Morgunblaðið - 02.10.1965, Blaðsíða 16

16
MORCUNBLAÐIÐ
Laugardagur 2. okt. 1965

Útgefandi:
Framkvæmdastj óri:
Bitstjórar:
Ritstjórnarfulltrúi:
Auglýsingar:
Ritstjórn:
Auglýsingar og afgreiðsla:
Askriftargjald kr. 90.00
f lausasölu kr.
Hf. Árvakur, Reykjavík.
Sigfús Jónsson.
Sigurður Bjarnason frá Vigur.
Matthías Johannessen.
Eyjólfur Konráð Jónsson.
Þorbjörn Guðmundsson.
Árni Garðar Kristinsson.
Aðalstræti 6.
Aðalstræti 6. Sími 22480.
á mánuði innanlands.
5.00 eintakið.
■m
SAMKEPPNI OG
UNDIRBOÐ
I Santo Domingo
MYNDIRNAR, sem hér fylgja,
sýna glöggt, að þótt kyrrt
eigi að heita á yfirborðinu í
Santo Domingo er ólga mikil
undir niðri. Ungi maðurinn á
myndunum, Blanco Calcagno,
18 ára að aldri hafði forystu
fyrir mótmælaaðgerðum stú-
denta, er vildu ekki sætta sig
við, að herlið Sambands Ame-
ríkurikjanna hafði verið kom
ið fyrir í nokkrum skólum í
borginni. Urðu örlög piltsins
þau, að vopnaður hermaður
úr dominikanska þjóðvarnar-
liðinu varð honum að bana.
Hermaðurinn var handtekinn
þegar í stað, — en að því er
New York Herald Tribune
hermir hafa ekki borizt af því
neinar fregnir, hvernig á máli
hans var tekið.
Á myndunum sést hvar her
maðurinn miðar á Calcagno,
sem sýnilega er grunlaus með
öllu um hvað fram fer að
baki honum ,— þar til skotið
riður af og hann hnígur í göt-
una, örendur.
Framsóknarflokksins uti um tískum hagsmunum Fram-
sóknarflokksins.
T Mbl. í gær var skýrt frá
því að Sovétríkin hafa gert
samning um sölu á 3000 tonn-
um frystrar síldar til Vestur-
Þýzkalands, á verði sem er
töluvert undir heimsmarkaðs-
verði. Síldarmarkaðurinn í
Vestur-Þýzkalandi er fremur
ótryggur, og byggist á því,
hve mikil fersksíld berst á
land frá vestur-þýzkum,
dönskum og sænskum fiski-
bátum. Sovétríkin hafa hins-
vegar tryggt sér fasta samn-
inga um sölu á töluverðu
magni frystrar síldar, með því
að bjóða hana á mun lægra
verði en heimsmarkaðsverði,
en ísiendingar hafa selt frysta
sfld á því verði á vestur-þýzka
markaðinum á undanförnum
árum.
Sovétríkin hafa einnig selt
töluvert magn salts'Var og
sykurverkaðrar síldar, sem
veidd er undan íslandsströnd-
um, til Svíþjóðar, og jafn-
framt hafa þau boðið nokkurt
magn til sölu í Bandaríkjun-
um og Vestur-Þýzkalandi.
Þessar fregnir berast skömmu
eftir, að samningaviðræðum
um nýjan viðskiptasamning
milli Sovétríkjanna og ís-
lands var frestað vegna þess
að Sovétríkin neituðu að
kaupa frysta síld, o'g vildu
stórlækka kaup á saltsíld.
Ljóst er að Rússar hafa
aukið fiskiflota sinn og afla-
magn mjög á síðustu árum.
Við því er lítið að gera, þótt
við eigum í harðnandi sam-
keppni við Sovétríkin um
sölu síldar, sem þeir hingað
til hafa keypt af okkur í stór-
um stfl. Öðru máli gegnir,
þegar Sovétrxkin eru farin að
undirbjóða okkur á gömlum
og hefðbundrfum mörkuðum.
okkar. Sala þeirra á frystri
sfld til Vestur-Þýzkalands
byggist á mun lægra verði en
heimsmarkaðsverð hefur ver-
ið, og mun erfitt fyrir okkur
að bjóða frysta síld frá ís-
landi á jafn lágu verði, og
Sovétríkin bjóða hana.
íslendingar eru reiðubúnir
til þess að heyja heiðarlega
samkeppni um markaði við
aðrar þjóðir, en þeir hljóta að
líta alvarlegum augum á til-
raunir öflugs stórveldis til
þess að undirbjóða íslenzkar
framleiðsluvörur á erlendum
mörkuðum. Hafa nú skjótt
skipzt veður í lofti í sam-
skiptum íslands og hins sov-
ézka stórveldis, sem verið
hafa með ágætum á undan-
förnum árum. Er allt í óvissu
um áframhaldandi viðskipti
milli landanna og Sovétríkin
verða æ umsvifameiri um söl-
ur á mörkuðum okkar. Hér
er um svo mikilvæga hags-
muni að ræða að íslenzk
stjórnarvöld og aðrir aðilar
sem hér eiga hlut að máli
hljóta að fylgjast með því af
fyllstu gaumgæfni og gera
nauðsynlegar ráðstafanir til
að vernda hagsrnuni okkar.
FRAMSÖKN
OG SAMVINNU-
HREYFINGIN
Ctjórnmálaflokkar, bæði hér
^ og erlendis, hafa gjarnan
leitazt við að hnýta sig aftan
í áhrifamikil fjöldasamtök í
von um tryggara kjörfylgi og
sterkari aðstöðu til áhrifa.
Sérstaklega hafa verkalýðsfé-
lög og samvinnufélög orðið
fyrir þessum athöfnum stjórn
málaflokka, en athyglisvert
er, að í flestum vestrænum
löndum hafa verkalýðsfélögin
og samvinnufélögin rofið
tengslin við stjórnmálaflokk-
ana og telja það nauðsynlegt
hagsmunum sínum að vera
ekki í sérstaklega nánum
tengslum við einn stjórnmála
flokk öðrum fremur.
Hér á landi hefur það lengi
tíðkazt, að verkalýðshreyfing
og samvinnufélög hafa verið
nátengd stjórnmálaflokkum.
Fyrir tveimur áratugum voru
skipulagsleg tengsl Alþýðu-
sambandsins og Alþýðuflokks
ins rofin, síðar tókst kommún
istum að ná sterkri aðstöðu
innan verkalýðshreyfingar-
innar. En á síðustu árum hef-
ur greinilega orðið vart vilja
innan verkalýðshreyfingar-
innar til þess að vera óháð
öllum flokkum, og vinna fyrst
og fremst að hagsmunamálum
félagsmanna sinna, en taka
minni þátt en áður í baráttu
st j órnmálaf lokkanna.
Samvinnuhreyfingin hefur
frá upphafi verið mjög ná-
tengd Framsóknarflokknum,
og hefur sjálfsagt haft af því
eitthvert gagn í upphafi, en
nú er öllum ljóst, að tengsl
Framsóknarflokksins og sam-
vinnuhreyfingarinnar eru
ekki aðeins óeðlileg, heldur
eru þau samvinnuhreyfing-
unni greinilega í óhag, þar
sem þau valda ýmiskonar tor-
tryggni í garð hennar af hálfu
annarra stjórnmálaflokka. —
Tengsl þessi koma m.a. fram í
því, að formaður Framsóknar
flokksins er varaformaður
Sambands ísl. samvinnufé-
laga.
Nú er það almennt álit
kunnugra manna, að fylgi
landsbyggðina, byggist fyrst
og fremst á fjármálalegu
þvingunarafli, sem aðstaða
Framsóknarmanna innan sam
vinnuhreyfingarinnar veitir
þeim. Er þetta öllum kunn-
ugt, sem kynnst hafa.stjórn-
málabaráttunni úti um land.
Hin öflugu samtök sam-
vinnumanna verða að gera
sér grein fyrir því, að þetta
óeðlilega samband við Fram-
sóknarflokkinn er í óhag fé-
lagsmönnum samvinnuhreyf-
ingarinnar og er þess eðlis, að
ástæðulaust er að láta það
viðgangast til lengdar. Því
væri skynsamlegt fyrir
samvinnuhreyfinguna að
rjúfa með öllu hin óheilbrigðu
tengsl við Framsóknarflokk-
inn,*og beina í framtíðinni át-
hygli sinni og starfsorku fyrst
og fremst að hagsmunum fé-
lagsmanna samvinnufélag-
anna, en ekki þröngum póli-
ISLAND OG
BANDARÍKIN
T gær var þess minnzt, að lið-
in eru 25 ár frá því, að
stjórnmálasamband var upp
tekið milli íslands og
Bandaríkjanna. — Á þeim
25 árum, sem liðin eru,
hafa samskipti þessara
tveggja ólíku landa vaxið
mjög, bæði á sviði stjórn-
mála, viðskiptamála, menn-
ingar- og menntamála, og
verður ekki annað sagt, en
þau samskipti hafi verið ís-
lendingum hagkvæm. Ætla
hefði mátt, að nokkrir erfið-
leikar hefðu orðið í sambúð
þessara tveggja þjóða, þó
ekki væri nema vegna hiris
mikla stærðarmunar, en svo
hefur eklú orðið. Greinilegt
er að hin voldugu Bandaríki
vilja hafa gott samband við
hið litla íslenzka lýðveldi og
hafa lagt sig fram um, að svo
megi verða.
Bandaríkin hafa allt frá
stríðslokum verið brjóstvörn
hins frjálsa heims í barátt-
unni gegn yfirgangi kommún-
ista, og hafa íslendingar skip-
að sér í þá fylkingu og veitt
henni nokkurn stuðning með
því að leyfa varnarliðinu að
dveljast hér. Er það varla of
mikil fórn af íslands hálfu til
sameiginlegra varna fyrir
frelsi og lýðræði í heiminum.
Þegar minnzt er þess, að
25 ár eru liðin frá því, að
stjórnmálasamband var upp
tekið milli íslands og Banda-
ríkjanna, hljóta íslendingar
að eiga þá ósk bezta, að sam-
búð og vinátta þessara
tveggja þjóða verði með lík-
um hætti næstu 25 ár og ver-
ið hefur hingað til.