Morgunblaðið - 02.03.1965, Blaðsíða 8

8
M0RGUN3LAÐIÐ
Þriðjudagur 2. marz 1965
í GÆR urðu miklar nmræitur á
Alþingi, en þá fvlgdi Jóhann Haf
stein dómsmálaráðherra úr hlaði
í Neðri deild stjórnarfrumvarpi
um eignarrétt og afnotarétt fast
eigna.
Benedikt Gröndal gerði grein
fyrir áliti menntamálanefndar í
Neðri deild um fr umvarp um
vernd barna og ungmenna. í um
ræðum um það frumvarp upp-
lýsti Jóhann Hafstein dómsmála
ráðherra, að von væri bráðlega
á stjórnarf rumvarpi um vega-
bréfaskyldu unglinga.
í EFRI deild urðu miklar um-
raeður um frumvarp um launa-
skatt, er þar var til 3. umræJu.
NEÐRI DEILD
Eignaréttur og afnotaréttur
fasteigna
Jóhann Hafstein dómsmálaráð-
herra fylgdi úr hlaði í Neðri
deild frumvarpi um eignarétt og
afnotarétt fasteigna. Minntist
ráðherrann á það í upphafi ræðu
sinnar að það
hefði áður kom-
ið íram í þing-
inu, að ríkisstj.
hefði til með-
ferðar endur-
skoðun laga um
eignarrétt og af-
notarétt fast-
eigna og á s.I.
þingi var þings-
ályktunartiUaga um endurskoð-
un þessara laga frá nokkrum
þingmönnum vísað til ríkisstjórn
arinnar og með tilvísun til þeirr-
ar endurskoðunar, sem þá var
upplýst, að stjórnin stæði að.
Sá háttur var hafður við þessa
endurskoðun, a ð ráðuneytis-
stjórar og embættismenn í
stjórnarráðinu voru til ráðuneyt-
ia ásamt hæstaréttardómurunum
tveimur, Jónatan Hallvarðssyni
og Þórði Eyjólfssyni, eins og nán
ar kemur fram í athugasemdum
við frumvarpið. Það er megin-
atriði í þessu frumv. til breytinga
frá núgildandi lögum, að ríkis-
borgararéttur er skilyrði til þess
að geta öðlazt eignarrétt og af-
notarétt fasteigna í þessu frum-
varpi, en áður var það miðað við
búsetu hér á landi. Það er enn-
fremur í 1. gr. nýtt ákvæði varð-
andi hlutafélög, þar sem það skil
yrði er sett fyrir því, að hluta-
félög geti átt réttindi yfir fast-
eign, að meiri hl. hlutafjár sé
eign íslenzkra ríkisborgara og ís-
lenzkir ríkisborgarar fari með
hluta atkvæða á hluthafafund-
um.
Þessi meginatriði frumvarps-
ins koma fram í 1. gr. þess. Það
er einnig gert ráð fyrir því í
L gr. að halda óbreyttri þeirri
reglu, að ráðherra sé heimilt að
veita Ieyfi til þess að öðlast eign-
arrétt eða notkunarrétt yfir fast-
eign, þó að menn ekki uppfylli
þessi skilyrði, sem koma fram í
hinum fjórum töluliðum 1. gr.
Að þessu leyti mundi þá gilda
áfram hjá okkur svipaðar reglur
eða eins reglur, eins og á hinum
Norðurlöndunum, en það kemur
fram í fylgiskjali tvö, þar sem er
smávegis yfirlit um lagaskilyrðj
fyrir eignarrétt og afnotarétt út-
lendinga á fasteignum á Norður-
löndum, en þessi regla eða heim-
ild til undanþágna, sem ríkisstj.
er veitt, er þar gildandi í öllum
löndunum og ríkisborgararéttar-
skilyrðið er þar einnig nema 1
Danmörku, sem ríkisborgararétt-
ur er ekki skilyrði fyri eigna-
•£ ainotarétti af fasteignum. Þar
væru líka.nokkur ákvæði, sem
erú svipaðs eðlis og þau nýmæli,
sem hér er tekið upp, að í hluta-
félögum skuli meira en helming-
urinn hlutafjárins vera eign ís-
lenzks ríkisborgara, svipuð
ákvæði eru einnig sums staðar,
а. m. k. á hinum Norðurlöndun-
um og þó að vísu sé miðað
kannske við ekki aðeins helm-
inginn, heldur sums staðar við
stærri hisi'fS, eins og bæði í Nor-
egi eða sérstaklega í Noregi, og
Finnlandi líka reyndar.
í 4. og 5. gr. núgildandi laga
og í sömu greinum frumvarps-
ins eru reglur um það, hvernig
með skuli fara, er aðili, sem ekki
uppfyllir skilyrði laganna, hefur
öðlazt réttindi yfir fasteign, svo
og hvernig fari, ef hann kemur
ekki málum sínum í löglegt horf,
á þeim fresti, sem honum kann
að verða settur til þess. Og í
б. og 7. gr. er vísað til reglna
4. og 5. gr. með þeim breytingum,
sem leiða kunna af hinum sér-
stöku aðstæðum, þegar hjúskap-
ur og síðari slit hans eða erfðir
hafa valdið því, að aðili, sem
ekki uppfyllir skilyrði laganna,
hefur öðlazt réttindi yfir fast-
eign. Breytingar þær, sem gerð-
ar eru í 6. gr. frumvarpsins á
reglum 6. gr. núgildandi laga,
stafa einvörðungu af þeim greyt-
ingum, sem orðið. hafa á laga-
reglum um fjármál hjóna eftir
að núgildandi lög voru sett 1919.
En svo sem kunnugt er, voru
hinar eldri reglur um fjármál
hjóna við það miðaðar, að eigin-
maðurinn væri einn talinn fyrir
félagsbúinu og hefði því raunar
verið þörf á að breyta reglum
núgildandi laga við setningu 1.
um fjármál hjóna nr. 20 frá 20.
jún 1922.
Ráðherrann sagði, að sér þætti
rétt að taka fram í þessu sam-
bandi, að þegar rætt hefur verið
um stóriðju hér á þingi og reynd
ar utan þings, og með þeim hætti,
að erlendir aðilar fengju aðstöðu
til þess að reka stóriðju hér í
sambandi við stórvirkjanir og þá
helzt aluminíumbræðslu, eins og
kunnugt er, hefur jafnan verið
gert ráð fyrir því, að það sé
enginn ágreíningur um það, að
slík mál mundu verða gerðir um
sérstakir samningar og sem Al-
þingi fengi til meðferðar og af-
greiðslu, ef til slíks kæmi, að
ríkisstjórnin vildi stofna ti‘l slíks.
Að öðru leyti er nokkurt yfirlit
til glöggvunar fyrir þá nefnd,
sem fær málið til meðferðar í
fylgiskjali nr. 1. Það er yfirlit
um réttarstöðu útlendinga með
tilliti til fasteigna og atvinnu-
reksturs á Islandi, sem tekið var
saman af Halldóri Jónatanssyni
starfsijianni í stjórnarráðinu. Það
er ekki gert ráð fyrr fyrir því
að breyta öðrum lögum beinlínis,
heldur lögum fná 1909, þ.e.a.s.
þau verða felld úr gildi, ef þetta
frv. nær fram að ganga. Hins veg
ar hefur þetta frumv. auðvitað
efnislega ýmis áhrif á aðra lög-
gjöf í landinu að svo miklu leyti,
sem um er að ræða eignarrétt og
afnotarétt af fasteignum. Það
mætti segja, að það hefði e.t.v.
verið ástæða til að breyta fleiri
lögum, en það var nú samt að
ráði að fara ekki út i það, en
alveg upp á síðkastið hafa verið
sett hér á Alþingi lög, sem ekki
miða við ríkisborgararétt í sam-
bandi við atvinnurekstur, en að
svo miklu leyti, sem slíkur at-
vinnurekstur eða verður ekki rek
inn nema mð afnot á eignarrétti
yfir fasteignum, koma þessi nýju
ákvæði þessa frumvarps til þess
að taka til þess, ef þetta frumv.
yrði að lögum. En 1S>63 voru sett
á Alþingi lög um veitingasölu,
gistihúsahald o.fl., og skilyrði til
þess að öðlast veitingaleyfi eða
önnur leyfi samkv. þeim lögum
er m.a. heimilisfesti síðasta árið,
áður en leyfið er veitt. En miðað
við, að þetta frumvarp taki gildi,
mundi hins vegar ekki, ef það
væri erlendur aðili eða ekki ís-
lenzkur ríkisborgari, þá geta rek
ið eða fengið slík leyfi, en hann
gæti ekki rekið það nema þá
með leigu á fasteignum í sam-
ræmi við þau skilyrði, sem þar
um eru sett í þessu.n lögum, en
það eru afnotarétturinn er bund-
inn við 3 ár. Hann má ekki vera
bundinn lengur en til 3 ára, eins
og hann er núna eða uppsegjan
legur með ársfyrirvara.
Yarðandi ein lög, — lög um
verzlunaratvinnu, — sagðist ráð
herrann vilja taka það fram, að
þar gætu veriS ýmiss ákvæði,
sem gætu komið til álita að
breyta um leið, en hann vilji
láta þess getið, að hann hefði
skipað nefnd á s.l. hausti, sem
hefur þá löggjöf í endurskoðun,
en henni er ekki lokið enn þá.
Eysteinn Jónsson (F) minntist
á þingsályktunartillögu sem fram
hefði komið áður, um að endur-
skoða lög um
eignarrétt og af-
notarétt fast-
eigna, sem og
réttindi útlend-
inga til þess að
hafa hér atvinnu
rekstur. Hefði
þá verið bent á
að lögin væru
um margt ófull-
nægjandi og að þau þyrftu end-
urskoðunar við. Þingsályktunar-
tillögunni hefði verið vísað til
ríkisstjórnarinnar og væri frum-
varpið fram komið vegna þess.
Vék Eysteinn Jónsson síðan nokk
uð að einstökum ákvæðum frum
varpsins. Taldi hann, að 1. grein
frumvarpsins væri til bóta, með
því að það gerði möguleika út-
lendinga þrengri til þess að kom
ast yfir eignaréttindi að fasteign
um hér á Iandi.
Hins vegar kvaðst hann vera
óánægður með að aðeins væri
gert ráð fyrir því, að einfaldur
meirihluti hlutafjár væri í eigu
Islendir.ga til þess að hlutafé-
lagið mætti eiga fasteign hér. Þá
sagði hann enn fremur, að það
ákvæði frumvarpsins, að ráð-
herra gæti veitt útlendingum
heimild til þess að eiga fasteign
hér, þyrfti endurskoðunar við í
þeirri nefnd sem tæki irumvarp
ið til meðferðar.
Jóhann Hafstein dðmsmálaráð-
herra kvaðst vel geta skilið, að
þingmönnum þætti vafi á, að
nógu vel væri búið um hnútana
í því skyni að takmarka rétt út-
lendinga til þess að eiga fast-
eignir oig hafa afnot þeirra, því
að allt slíkt væri mikið álitamáL
Hættan á ágangi útlendinga væri
örugglega langtum minni, en
fram hefði komið hjá Eysteini
JónssynL því að það væri sann-
arlega ekki áhlaupaverk fyrir út-
lendinga að eignast fasteignir hér.
Það væri einnig álitamál, að
ráðherra gæti veitt undaniþágu-
leyfi frá lögunum, enda þótt skil-
yrði þeirra væru ekki uppfyllt.
en það sæist á löggjöf hinna Norð
urlandanna, að þar væri þetta
ákvæði einnig og kvaðst hann
ekki telja, að í þessu ákvæði fæl-
ist nein sérstök hætta. Ákvæði
þau, sem Eysteinn hefði minnzt
á, væru hins vegar þess eðlis, að
sjálfsagt væri, að þau yrðu at-
hugúð.
Þórarinn Þórarinsson (F)
sagði, að það væri rétt, að út-
lendingar myndu ekki sækjast
eftir því, að stunda hér atvinnu-
rekstur, á meðan þeir mættu
ekki eiga hér fasteignir. Sagði
Þórarinn, að það væri álit sitt að
sömu ákvæði ættu að igilda um
fiskiskip og að eiga fiskiðnaðar-
tæki hér í landi.
Einar Olgeirsson (Albl.) taldi,
að í frumvarpinu væri margt til
bóta frá þeirri löggjöf, sem nú
gilti um þetta efnL en kvaðst
vilja taka það fram, að hann teldi
nauðsyn á að setja miklu strang-
ari ákvæði um þetta efni.
Var frumvarpinu síðan vísað
til 2. umr. og allsherjarnefndar.
Vernd barna og ungmenna
Benedikt Gröndai (Alfl.) gerði
grein fyrir áliti menntamála-
nefndar á frumvarpi um vernd
barna og ungmenna. Minntist
Benedikt á það m.a., að mikill
áhugi og vaxandi væri á þessu
máli og hefði það komið fram í
því m.a., að menntamálanefnd
hefði fengið í hendur frá mjög
mörgum aðilum tillögur um ýms-
ar breytingar á frumvarpinu.
Rakti hann síðan helztu breyt-
ingartillögurnar, sem mennta-
málanefnd hefur gert við frum-
varpið. Varðandi ákvæði um
vinnuvernd barna og unglimga
sagði Benedikt, að æskilegt væri,
að sett yrðu um það sérstök lög,
enda þótt það væri ekki gert nú,
en nefndin leggði til að vinnu-
verndin yrði hert enn. Rakti
hann síðan tillögur menntamála-
nefndar um aukna vinnuvernd,
en þær eru m.a. að bannað verði
að ráða börn yngri en 15 ára til
upp- og útskipunarvinnu eða
byggingavinnu og ennfremur, að
lögfestur verði hámarksvinnu-
tími barna þannig:
Hámarksvinnutími barna undir
14 árum verði hálf ártala aldurs
þeirra þ.e.a.s. 6-7 stundir á dag;
hámarksvinnutími barna 14-16
ára verði 8 stundir án undan-
tekninga Þá segir, að stefnt skuli
að því, að barn stundi ekki vinnu
frá því að þau hefja skólagöngu
að hausti þar til skólagöngu lýk-
ur að vori.
Urðu síðan nokkrar umræður
um frumvarpið, þar sem til máls
tóku Ingvar Gíslason, Benedikt
Gröndal, Jóhann Hafstein dóms-
málaráðherra og Lúðvík Jósefs-
son. í þessum umræðum upp-
lýsti Jóhann Hafstein, að nú
hefði það verið ákveðið, að ríkis-
stjórnin muni leggja fram frum-
varp um löggjöf um vegabréfa-
skyldu unglinga, og myndi vera
von á þessu frumvarpi bráðlega.
Voru breytingartillögur
menntamálanefndar við frum-
varpið samþykktar og frumvarp-
inu síðan vísað svo breyttu til 3.
umræðu.
EFRI DEILD
Skipströnd og vogrek
Frumvarp um breytimgu á lög-
um um skipströnd og vogrek var
nú til 1. umr. í Efri deild og var
vísað til 2. umr. og nefndar
Launaskattur
Frumvarp um almennan launa-
skatt var nú til 3 umr. í Efri
deild en efni þess er í aðalatrið-
um á þá leið, að leggja skuU i
launagreiðendur almennan launa
skatt að fjárhæð 1% af greiddum
vinnulaunum.
Karl Kristjánsson (F) gerði
þar grein fyrir breytingartillögu
frá honum oig Ásgeiri Bjarnasyni
við frumvarpið um að laun
greidd starfsfólki mjólkurbúa og
sláturhúsa verði undanþegin
skattskyldu. Urðu talsverðar um-
ræður en ekki fyrst og fremst um
frumvarpið _sjálft heldur um hús
næðismál. í þessum 'umræðum
tóku til máls Eggert Þorsteins-
son ,Þorvaldur Garðar Kristjáns-
son, Auður Auðuns, Ólafur
Björnsson og Ólafur Jóhannesson.
Þorvaldur Garðar Kristjánsson
(S) skýrði m.a. frá því að árið
1958 hefði byggingarkostnaður
verið hér 134 stig en nú í febrúar
220 stig oig hefði þannig hækkað
um 640%. Lánin 1958 frá hús-
næðismálastjórn hefðu hins veg-
ar verið 70.000 kr. en væru nú
150.000 kr. og
hefðu þannig
hækkað um
1140%. Væri þvi
alls ekki hægt
að halda þvl
fram, eins og
Karl Kristjáns-
son hafði gert,
að hagur íbúðar
byggjenda varð-
andi lan væri nú verri en á rid
1958 heldur væri hann miklu
betri og myndi senn batna ena
stórlega, þeigar lán húsnæðis-
málastj órnarinnar hækkuðu upp
í 280.000 kr.
Umræðum um frum varpið
varð lokið en atkvæðagreiðslu
um það frestað.
99 Flytjum ekki
nóg út4‘
segir íjármdla-
ráðherra Breta
Cardiff, Wales, 27. febr. AP.
JAMES Callaghan, fjármálaráS-
herra Breta, sagði 1 ræðu som
hann flutti í Cardifíf í gær, er
hann sat þar hóf kaupsýslu-
manna að útflutningur Breta
þetta árið myndi ekki duga til
að jafna gjaldeyrisstöðu ríkisina
fyrir árslok. Þó kvað Cáilaghan
mikið hafa aunnizt síðan í fyrra
og sagði að gjaldeyrisjöifnuður-
inn yrði miklu hagstæðari í ár
en árið 1964, en samt myndi
þurfa til að kcnma lán eða fram-
lag úr varasjóðuim ef Bretar
ættu að standa í skiluim
Afli Akranesbáta
AKRANIESI, 27. feb. — í gær
var afli 13 báta hér samtals 16«
tonn. Aflahæstur var Sólfari me'ð
24 fx>nn. Höfrungur II hafði 22
tonn, Sigurður 18, Höfrungur I
16 tonn. Allir bátar eru á sjó
héðan í dag.
í gær fiskaði Óskar Halldórs-
son 1200 tunnur af loðnu og land-
aði henni í Reykjavík eða Vesfc-
mannaeyjum.
Hér er Ms. Hofsjökull og lestar
frósinn fisk, — Oddur.
29 myndir
seldust
ÞESSA dagana stendur yfir I
Bogasal Þjóðminjasafnsins mál-
verkasýning Helga Guðmunds-
sonar. Sýnd eru 33 olíumálverk;
og voru 30 þeirra til sölu. Sv»
brá við um helgina, að 29 mynd-
anna seldust og því aðeins ei*
ennþá föl. Um 600 manns hafa
þegar séð sýninguna, sem er opin
daglega frá kl. 2 til 10 fram á
sunnudagskvöld.
GUÐJÓN ÞORVARÐSSON
löggiltur endurskoðandi
Endurskoðunarskrifstofa
Sími 30539.
Jóhann Ragnarsson
héraðsdómslögmað ur.
Máiflutningsskrifstofa