Morgunblaðið - 23.09.1964, Blaðsíða 17

MORGUNBLAÐIÐ
17
Miðvikudagur 23. sept. 1964

Sjálfvirk hand-
færavinda fundin
upp
- Samtal við Jón Þórðarson, sem
feiknaði vinduna
JÓN ÞÓRÐARSON, fram-
leiðslustjóri að Reykjalundi,
hefur teiknað og látið smiða
vökvadrifna handfæravindu,
sem reynd hefur verið með
góðum árangri. Fullyrðir Jón
að einn maður geti veitt á tvö
til þrjú slík handfæri sam-
túnis og gæti uppfinning þessi
þvi sparað mjög mannskap á
handfærabátum. Vél þes6i
hefur verið skrásett undir
nafninu „Linómat“ og hefur
Jón sótt um einkaleyfi fyrir
henni. Vindas er gerð úr sjó-
heldu aluminium, næloni og
ryðfríu stáli. 'Hún er 21 kíló
að þyngd og 24x32 sentim. að
Pessa mynd tók Jón Þórðarson í fyrsta skipti, sem Linomat-
vindan var reyhd. Það var á trillubáti. Hér sést Marinó
Pétursson, innbyrða þorsk.
fiskimaðurinn vinduna á sjálf
virka innhölun. Fari átakið á
færið yfir þann þunga sem
handfangið hefur verið stillt
á, gefur vindan sjálfkrafa eft
ir, en dregur jafnharðan inn
og umframátakið léttir.
Vegna hinnar’ mjög miklu
mýktar sem næst á færið
með LIMOMAT-yindunrii, slít
ur fiskur sig síður af færinu
og slit á færi er sjaldgæfara.
Þegar fiskurinn kemur að
bátshlið, stöðvast vindan sjálf
krafa og bíður þess að fisk-
urinn verði innbyrtur óg fær
ið gefið út að nýju.
„Það er heildverzlun Marin
ós Péturssonar, sem hafa mun
söluumboð fyrir LINOMAT.
Ég er sjálfur landkrabbi, en
Marinó kom að máli við mig
fyrir 2 árum og spurði, hvort
ég gæti ekki teiknað vél til
handfæraveiða“, sagði Jón í
samtali við Morgunblaðið. „Ég
talaði við reynda handfæra-
skipstjóra og fékk hjá þeim
mörg heilræði, einkum hjá
Haraldi Kristjánssyni á m.b.
Kristínu frá Reykjavík, sem
síðan reyndi vélarnar og var
harðánægður með árangurinn.
Ég hef þó endurbætt vélina
síðan.
Ég fékk 65 þúsund króna
styrk úr Fiskveiðasjóði til að
hrinda þessari tilraun í fram-
kvæmd. Er ég hafði teiknað
Framhald á bls. 12
stærð. Segir Jón að yfirburð-
ir Linomat-vindunnar komi
bezt í ljós á djúpu vatni, og
hún geri kleift að stunda hand
færaveiðar í dýpri sjó en nú
tiðkast.
Jón lýsir vindunni og hag-
nýtingu hennar svo:
Vindunum er komið fyrir á
borðstokk bátsins. Þær ganga
fyrir sjó sem dælt er í gegn
um rör, er liggur meðfram
borðstokknum. Frá rörinu ligg
ur Va’’ gúmíslariga upp í
hverja vindu. Tenging slöng-
unnar við vinduna er það
handhæg, að fjarlægja má
vinduna frá borðstokknum á
hálfri mínútu, eða skemmri
tíma.
LINOMAT- VINDAN
Eftir að sjórinn hefur farið
í gegnum vinduna, fellur hann
út.fyrir borðstokkinn.
LINOMAT-vindan er að
mestu leyti sjálfvirk, en er
annars stjórnað með einu
handfangi.
Sjálfvirkur raðari, raðar
færinu jafnt á rúlluna.
Þegar færið er gefið út,
vinnur vindan sjálfvirkt, þann
ig, að aldrei getur slaknað á
færinu, þótt báturinn falli
ofan af öldu, eða fiskur bíti
á upp í sjó. Þetta er mikil-
vægt, til þess að koma í veg
fyrir flækjur. Þegar færið tek
ur botn, stöðvast vindan sjálf
krafa.
Með einu handfangi stillir
Jón Þórðarson
Islenzk iðnvöruverzlun
stofnsett í New York
Kristján i Última ráðinn forstjóri
Nýlega boðaði Kristján Frið
riksson, forstjóri Ultíma hf.,
blaðamenn á sinn fund og
skýrði frá stofnun íslenzkrar
verzlunar, sem fyrst og fremst
mun selja iðnvarning í New
York. Verzlun þessi er hluta-
félag 25 iðnfyrirtækja og ein-
staklinga hérlendra og eins
■uglýsingafyrirtækis í New
York, er Herbert Steafel, sem
margir kannast við hér á
landi, veitir forstöðu. Verzlun
þessi mun bera nafnið „Ice-
landic Arts & Crafts“ og
hljóta nafnstyttinguna Ice-
craft
Kristján sagði upphaf máls
þessa vera tillögu er hann flutti
á ársþingi Félags íslenzkra iðn-
rekenda I april sl. Hefði hérini
verið vel tekið og hann hvattur
til að gera tilraunina en margir
þá þegar lýst sig reiðubúna að
styðja fyrirtækið. Ásbjörn Sigur-
jónsson á Álafossi hefði þá þegar
verið búinn að kanna möguleik-
ana á stofnun slíkrar verzlunar í
New York fyrir framleiðsluvörur
Álafoss og hafði farið vestur um
haf í því skyni, en komizt að
raun um að fyrirtæki hans gæti
ekki eitt staðið undir slíkri verzl-
un. Ásbjörn er nú formaður'hins
nýstofnaða hlutafélags en Krist-
ján hefur verið ráðinn fram-
kvæmdastjóri verzlunarinnar
næsta eitt og hálft ár og var hann
á förum vestur um haf í gær-
kvöldi. Þeir Ásbjörn og hann
höfðu farið saman vestur áður og
kannað grundvöll fyrirtækisins.
Nú þegar er búið að leigja hús-
næði og er langt komið innrétt-
ingu þess, en það er 250—60 fer-
metrar að stærð og stendur við
Third Avenue. Er það á neðstu
hæð stórs sambýlishúss, þar sem
fyrir eru 6 verzlanir aðrar.
Gert er ráð fyrir að stærstu
vöruflokkar verzlunarinnar verði
bólstruð húsgögn og er þeim ætl-
að mikið rúm í verzluninni. Aðr-
ar vöru eru lopapeysur, teppi, vel
prjónaðar peysur, treflar, vettl-
ingar og ennfremur keramik og
listmunir auk smávöru ýmiskon-
ar.
Hlutafé hins nýja fyrirtækis er
3—4 milljónir ísl. króna og hefir
því verið safnað og ábyrgðir eru
fengnar. Framkvæmdabanki ís-
lands hefir stutt málið. Jón Har-
aldsson arkitekt hefir teiknað
innréttingar og eru þær mjög ný-
tízkulegar. Stærstu hluthafar eru
Álafoss hf., Kristján Siggeirsson
hf., Trésmiðjan Víðir hf. og Úl-
tíma hf. og hið bandaríska fyrir-
tæki.
Kristján kvað auðvitað geta
brugðið til beggja vona með ár-
angur þessarar tilraunar. Önnur
löpd hefðu gert þetta sama í New
York og gengið á ýmsu með ár-
angur. Norðurlöndunum hefði
hinsvegar tekizt vel með sínar
verzlanir þar vestra. Þá kvaðst
Kristján hafa kannað grundvöll
að útflutningi okkar landsmanna
allt frá 17. öld og fram á þennan
dag. Hann hefði verið að lang-
mestu leyti fiskur. Komið hefði
þó fyrir að fiskur hefði ekki afl-
azt og þá hefði lítið til að flytja
út, en þjóðin soltið. Því væri nauð
syn að byggja lífsafkomu þjóðar-
innar á traustari grunni efnahags
lega og iðnaðurinn væri sá grunn
ur, er hann hefði þróazt um langt
árabil til þess stigs að verða
traustur og þekktur.
Þessi verzlun væri því að mikl-
um hluta kynningarstarfsemi og
markaðskönnun. Þarna yrði ein-
ÞAÐ kemur stundum fyrir að
við fáum seðla senda í umslög-
um, án þess að nokkur ábyrgð
sé keypt á brófin. Er þá jafnan
um að ræða áheit á Strandar-
kirkju. Þessar upphæðir geta
farið allt upp í 10 þús. kr. Nú
um daginn hafði „X“ þann hátt
vörðungu rekin smásala fyrst 1
stað, því íslenzk fyrirtæki væru
ekki það stór að þau gætu ann-
azt heildsölu iðnvarnings til
milljónaþjóða.
Kristján kvað þá, er lagt hefðu
fé í fyrirtæki þetta eiga skildar
þakkir fyrir, því að fé þessu væri
hætt til könnunar á nýjum leið-
um sem verða að almennu gagni
ef vel tekst til og þá til eflingar
hinu veikbyggða efnahagslífi
þjóðarinnar. •
á að koma þessum 5 þúsund kr.
peningum til Strandarkirkju að
stinga þeim inn í umslag og
skrifa utan á til ritstjóra MJbl.
Þeim hefur að sjálfsögðu verið
skilað, en biskupsskrifstöfan er
rétti aðilinn til að taka við áiheit-
um á Strandarkirkju.
H afnarfjörður
Starfstúlkur vantar á Sjúkrahúsið Sólvang nú þegar.
Upplýsingar gefur yfirhjúkrunarkonan.