Morgunblaðið - 14.04.1965, Page 28

28
MORGUNBLAÐID
Miðvikudagur 14. apríl 1965
Framkvæmdastjórn Hjartaverndar: Óskar Jónsson, próf. Davíð Davíðsson, próf. Sig. Samúels-
son, Eggert Kristjánsson og Pétur Benediktsson. Myndin var tekin á fundi með blaðamönn-
um í gær.
— Hjartavernd
Framhald af bls. 1
sðfnun og verið hefur að undan-
fömu. Verið er að steypa hús-
næði Hjartaverndar á 5. og 6.
hæð og eiga samtökin að fá hús-
næðið fullbúið í september. —
Standa því vonir til að hægt
verði að hefja þar starfsemi um
næstu áramót og er fjársöfnun
við það miðuð. Nokkrar milljónir
hafa þegar safnazt, en meira fé
þarf til að geta komið rannsókn-
arstöðinni upp. Um tæknileg
atriði hefur verið leitað til Al-
þj óðaheilbrigðisstof nunarinnar,
sem mun verða ráðgefandi um
uppsetningu og aðstoða við kaup
á tækjum. Próf. Davíð Davíðsson
mun verða framkvæmdastjóri
rannsóknarmiðstöðvarinnar í
Reykjavík. Próf. Sigurður Samú-
elsson, formaður samtakanna,
sagði að þar mundi þurfa að
starfa í byrjun tveir sérfræðing-
ar í lyflæknisfræði. Fram-
kvæmdastjórn landssamtakanna
skýrði svo frá áformum sínum
um framkvæmdir og fjársöfnun:
Hópskoðanir á vissum
aldursflokkum
Stjórn Hjartaverndar — lands
samtaka hjarta- og æðasjúkdóma
á íslandi, skipaði í vetur fjár-
öflunarnefnd til styrktar starf-
semi sini. í henni eru: Baldvin
Einarsson, forstjóri, Eggert
Kristjánsson, aðalræðismaður,
Helgi Þorsteinsson, forstjóri,
Loftur Bjarnason, forstjóri,
Kristján Jóh. Kristjánsson, for-
stjóri, Pétur Benedikstson; banka
stjóri, Sigurliði Kristjánsson,
kaupmaður.
Var leitað til margra einstakl-
inga, fyrirtækja og stofnana með
svo góðum árangri að tekizt hef-
ur að festa kaup á góðu húsnæði,
sem er í byggingu að Lágmúla 9
hér í borg. Eru það tvær efstu
hæðar byggingarinnar, sú
fimmta og sjötta. Hvor þeirra er
tæpir 400 fermetrar að stærð. —
Fari allt sem vonir standa til,
verður landssamtökunum afhent
húsnæði þetta til starfsemi sinn-
ar fullfrágengið á hausti kom-
anda.
Ætlunin er að á sjöttu hæð-
inni verði rannsóknarstöð í
hjartasjúkdómum, þ.e.a.s. lækna-
stofur, herbergi fyrir hjartalínu-
ritaáhöld, röntgendeild og rúm-
róð rannsóknarstofa til blóðrann-
sókna, biðstofur og fataklefar. Á
neðri hæðinni verða skrifstofur
fyrir rannsóknarstöðina og fé-
lagasamtökin. Fyrst um sinn verð
ur hluti þessarar hæðar leigður
öðrum.
Þau rannsóknarstörf sem ætl-
unin er að hér fari fram eru hóp-
skoðanir á vissum aldursflokk-
um, fyrst og fremst körlum, sem
harðast verða úti í hjartasjúk-
dómum, að líkindum á aldrinum
40—60 ára, og konum 50—60 ára.
Auk almennrar læknisskoðunar,
sem sérfræðingar í lyflækhis-
fræði framkvæma, verður tekið
línurit af hjarta, röntgenmynd af
hjarta og lungum og ýmsar rann-
sóknir á blóði og þvagi. Auk
sérstakrar hjartarannsóknar er
því hér um að ræða almenna
heilsufarsrannsókn, sem ekki er
hvað minnst virði þegar hægt
verður að snúa sér að þessum
rannsóknum á fólki í dreifbýli.
Undirtektir einstaklinga, fyrir-
tækja og stofnana hafa verið rneð
ágætum og verður aldrei nóg-
samlega þökkuð sú velvild og
sá skilningur sem málefni fé-
lagasamtakanna hefur hlotið ijá
þeim sem til hefir verið leitað.
Enn hefir ekki unnizt tími til
að leita til nema nokkurs hluta
þeirra einstaklinga, fyrirtækja
og stofnána, sem ætlunin er að
gjört verði í náinni franrtíð, en
af þeirri sérstöku samstöðu um
málstað þenna og hinum ríka
skilningi og óvenju góðu undir-
tektum með myndarlegum fjár-
framlögum, sem málefnið hefir
hlotið, standa góðar vonir til að
takast megi að ljúka byggingu
rannsóknarstöðvar í hjartasjúk-
dómum og búa hana nauðsynleg-
um tækjum til starfsemi sinnar,
ef eins vel tekst til með áfram-
haldandi fjársöfnun og verið
hefir að undanförnu.
Þótt aðalátökin sem stendur
snúist um að koma á fót mið-
stöð til rannsókna hjartasjúk-
dómum á íslandi hér í Reykja-
vík, bíða stjórnar landssamtak-
anna önnum stórmál til úrlausn-
ar, og kalla þau á hjálpsemi og
fórnfýsi fólks í öllum byggðum
landsins. Hér kemur fyrst til
greina: Sérstök bifreið búin öll-
um tækjum til almenningsrann-
sókna í hinum dreifðu byggðum
landsins og síðan: Undirbúning-
ur að stofnun hressingar- og end
urhæfingarstöðvar fyrir hjarta-
sjúka .
Brýn nauðsyn ber til að hefja
sem fyrst rannsóknir meðal al-
mennings á hjartasjúkdómum,
sem nú er langmannskæðasti
sjúkdómur hjá þjóð vorri, og það
sem alvarlegast er, að tíðni
hjartasjúkdóma vex mest í hin-
um yngri aldursflokkum, sem sé
á fimmtugsaldrinum.
— Lincoln
Framhald af bls. 14
háskólanna, sat hann við við-
areld á arni bjálkakofans og
æfði sig í bjarmanum í skrift
með viðarkoli á tréspjöld. Stund
um gekk hann þingmannaleið
fram og aftur, ef hann frétti af
bók, sem góður nágranni kynni
að vilja lána fróðleiksfúsum
ungling eða heyrði um fyrir-
lestur, sem hann vildi hlýða á.
Líkami hans varð seigur og
stæltur af þrotlausu erfiði. —
Hann var höfði hærri hverjum
meðalmanni og jötunn að afli.
Skilningur hans á kjörum þjóð-
arinnar, lögfræðikunnátta hans
og þekking á stjórnmálum var
heimafengin, en þrátt fyrir það,
eða öllu heldur kannski fyrst
og fremst þess vegna, hafði
hann lagni og leikni sem stjórn
málamaður til þess að bjarga
landi sínu frá sundrung á hætt-
unnar stund og þrek til að
fylgja sannfæringu sinni á
hverju sem gekk. Mildi hans og
réttsýni kom 'honurn til að
skilja, að ofar allri nauðsyn
fræðikenninga, reglugerða og
lagabókstafa skyldi ráða góð-
vild gagnvart öllum, hatur
gegn engum, og að í rauninni
byggi hér á jörðu aðeins ein
þjóð, ein fjölskylda — mann-
kynið sjálft.
E JS.
Landssamtök hjarta- og æða-
sjúkdóma voru stofnuð 15. okt.
sl. og eru 20 félög víðs vegar
um land aðilar að þeim. Fyrsta
félagið, Reykjavíkurdeildin, var
stofnað 25. apríl 1964. Eru þetta
einhver fjölmennustu samtök á
landinu, með sennilega um 4000
meðlimi. Sams konar sarutök
voru stofnuð í Danmerku og Nor
egi 1961, og í Svíþjóð um 5 ár-
um fyrr. í þessum löndum hafa
verið teknir til rannsóknar með
tilliti til hjartasjúkdóma vissir
flokkar fólks og starfshópar, en
hvergi hafa heilir aldursflokkar
verið teknir í rannsókn. Banda-
ríkjamenn eru lengst komnir á
þessu sviði og hafa þeir tekið
stóra hópa fólks í rannsókn og
fylgt þeim eftir, sem er mjög
mikils virði vegna .upplýsinga-
söfnunar um hjartasjúkdóma, að
því er próf. Sigurður Samúelsson
tjáði fréttamönnum.
Hjartasjúkdómar eru algeng-
asta dánarorsök þjóðarinar og
sagði próf. Sigurður að um að
gera væri að finna slíka sjúk-
dóma sem fyrst, þá væri von um
að hægt væri að ráða á þeim
bót. Samkvæmt lauslegum upp-
lýsingum frá Hagstofunni munu
vera um 10 þús. karlmenn á aldr-
inum 40—60 ára í Reykjavík,
Hafnarfirði og Kópavogi. Mikil
vinna bíður því rannsóknar-
stöðvarinnar í hjartasjúkdómum.
Og það tekur nokkur ár að fara
í gegnum þá árganga sem þarf,
eftir að stöðin tekur til starfa.
Kvaðst Sigurður reikna með að
byrjað yrði á að taka um helm-
ing þeirra í Reykjavík og svo
eina sveit, til að afla sem fyrst
upplýsinga um tíðni sjúkdóms-
ins og fleira, en aldursflokkar
síðan teknir í heild um allt land
á eftir.
— Thorvaldsens-
félagið
Framihald af bls. 10
áfram að afgreiða þar á morgn
ana. Þar þykir mér svo
skemmtilegt að vera, að ég
hlakka til að fara þangað á
hverjum degi. Það er svo heim
ilislegt á bazarnum, að fólki
sem inn kemur, finnst það
ekki vera í búð. Sumir koma
inn og segja manni ævisögu
sína og spjalla við mann eins
og vin. Ýmislegt skrýtið getur
þá komið fyrir. T.d. kom einu
sinni svolítið drukkinn maður
inn og bað mig um að geyma
hattinn sinn. Af hverju?
spurði ég. Jú, ég veit að ég á
eftir að verða meira drukkinn
í kóka kóla. Svo tekur hann
Ég sagði að þetta væri ekki
nema sjálfsagt. Þá bað hann
um að £á að hrinigja á bíl. Ég
var að fara og spurði hvert
h,ann ætlaði. Vestur í bæ.
Jæja, þá géturðu ekið mér
heim, því ég á heima á Ás-
vallagötu, segi ég. Þó það nú
væri. Og við lögðum af stað.
Framan við Silla og Valda,
biður maðurinn bílstjórann
um að stanza, hann ætli að ná
í koka kola. Svo tekur hann
upp flösku. Drekktu af, segir
hann við bílstjórann. Síðan
dregur hann upp pela og bætir
á kóka-kólaflöskuna og réttir
mér. — Býðurðu heiðvirðri
konu upp á þetta? segi éig.
— Já, já elskan, þú verður nú
að hafa það, segir hann. Og
svo ók hann mér heim. En
aldrei gat ég skilað hattinum.
Það var mikið hlegið að mér,
þegar ég fór að segja konun-
um þessa sögu.
— Þúar ókunnugt fólk yður
svona umsvifalaust?
— Já, mér fannst það skrýt-
ið fyrst, þegar unga fólkið
lagði niður þéringar og fór
að koma inn og segja: — Sæl
og blessuð, áttu ekki vettlinga
handa mér. Nú yrði ég sjálf-
sagt jafn hissa, ef unglingar
tækju upp á að þéra mig. Mað
ur verður að fylgja tíðarandan
um. Ekki dugar annað.
Ég held að fyrirkomulagið
á bazarnum sé undirstaða
þess ,hve vel igengur í Thor-
valdsensfélaginu, heldur frú
Svanfríður áfram. Konurnar
í þessu fámenna félagi, sem
aðeins telur 60-70 meðlimi,
kynnast svo vel þar. Ég vildi
t.d. alls ekki missa af að hitta
þær, þegar þær koma til að
taka við af mér í búðinni kl.
1.30, er þær komast frá heim-
ilum sínum. En allt er þetta
þegnskylduvinna á bazarnum.
Hver kona í félaginu afgreiðir
þar einu sinni til tvisvar í
mánuði. Andrúmsloftið er sér-
lega gott. Mig langaði alltaf
til að eiga systur þegar ég var
unig. Nú finnst mér ég hafa
eignast þarna margar systur,
og það hefur gert mér gott.
Þama hefur alltaf verið svo
kátt og fjörugt, allt frá því
ég byrjaði að vinna þar með
Þórunni landshöfðingja. Hún
var kona um áttrætt, en hún
sagði alltaf: — Jæja, nú erum
við búnar að hlæja einu
sinni, svo við verðum ,að
finna annað gott hlátursefni,
því maður verður alltaf að
hlægja tvisvar að rninnsta
kosti.
— Þessa sjálfboðavinnu
leysið þið af hendi með slíkri
ánægju, þó flestar ykkar hafi
líka heimili að sjá um? Höfð-
uð þér ekki sjálf stórt heim-
ili?
— Jú, ég á 4 börn. En það
var dálítið annað þá, því hægt
var að fá húshjálp, fyrst fram-
an af að minnsta kosti. í Thor
valdsensfélaginu hefur alltaf
verið mikið aðhafst og hver
kona verið virk, ekki sízt
vegna vinnunnar við bazar-
inn. Það er kapp í okkur öll-
um að selja sem bezt og okk-
ur þykir vænt um félagið,
segir frú Svanfríður að lökum.
— E. Pá
•
- Velvakandi
Framh. af bls. 6
vildu lælcka flugstundatrygg-
ingu úr 65 timum í 40. Tilgang-
ur greinar Vinnuveitendasam-
bandsins var að hefja einskon-
ar kalt stríð á hendur flug-
manna, enda hafa nokkur dag-
blöð fljótlega gengið á lagið
án þess að gera tilraun til að
kynna sér málavöxtu.
íslenzkir flugmenn miða
ekki kröfur sítiar við Banda-
ríkjamenn sem eru einna bezt
launaðir flugmenn í heimi, með
allt að 1.5 milj. kr. í árstekjur
á sambærilegum flugvélum,
heldur hljóða kröfur íslenziku
flugmannanna upp á nálægt %
hluta þeirra. Ekki er heldur
rétt að heimtuð séu meiri laun
en hjá SAS og BOAC, og munu
Islendingar víst enn getað sof-
ið rólega yfir þvi, að flugmenn
þeirra séu lægst launaðir flug-
menn á Norður Atlantshafi, þó
ekki sé farið inn á netto laun
eftir skatta. Hitt er svo annað
sem dagblöðin ’hafa smjattað á.
Hvers vegna skyldu flugmenn
á dýrustu og afkastamestu far-
artækjum landsins ekki bara
hafa laun t.d. daglaunamanns?
Þeir hafa jú bara gagnfræða-
próf Þeir heiðríkjubjálfar, sem
ebki geta gert sér í hugarlund,
hvers er krafizt um þjálfun,
reynskx og tæknilega kunnáttu
flugmanns, sem í nœr hvaða
veðri og skilyrðum sem er, á
að vera tilbúinn til að fljú,ga
á hagkvæman hátt á rúmlega
% hraða hljóðsins með 160
til 200 manns innanborðs, eiga
ekki sikilið að takast alvarlega,
en ef þeim er léð rúm til að
endurtaka heimsbu sína nóigu
oft endar með þvd að þeir fái
hljómgrunn. En hvað snertir
ábyrgð flugmanna virðist Al-
þingi vera á nokbuð öðru máli
en þessir rithábar, sbr. hin
ströngu ábvæði um störf flug-
manna í núgildandi loftferða-
löggjöf. Um frebari fræðslu,
hvað snertir bröfur til flug-
manna á þessar vélar sbal hins-
vegar bent á að leita til Loft-
leiða h.f.
íslenzbir flugmenn eru eng-
ar afætur í íslenzbu þjóðfélagL
Oðru nær. Þeir eru einna
fremstir í flokki til tekju — og
gjaldieyrisöflunar fyrir sitt
þjóðfélag. Loftleiðir h.f. hafa
ekki tekið þá upp á arrna sína
af neinni góðgerðastarfsemi,
heldur vegna þess, að þeir hafa
nauðsynlega þurft á þeim að
halda. Eru margir þeirra einna
stærstu hluthafar Loftleiða h.f.
og noikkrir þeirra skipa sæti í
stjóm félagsins. Sanni er nær
að þeir hafi tekið félagið upp
á sína arma, allt frá byrjun.
Þeir ábyrgu aðilar, sem stuðla
að langvarandi rekstrarstöðvun
hjá Loftleiðum h.f. með tug
milljóna tjóni, til þess eins að
pína niður sanngjarnar kröfur
flugmanna eru óafsakanlegir
með öllu. Koma verður hinum
stóru vélum strax í loftið.
Væntanlegar eru fleiri og jafn-
vel enn stærri flugvélar til fé-
lagsins. Flugmennirnir munu
halda þeim gangandi eins og
endranær og mimu enn bíða
ævintýri í sögu flugsins á ís-
landi til farsældar Loftleiðum
h.f. landi og þjóð. Væntum við
þess að öfund og stéttarrígur
verði ekki látinn ráða gerðun-
um, slíkt verður sízt til upp-
byggingar, heldur verði gerð
gangsbör að samkomulagi um
sanngirniskröfur flugmanna.
— Þyrlur
Framh. af bls. 16
Siborsky-verksmiðjunum í Conn
ecticut í Bandaríkjunum og á-
leiðis til Grænlands. Flugtími
milli staðanna telst 22 stundir
en ferðin tekur samt fleiri daga,
því lenda þarf á 9—10 stöðum
á leiðinni til eldsneytistöku. Yfir
leitt eru þyrlur fluttar sjóleiðis
ó ákvörðunarstað og er þetta í
fyrsta skipti sem þeim er flogið
svo langa leið.
Þyrlurnar verða í æfingaflugi
í Grænlandi frarn undir mánaða
mótin maí—júní, en þá er ráð-
gert að áætlunarflugið hefjist.
Þriðja þyrlan og sú síðasta verð
ur afhent í ágúst.
— íþróttir
Framhald af bls. 30
höfðu Danir náð forystu 14—13
og uku hana í 17—13 og voru
þá 7 mín. til leiksloka. En þá
náði Gunnl. sér loks á strik og
þorði að skjóta. Hann skoraði
3 mörk á 2 mín. og Guðjón hafði
lokaorðið og tryggði jafnteflið
18—18.
Þetta var skemmtilegur og
spennandi leikur tveggja góðra
liða, en Fram hefur þó oft átt
betri leik, einkum voru skotin
klén. Liðið „missti“ 4 vítaköst.
Voru 3 varin og eitt sinn skotið
í stöng. Línumennirnir nýttust
mjög illa meðal sterkra varnar-
manna Gullfoss og Guðjón var
heldur slappur og Gunnlaugur
þorði lítt að skjóta. En þegar
hann tók sig til sýndi hann að
enginn fær staðist skot hans.
Danska liðið átti mun heil-
steyptari leik en Fram með mark
vörzlu og vörn með ágætum.
Beztir voru Finn Nielsen (6
mörk) Jörgen Nielsen og Bratz
í markinu. En fast lék liðið og
fór eins langt og frekast mátti
— og stundum rúmlega, þó svo
fínt væri í það farið að dómarinn
aðhafðist ekki.
Hjá Fram átti Þorgeir ágætan
leik og Gylfi Jóhannsson bjarg-
aði liðinu hreinlega frá stórtapL
— A. St.