Morgunblaðið - 10.08.1965, Side 15

Þriðjudagur 10. ágfist 19S5
MORGUNBLAÐIÐ
15

John Rutherford; Observer
Rúmenar segja: Rúmenía fyrst
KÚMBNÍA er nú orðin „sósíal
istalýðveldi" og hefur lagt nið
ur gaimia niafnið „alþýðulýð-
veldið1'. Stjórnarflokikiurinn
þar er ekki lenguir „verka-
mannaflokkur“, heldiur heitir
sínu gamla nafni „kommún-
istaflokkurinn“. Plj'ótt á litið
virðist hér um þversögn að
ræða og ósamræmi milli til-
hneigingar þjóðarinnar (þó
mest á pappírnum) til lýð-
ræðisstefnu, ainnarsvegar og
endurupptöku kommúnista-
stimpilsins og áherzkunnar á
áframhaldandi völd stjórniar-
flokksins.
En í rauninni em þessar
tvær hreyfingar skyldar.
Rúmenskir kommúnistar eru
sér þess meðvitandi ,að flokk-
urinn þeirra er orðinn full-
tíða, að hánn er ekki lengur
þetta litla bort, sem hrifsaði
völdiin fyrir tuttugu árum.
I>etta fegrunarnafn til að gefa
í skyn að verkamannastéttin
sé ráðandi er ekki lengur nauð
synlegt. Kammúnistarnir eru
allsráðandi, samikeppnislaust
og geta stjórnað öruggir um
það ,að þeir ráða yfir lífi þjóð
arinnar í landinu, á öllum
sviðurn,
Og atburðir síðustu tveggja
ára hafa einnig remnt stoðum
undir áhrif þeirra og völd og
aukið hvorttveggja, og stjórn-
in hefur lýst því yfir að hún
sé „sjálfstæð“ og „jafnrétthá"
og hvaða kommúnistaríki,
sem vera sikuli — Sovétríkin
ek'ki undantekin.
Og þarna er það sem hin
raunverulega þýðing hinnar
nýju stjórnarstefnu, sem upp
var tekin á nýafstöðnu flokks-
þingi, kemur til sögunnar.
Yfirlýsingin um borgarlegt
frelsi er þar í annarri röð og
varla annað en gluggaskreyt-
ing. Stjórnarskráin er spegil-
mynd af hinu nýfundna fulil-
veldi. Hún strikar út allan
sleikjuskap við Rússland. Þar
er t.d. alls ekki — í meira en
hunarað greinum stjórnar-
skrárinnar — minnzt á það
einu orði, að Sovótherinn hafi
„frelsað“ landið.
Berum þetta saman við sov-
étlituðu stjómarskrána frá
1952, sem nú hefur verið af-
numin. Þar stóð, að „Rúm-
enska alþýðulýðveldið varð
til sem afleiðing af hinum
sögulega sigri Sovétríkjanna
yfir Þýzkalandi og fasisma
þess, og frelsun Rúmeníu fyr-
ir tilveriknað hins glæsilega
Sovéthe.rs.“
Ennfremur er alls ekki tek-
ið fraim, að rúmensk utanríkis
pólitík sé byggð á „vináttu og
bandalagi“ við Rússland eða
önnur kommúnistarí'ki, held-
ur á
vinnu“ við önnur „
tísk kerfi.“
Með öðrum orðum ætlar
Rúmenía að halda áfraim
þessari stefniu, sem kenna
mætti við „bil beggja" og vill
eiga igott við alla, hvort held-
ur það eru komirnúnistaríiki
eins og Sovót eða Kína (og
Albanía) eða auðvaldslö'ndin í
vestri, sem landið hefur nú
þegar í mörg ár átt hagkvæm
verzlunarskipti við.
Þessi fullyrðing um „sjálf-
stæði“ — hugmyndafræðilegt
h'lutleysi — kom fyrst opin-
berlega fram í miðstjórnar-
yfirlýsingunni — sem gefin
var þegar Rússar tóku að
heimta, að allir skyldiu lýsa
sig andvíga Kína — í vor sem
leið.
Með þessu mó'tmæltu
Rúmenar hugmyndinni um
„föðurfloklk“ (þ.e. Sovétríkin
eða Kína) og „Sonarflokik“
(þ.e. þeirra eigin ríki, eða
hvert annað austurevrópskt
smáríki). Þeir héldu því fram
að alliir flokkar vaéru jafn-
réttháir, og hver þeirra hefði
fullan rétt á að „ganga sína
braut til sósíalismans", allt
eftir eigin þörfum og skilyrð-
um. Ef út í það væri farið,
hefði hr. Krúsjeff samþykkt
þetta, hvað snerti Ungverja,
Pólverja og Júgóslava, og þá
gæti hann ekiki vel neitað Rú-
menum um sama.
En í dag eru Rúmenar raun
verulega farnir að láta þetta
í ljós mieð orðum, sem gefa
fullkom'lega til kynna fjar-
lægð þeirra frá öllu nema þá
allra almennustu skuldibind-
ingum innan Sovétríkjasam-
bandsins. Á sömu afstöðu er
lögð áherzla í hinum nýju
reglum, sem teknar hafa ver-
ið upp samhlða nýju stjórnar-
skránni. Það er áberandi, hve
ólíkar þær eru reglum ann-
arra austurevrópskra flokika.
Þar er haldið áfram að viður-
kenna „reynslu“ og „forustu-
hlutverk" Sovétflokiksins, sem
sé „hinn reyndi og viður-
kenndi framvörður" og
„trygging“ öryggisins.
Hinar eldri rúmensku regl-
ur tala skáldlega um „veginn,
sem öllu mannkyni er opinn
fyrir tihrerknað hinnar miklu
sósíalista-október-byltingar.“
Nýju reglurnar strika út allt
slítot kjaftæði, og segja, að
„rúmenski kommúnistaflokik-
urinn, meginaflið í rúmenska
C. Stoica forseti Rúmeníu.
alþýðulýðveldi'nu, þjónar
dyggilega merkustu áhuga-
málum og þrám þjóðarinnar."
þróun „bróðurlegrar samN. Ceausescu — form. rúmenska
sósíalpóli- kommúnistaf lokksins.
Nýju reglurnar minnasit
ekki á það einu orði, að flokk-
urinn sé hlufi heimskommún-
ismans. Þær rétt aðeins nefna
Marx-Leninisma á nafn. „Sós-
íalísk föðurlandsást“ og „ætt-
jarðarást“ hafa útrýmit „ör-
eiga-“ eða „sósíalskri alþjóða-
stefnu".
En rúmenski flofklkurinn
sjálfur er berum orðurn stað-
fesitur sem „aðal stjórnmála-
aflið“, sem hafi það hlutverk
að stjórna „allri starfsemi" í
landinu. Að vísu á að opna
flokkinn og gera aðgang að
honum auðveldari. Hann á að
verða „flokkur aHrar þjóð-
arinnar". En „verkamanna-
stéttin“ er enm hin „ráðandi
stétt“ — sem hin fremsta í
byltinguinni, nú sem fyrr —
og flokilflurinn hefusr úrslita-
vald í öHum máluim.
Stjórnarskráin áskilur frelsi
fyrir blöðin til fundarhalda
og kröfugangna — nema þeim
til handa, sem eru andvígir
„sósíallista- (þ.e. kommúnista)
kerfinu“, eða sem er fasisiks
eða andlýðrseðislegs eðlis. O'g
slíkar „undantekningar“
skulu ákveðnar af flokJknum.
En ef rúmenskir kommún-
istar eru að verða Rúimenar
fynsit og kommúnistar svo, og
ef þeir eru nú loks að lofa
borgaralegum réttinduim, sem
of lengi hafa látið á sér
standa, þá er þetta ekkert
smáræði fyrir þjóðina. Og
„frelsisaukning“ í Rúmeníu
— eins og í Júgóslavíu og
annarsstaðar í blökkinni —
verður vafalaust erfið að
stöðva, úr því að hún er einu
sinni komin af stað.
Fyrsta starfsári Tækni-
skóla íslands lokiö
Góður árangur nemenda
í GÆR var Tækniskóla Is-
lands slitið í fyrsta sinn í há-
tíðasal Sjómannaskólans. —
Gerði það settur skólastjóri,
Helgi Gunnarsson. Afhenti
hann jafnframt verðlaun og
prófskírteini.
í fréttatilkynningu, sem skól-
inn gaf út í þessu tilefni segir
að skólinn hafi tekið til starfa
2. okt. sl. og væri honum ætlað
seinna meir að® útskrifa tækni-
fræðinga, en veitti nú fyrrihluta-
menntun í eftirtöldum höfuð-
greinum tæknifræðinnar: Bygg-
ingartæknifræði, véltæknifræði,
rekstrartæknifræði, skipabygg-
ingatæknifræði og rafmagntækni
fræði. Nemendur yrðu að sækja
seinnihlutamenntun sína er-
lendis svipað og gilti um verk-
fræðideild Háskóla íslands.
Þá segir að ekki sé óeðlilegt
að spurningar'vakni um tækni-
og tæknifræðinám svo sem hvort
stofnun skólans hafi verið nauð-
syn. Því er svarað eindregið, ját-
andi og talið að samkvæmt áliti
sérfræðiriga erlendis ' se efíing
tæknimenntunár talin eitt af
fytstu skilyrðum fyrir því, að
hvert þjóðfélag geti þróast eðli-
lega.
Þá er spurt hvert hlutverk
skólans sé og því svarað til að í
byrjun sé það fyrst og fremst að
örva unga menn til tæknifræði-
náms og tryggja áð þeir, sem
leita námsins séu til þess hæfir,
en staðreynd sé að allmargir,
sem hafa leitað slíks náms er-
lendis, hafi orðið að snúa frá
vegna skorts á námshæfni. Hlut-
verk skólans verði svo í framtíð-
inni að útskrifa íslenzka tækni-
fræðinga.
Þá er lýst fyrirkomulagi
kennslu við skólann eins og nú
háttar og skýrt frá inntökuskil-
yrðum, sem eru að umsækjandi
hafi staðizt lokapróf undirbún-
ingsdeildar eða lokið stærðfræði-
stúdentaprófi og að umsækjandi
hafi aflað sér raunhæfrar verk-
legrar þjálfunar. Sveinspróf er
talið traustust undirstaða hvað
þá híið snertir. í framtíðinni er
ætlað að kenna verklega þjálfun
í verkstæðisskólum. Til að kom-
ast í undirbúningsdeild nú þarf
nemandi að hafa lokið iðnskóla-
prófi og fullgildu gagnfræða-
prófi og hafa aflað sér 12. mán-
aða verklegrar þjálfunar.
Að lokum er rætt um störf
tæknifræðinga en þau eru að
vinna að lausn raunhæfra verk-
efna, svo sem tæknileg umsjón
og stjórn fyrirtækja, rannsóknar-
störf. kennsla, undirbúningsat-
huganir og útreikningar, teikn-
ing og uppsetning véla og verk-
smiðja.
í skólaslitaræðu sinni ræddi
Helgi Gunnarsson starfið á þessu
fyrsta skólaári, sem hafði verið
í nánum tengslum við erlenda
tækniskóla og prófverkefni feng-
in þaðan, fyrst og fremst frá Dan
mörku og Noregi. Komið hefur
verið upp eðlis- og efnafræði-
stofum, mjög fullkomnum, við
vélasal Vélskólans. Viðstaddir
próf voru norskur og danskur
sérfræðingur og er álit þeirra á
kennslunni hér skólanum mjög í
hag. Þá gat skólastjóri þess að
breytingar hefðu orðið á sams-
Sktflastjórinu Helgi tiuuuarsstfu slítur lækniskólauum í í fyrsta sínn
| konar skólum erlendis og væri
ekki annað fært en að breyta
j undirbúningsnámi hér til sam-
ræmis við það, þar sem námið
hér og þar yrði að fara saman,
a.m.k. fyrst í stað.
Alls gengu 14 nemendur undir
fyrrihlutapróf og stóðust 12 það.
Hæstu einkunn hlaut Gunnar
Ólason, 9,0 eða 180 stig; 8 hlutu
I. einkunn, en 3 II. einkunn. —
Gunnar Ólason hlaut verðlaun
fyrir einkunn sína.
Undirbúningsdeild var starf-
rækt við skólann. 44 nemendur
settust í deildina, 5 hættu, en 18
stóðust ekki próf, en 21 stóðst
lokapróf undirbúningsdeildar.
Að lokum óskaði skólastjóri
nemendum til hamingju með
góðan árangur og bað þeim
heilla. Hann þakkaði og kennur-
um og prófdómendum fyrir gott
starf.
Þá bauð hann velkominn skip-
aðan skólastjóra Tækniskóla ís-
lands, Ingvar Ingvarsson, ea
hann hefur um árabil starfað sem
prófessor við verkfræðiháskóla
vestan hafs. Hann tekur nú við
skólastjórastarfinu og óskaði
Helgi Gunnarsson honum vel-
gengni við það uppbyggingar-
sem framundan væri.
Næst tók til máls einn af nem-
endum skólans, Ásmundur Jó-
hannes Jóhannsson, og þakkaði
af hálfu nemenda.
Þá tók til máls skipaður skóla-
stjóri Ingvar Ingvársson. Dráp
hann á nokkur verkefni sem
framundan væru og kvaðst vona
að skólanum mætti vel farnast.
Þessu næst talaði Gunnar
Bjarnason, skólastjóri Vélskól-
ahs, en hann var aðalhvata-
maður stofnunar Tækniskólans.
Óskaði hann hinni nýju skólp-
l’naimka.W 4 Kla l’*