd í Finn
landi frá kosningunum 1958
þar til í desemberbyrjun sama
ár. Þá slitnaði endanlega upp
úr samvinnunni. ítrekaðar til-
raunir vorú gerðar til að
mynda enn eina samsteypu-
stjórn, er nyti stuðnings meiri
hluta þingsins, en án árang-
urs. Loks eftir að samninga-
umleitanir höfðu staðið í 41
dag fól Kekkonen forseti
Sukselainen að mynda minni
hlutastjórn Bændaflokksins
og tók sú stjórn við völdum
13. janúar 1959.
HVER TEKUR VIÐ?
Margar tilraunir hafa ver-
ið gerðar frá því stjórn
Sukselainens tók við völdum
að mynda meirihlutastjórn í
Finnlandi, en þær tilraunir
hafa allar verið árangurs-
lausar.
Ekki er á þessu stigi máls-
ins kunnugt hvaða áhrif það
hefur á stjórnmálin í Finn-
landi að Sukselainen hefur
nú sagt af sér, en hugsanlegt
er að Bændaflokkurinn fari
áfram með stjórn og að ein-
hver af flokksbræðrum Sukse
lainens taki við embætti hans.
Líklegastir til þess eru taldir
núverandi utanríkisráðherra
Ahti Karjalainen, sem er 30
ára og verkamálaráðherrann
Kauno Kleemola.
Salazar kvaríar und-
an almenningsálitinu
— og vísar á bug áskorun ÖrYggisráðsins
það einróma álit þeirra, sem
til þekkja, að Logi Einarsson
sé með allra beztu lögfræð-
ingum landsins.
Tíminn heldur því fram,
að Þórður Björnsson gjaldi
þess að hann er bæjarfull-
trúi Framsóknarflokksins í
Reykjavík. Þetta er algjör-
lega úr lausu lofti gripið, en
hins vegar er auðvitað engin
sérstök ástæða til að veita'
starfið fremur þeim, sem er
virkur þátttakandi í stjórn-
málum. Það segir sig sjálft.
Þjóðviljinn er álíka tauga-
veiklaður í gær, en af öðr-
um ástæðum. Þar er hat-
rammlega ráðizt að ráðherr-
unum Gunnari Thoroddsen
og Guðmundi I. Guðmunds-
syni. Eru þeir nefndir „of-
stækismenn auðvaldsins“ og
öðrum álíka nöfnum. Slík
skrif dæma sig sjálf.
LISSABON, 30. júní (Reuter) —
Salazar, forsætisráðherra Portú
gals, sagði í dag á þingftmdi, að
ríkisstjórnin hefði alls ekki í
hyggju að láta ályktun Öryggis-
ráðs SÞ frá 9. júní þröngva sér
til að hætta aðgerðum í því
skyni að bæla niður uppreisnina
í Afríkunýlendunni Angóla, sem
nú hefir staðið um fjóra mánuði.
Öryggisráðið samþykkti að skora
á Portúgalsstjórn að hætta „harð
ýðgislegum aðgerðum“ í nýlendw
sinni.
„Angóla er porúgalskt land“,
sagði Salazar á þingfundinum.
„Hvaða erfiðleikar sem á vegi
okkar verða, og hversu miklar
fórnir sem við verðum að færa
til að sigrast á þeim, sé ég enga
aðra skýnsamlega leið en halda
áfram“ (aðgerðum í Angóla). —
Salazar sagði, að Portúgal mundi
ekki láta þvinga sig. „Við erum
öruggir um, að við erum 1 full
um rétti og erum að gera hið eina
rétta — og við getum sýnt pað
og sannað“, sagði einvaldurinn. ,
■— ★—
Hann kvartaði undan þvi, að
nú séu höfð „hausavíxl á öllu I
heimi hér“. Þeir, sem gera árás
ir, séu taldir frelsishetjur, en
hinir, sem verji hendur sínar,
séu stimplaðir glæpamenn.