Morgunblaðið - 14.07.1965, Blaðsíða 12

12
MORGU N BLADIÐ
IHttgtmMðfeUÞ
Útgefandi:
Framkvæmdast j óri:
Ritstjórar:
Ritstjórnarfulltrúi:
Auglýsingar:
Ritstjórn:
Auglýsingar og afgreiðsla:
Áskriftargjald kr. 90.00
í lausasölu kr.
Hf. Árvakur, Reykjavík.
Sigfús Jónsson.
Sigurður Bjarnason frá Vigur.
Matthías Johannessen.
Eyjólfur Konráð Jónsson.
Þorbjörn Guðmundsson.
Árni Garðar Kristinsson.
Aðalstræti 6.
Aðalstræti 6. Sími 22480.
á mánuði innanlands.
5.00 eintakið.
AFKOMA RÍKISSJÖÐS
¥7jármálaráðuneytið hefur
sent frá sér greinargerð
um afkomu ríkissjóðs árið
1964. Kemur fram í henni, að
greiðsluhalli á því ári hefur
orðið 220 milljónir króna. Þá
benda líkur til, að verulegur
greiðsluhalli verði á árinu
1965, og er þetta breyting til
hins verra frá árinu 1963, þeg-
ar greiðsluafgangur varð
-verulegur.
Ástæður hins mikla greiðslu
halla ríkissjóðs 1964 eru marg
ar, en í höfuðdráttum er hann
þannig til kominn, að ríkis-
sjóður tekur á sig mikil út-
gjöld á árinu, sem ekki er gert
ráð fyrir í fjárlögum. Við-
bótarsöluskatturinn, sem lagð
ur var á í ársbyrjun 1964, gaf
ekki nægilega miklar tekjur
til þess að standa undir út-
gjöldum vegna ráðstafana í
þágu sjávarútvegsins og hækk
ana á bótum almannatrygg-
inga, auk útgjalda vegna van-
áætlaðra niðurgreiðslna. Þá
urðu tekjur af rekstri ríkis-
stofnana nokkuð undir áætlun
en aðrar tekjur fóru að vísu
fram úr áætlun, en þó ekki
jafnmikið og undanfarin ár.
Á sama tíma hækka ýmsir út-
gjaldaliðir ríkissjóðs veru-
lega. Þannig hafa niðurgreiðsl
ur og útflutningsuppbætur
vaxið um 188 milljónir króna
alls, og ýmis kostnaður fer
töluvert fram úr áætlun. Sér-
staka athygli vekur í greinar-
gerð fjármálaráðuneytisins,
að kostnaður við samgöngur
á sjó fer rúmlega 20 milljónir
króna fram úr áætlun, og er
það aðallega vegna Skipaút-
gerðar ríkisins.
Það er illt til þess að vita,
að ríkissjóður er kominn í
■-mikla erfiðleika eftir góða af-
komu undarifarin ár. í árs-
byrjun 1964 var innistæða á
aðalviðskiptareikningi ríkis-
sjóðs í Seðlabankanum 64
milljónir króna, en um síð-
ustu áramót var skuld ríkis-
sjóðs á sama reikningi 221
milljón króna. Þetta er í-
skyggileg þróun, sem stemma
verður stigu við, þegar í stað.
Það er mjög mikilvægt fyrir
jafnvægi í efnahags- og at-
vinnumálum okkar, að ríkis-
sjóður verði rekinn hallalaust.
Þetta tókst á fyrstu árum Við-
reisnarstjórnarinnar, en greini
legt er, að á síðustu tveimur
árum hafa of mikil útgjöld
verið lögð á ríkissjóð, án þess
að honum hafi verið skapaðar
tekjur á móti. Heilbrigð fjár-
málastefna ríkisins er grund-
vallarskilyrði skynsamlegrar
stefnu stjórnarvaldanna í
efnahags- og atvinnumálum.
Núverandi fjármálaráð-
herra, Magnús Jónsson frá
Mel, lét svo um mælt, þegar
hann tók við ráðherraemb-
ætti fyrir um það bil tveimur
mánuðum, að menn yrðu að
gera sér Ijóst, að ríkissjóður
væri engin gullkista, sem allir
gætu gengið í, án þess að eitt-
hvað kæmi í staðinn. Það er
nauðsynlegt, að íslenzkir
skattgreiðendur geri sér
gleggri grein fyrir því í fram-
tíðinni heldur en áður, að öll
þau útgjöld, sem lögð eru á
ríkissjóð, eru greidd af þeirra
eigin fé. Því meiri útgjöld
sem ríkissjóður tekur á sig
vegna ýmiskonar kröfugerð-
ar, þeim mun meira fé verður
hann að taka til sín með ein-
um eða öðrum hætti í toll-
eða skattheimtu. Afkoma rík-
issjóðs árið 1964 sýnir glögg-
lega, að brýna nauðsyn ber
til, að fjármál ríkisins verði
tekin fastari tökum en að
undanförnu, og þess verði
gætt í framtíðinni, að leysa
ekki vandamál, sem upp
koma, á þann veg að leggja
aukin útgjöld á ríkissjóð eins
og stundum vill brenna við.
Það er engin lausn vandamál-
anna, heldur aðeins frestun
þeirra, frestun, sem veldur
auknum erfiðleikum.
Nú þarf að taka upp stranga
sparnaðarstefnu í fjármálum
ríkisins, og skera niður út-
gjaldaliði, sem umdeildir hafa
verið, og engin þörf virðist á,
að ríkissjóður beri. Til þessa
verks er Magnúsi Jónssyni,
fjármálaráðherra, vel treyst-
andi.
STÖRVIRKJUN
VIÐ BÚRFELL
|>jarni Benediktsson, for-
" sætisráðherra, flutti ræðu
í geysifjölmennri Varðarferð,
sem farin var um síðustu
helgi í Þjórsárdal. í ræðu
sinni benti forsætisráðherra á,
að það væri sérlega vel til
fundið að efna til skemmti-
ferðar Varðar í Þjórsárdal,
þar sem eitt helzta úrlausnar-
efni íslenzkra stjórnmála væri
nú, hvort nota ætti hið mikla
vatnsafl Þjórsár til þess að
efla undirstöður atvinnuvega
íslendinga.
Forsætisráíðherra benti síð-
an á, að nú væru möguleikar
á erlendri aðstoð, svo að
virkja mætti hið mikla nátt-
úruafl við Búrfell, og „breyta
því í ljós, hita og afl, er/mal-
aði gull fyrir gæfu íslands",
og sagði síðari:
„Svo furðulega vill þó til,
áð nokkur hluti landsmanna
Miðvikudagur 14. júlí 1965
Sofia Loren og Peter Finch í hlutverkum sínum.
Kvikmynd um Kibbutz í ísrael
í ÍSRAEL er nú verið að gera
kvikmynd eftir handriti
Lawrence Durrell, þess er
skrifaði bækurnar fjóran, sem
sameiginlega bera heitið ,,The
Alexandria Quartet" og þóttu
mikill bókménntaviðburður er
þær komu út nú fyrir nokkr-
um árum.
Kvikmyndahandritið byggir
þó ekki á neinni þessara bóka,
heldur segir þar frá Júdit
nokkurri og dvöl hennar í
ísrael, sem verður lengri en
hún ætlar. Þangað kemur hún
til að hefna sín á eiginmanni
sínum fyrrverandi, þýzkum
liðsforingja, sem framseldi
hana og barn þeirra á sínum
tíma til vistunar í fangabúð-
um nazista. Hefur hún af því
spurnir að hann muni vera
fyrirliði herflokks Araba, sem
vilji Gyðingana á brott úr
landinu. Með aðstoð Aarons,
foringja ísraelsmanna í átök-
unum, tekst henni um síðir að
koma fram hefndum og skýt-
ur til bana mann sinn sem áð-
ur var. — Síðan segir frá því
hverniig Júdit aðlagast sam-
yrkjubúskap ísralsmanna í
kibbutznum og tekur þátt í
uppbyggingu Ísraelsríkis hins
nýja.
Framh. á bls. 11.
og nokkrir forustumenn í
flokkum, hafa tjáð sig and-
stæða þessum ráðagerðum, og
hefur áhrifa þess m.a. gætt í
samningagerð við verkalýðs-
félögin að undanförnu, þar
sem sumir ráðamenn þeirra
voru undir áhrifum þeirra, er
vildu magna deilur, Vildu
magna ósamkomulag og halda
uppi skæruhernaði, ef' það
mætti vera til þess, að menn
neyddust til að hætta við
fyrirætlanir um stórvirkjanir
í Þjórsá, og erfiðara yrði en
ella, að afla fjármagns í þessu
skyni. Nú hefur þessari hindr
un verið rutt úr vegi. Samn-
ingar hafa tekizt, og flestir
láta svo að þeim líki vel, en
dómar manna um þá eru
samt misjafnir“, sagði for-
sætisráðherra.
Greinilegt er af ummælum
forsætisráðherra, sem raunar
hefur verið ljóst áður, að rík-
isstjórnin er nú ákveðin í að
beita sér fyrir stórvirkjun við
Búrfell ásamt byggingu alú-
mínverksrriiðju í samvinnu
við erlenda aðila, ef hagkvæm
ir samningar nást. Þær fram-
kvæmdir munu verða hið
mesta stórvirki í atvinnulífi
íslendinga, og eins og for-
sætisráðherra sagði, „verða
ein af höfuðundirstöðum vel-
farnaðar og auðlegðar íslands
í framtíðinni“.
ÁRÁS EINARS
Á BJÖRN '
CJjaldan hefur klofningurinn
^ innan Alþýðubandalagsins
komið jafn vel í ljós og með-
an samningar stóðu yfir um
kaup og kjör í Reykjavík.
Greinilegt var, að alvarlegur
ágreiningur var milli forustu-
manna Dagsbrúnar og komm-
únistaklíkunnar undir for-
ustu Einars Olgeirssonar. —
Einar Olgeirsson er nú farinn
að skrifa forustugreinar 1
Þjóðviljann, til þess að
reyna að breiða yfir klofning,
sem upp er kominn milli hans
og verkalýðsfélaga þeirra,
sem hingað til hafa stutt
kommúnista, og kemur margt
athyglisvert fram í þessum
skrifum Einars. T.d., ræðir
hann þar sérstaklega um „sam
starf verkalýðsflokkanna,
Sósíalistaflokksins og Alþýðu
flokksins, bæði í verkalýðs-
samtökunum og á stjórnmála-
sviðinu“. Nú eru nær tíu ár
liðin frá því að Alþýðubanda-
lagið var stofnað með sam-
fylkingu Sósíalistaflokksins
og Hannibals Valdemarssonár
og nokkurra fylgismanna
haris. Af fyrrgreindum urii-
mælum Einars Olgeirssonar í
forústugréiri Þjóðviljaná ittá
ætla, að kommúnistar telii
það hæfa á tíu ára afmæri
Alþýðubandalagsins að felia
það niður, og hefja aftur starf
sitt í nafni Sósíalistaflokks-
ins. Á annan veg verður ekki
skýrð forustugrein Þjóðvilj-
ans í gær. En það er fleira í
þessari forustugrein, sem
varpar skýru ljósi á klofning-
inn í röðum kommúnista. Þar
segir að koma verði í veg *yr-
ir, að „afturhaldið steli enn
einu sinni ávöxtunum af
drengilegri og sigursælli bar-
áttu Dagsbrúnar og annarra
verkalýðsfélaga Suðvestur-
lands og Austurlands“.
Hér er um að ræða heiftar-
lega árás á Björn Jónsson, al-
þingismann kommúnista, og
eiriri af aðalverkalýðsleiðtog-
um þeirra. Sérstaklega er
rætt.um „drengilega og sigur-
sæla“ baráttu verkalýðsféiag-
anna á Suðvestur- og Austur-
landi, en verkalýðsfélögin á
Norðurlandi undanskilin. Af
þessu má marka, að Einar Ol-
geirsson telji, að kjarabarátta
þeirra hafi hvorki verið
drengileg né sigursæl. Björn
Jónsson skilur væntanlega
hvað við er átt, og verður
fróðlegt að fylgjast með við-
brögðum háns við þessari
heiftarlegu, opinberu árás for
manns Sósíalistaflokksins á
hendur honum.