Morgunblaðið - 18.11.1965, Blaðsíða 8

8
MORGUN BLAÐIÐ
Fimmtudagur 18. nóv. 1965
Undirbúningur íslenzks sjón-
varps gengur samkvæmt áætlun
Rekstrarkostnaður sjónvarpsstöðvar dætl-
aður 20 millj. kr. d fyrsta starfsdri
GILS Guðtnundsson (K) beindi
1 gær eftirfarandi spurningum
um sjónvarpsmál til menntamála
ráðherra:
1. Hvenær er gert ráð fyrir,
að íslenzkt sjónvarp, sem undir-
búið hefur verið á vegum Ríkis-
útvarpsins, taki til starfa?
Z. Hvenær er áætlað, að ís-
lenzkt sjónvarpskerfi verði kom-
ið í það horf, að sjónvarpssend-
ingar geti náð til allra landsbúa?
3. Hvaða áætlanir liggja nú
fyrir um stofnkostnað og rekstr-
arkostnað íslenzks sjónvarps?
4. Hefur ríkisstjórnin látið
semja frumvarp til laga um ís-
lenzkt sjónvarp?
5. Hefur ríkisstjórnin, með
hliðsjón af tilkomu islenzks sjón-
varps, endurskoðað afstöðu sína
til sjónvarpsrekstrar vamarliðs-
ins svonefnda, í því skyni að
banna þann rekstur eða tak-
marka útsendingar Keflavíkur-
sjónvarpsins við herstöðina eina?
Gylfi Þ. Gíslason, menntamála-
ráðherra, svaraði því að ráðgert
væri að íslenzkt sjónvarp hæfist
á árinu 1966, eins og áætlað var
I áliti nefndar þeirrar, sem skip-
uð var til þess
að gera athugan-
ir og áætlanir í
sj ónvarpsmálinu
á sínum tíma. í
júlí sl. hefði
Ríkisútvarpið
fest kaup á hús-
eign við Lauga-
veg 176 í Reykja
vík. Hefði kaup-
verðið verið 12,5 millj. kr. Þegar
hefði verið varið rúmlega 200
Alfreð Gíslason (K) bar fram
eftirfarandi spurningar til ríkis-
stjórnarinnar í Sameinuðu Al-
þingi í gær:
L Hefur eftirlitsnefnd fávita-
hæla verið skipuð, sbr. 6. gr.
laganna og ef svo er, hverjir
eiga sæti í henni nú?
2. Hafa me’ð sérstakri reglugerð
verið sett ákvæði um skýrslu-
söfnun, aðgreiningu og eftir-
lit, svo sem fyrir er mælt í 8.
gr. laganna?
Jóhann Hafstein, dómsmálaráð
herra svaraði fyrirspurnunum og
sagði að því miður yrði að svara
þeim báðum neitandi. Á vegum
ríkisins hefði aðeins verið reist
hjúkrunarhæli
fyrir fávita og
hefði þa'ð fyrst
starfað á Klepp-
járnsreykjum og
síðar í Kópa-
vogi. HefcJt hæli
þetta nýlega ver
ið stækkað að
mun. Síðan lögin
hefðu verið sett
hefði orðið mikil þróun hér í
kennslumálum og í fræðslulög-
unum frá 1946 væri gert ráð fyr-
ir kennsluaðstöðu fyrir vangef-
in börn. Lögin um fávitahæli
yrðu nú endurskoðuð í heild,
enda væru þau ekki nema að litlu
leyti virk. Skipuð hefði verið
þriggja manna nefnd til að end
urskoða lögin og værí formaður
þús. kr. til breytinga á húsinu,
en miklar framkvæmdir væru
þar eftir. Helztu starfsmenn sjón-
varpsins hefðu þegar verið ráðn-
ir. I»á hefðu ýmisleg tæki í þágu
sjónvarpsins þegar verið keypt.
Bæri þar fyrst og fremst að
nefna sjálfan sendi Reykjavíkur-
stöðvarinnar, sem kostaði um 3,3
millj. kr. Sjónvarpssendingar
mundu þó ekki hefjast með þess-
um nýja sendi, heldur með tækj-
um, sem fengin hefðu verið að
láni frá norrænu sjónvarpsstöðv-
unum, en meðal þeirra væru
sendir og ýmis stjórntæki, mæli-
tæki og kvikmyndatökutæki,
textavél, ljósaútbúnaður og
framköllunartæki. Þá hefði
sænska sjónvarpið boðizt til þess
að lána fullkomna upptökubif-
reið en tæki hennar yrðu notuð
sem stúdíótæki til bráðabirgða.
Varðandi aðra spurninguna
væri það að segja, að í áætlun
sjónvarpsnefndarinnaor hefði
verið við það miðað, að sjón-
varpssendingar gætu náð til allra
landsbúa á næstu 7 árum. Þær
ráðstafanir, sem þegar hefðu ver-
ið gerðar af hálfu Ríkisútvarps-
ins væru fyrsta stig framkvæmd-
anna, að koma upp sjónvarps-
stöð í Reykjavík, heldur væru
þær einnig frá upphafi miðaðar
við framkvæmd landskerfisins.
— Verkfræðingar Landssímans
hefðu framkvæmt á vegum Ríkis
útvarpsins nauðsynlegar mæling-
ar víða um land til rannsóknar
á beztu möguleikum sjónvarpsins
og dreifingar þess um landið á
grundvelli þeirra áætlana, sem
gerðar hefðu verið.
hennar Benedikt Tómasson skóla-
yfirlæknir.
Alfreð Gíslason (K) tók aftur
til máls og sag'ði að víta bæri
það að ekki hefði verið notuð
ákvæði laganna. Jákvætt væri
það að skipa nefnd til að endur-
skoða lögin og vonandi sæist
fljótlega fyrir endann á því ó-
fremdarástandi er nú ríkti í þess
um málum.
f FYRRADAG mælti Matthías
Bjarnason fyrir frumvarpi er
hann flytur um breytingu á lög-
um um vátryggingarfélag fyrir
fiskiskip. Sagði flutningsmaður
að með frumvarpinu væri gert
rá’ð fyrir að skarsúðarbyggðir
bátar væru undanþegnir þeim
lögum, sem sett voru 1958 um
vátryggingarfélög fyrir fiskiskip,
en í þeim lögum hefðu allir eig-
endur tréskipa, sem ætluð væru
til fiskveiða við ísland skyldir til
að vátryggja þau hjá Samábyrgð
íslands á fiskiskipum gegn
skemmdum af bráðafúa.
Komið hefði í ljós, að enginn
skarsúðarbyggður bátur hefði
orðið fyrir skemmdum af bráða-
fúa, og teldu sérfróðir menn ekki
Ráðherra sagði að til 1. nóv. sl.
hefðu tekjur þær, sem lögum
samkvæmt ættu að ganga til
stofnunar og reksturs íslenzks
sjónvarps, numið 27,5 millj. kr.
Tekjur sjónvarpsins væru annars
vegar aðflutningsgjöld af sjón-
varpsviðtækjum og hins vegar
einkasölugjöld af innfluttum
tækjum. Frá upphafi hefði verið
gert ráð fyrir því, að allur kostn-
aður við stofnun og rekstur
sjónvarpsins yrði greiddur með
aðflutningsgjöldum af sjónvarps-
tækjum, einkasölugjöldum af
þeim, afnotagjöldum sjónvarps-
notenda og auglýsingartekjum
sjónvarpsins sjálfs. Aldrei hefði
verið gert ráð fyrir því, að ríkis-
sjóður legði beint fram neitt fé
til sjónvarpsins. Ekki væri hægt
að gera nákvæma áætlun um,
hver verða mundi heildarstofn-
kostnaður íslenzka sjónvarpsins,
þegar það byrjaði fyrstu send-
ingar sinar, m.a. af því, að ekki
hefði enn verið tekin ákvörðun
um, hversu lengi verði notazt við
lánstæki. Varðandi rekstrarkostn
aðinn væri enn byggt á þeim á-
Hannibal Valdimarsson (K)
bar í gær fram eftirfarandi fyrir-
spurn til ríkisstjórnairinnar um
famikvæmd áætlana um sjálf-
virkt símakerfi.
1. Hvenær fá
eftirtaldir stað-
ir sjálfvirkar
símistöðvar og
þar með síma-
þjónuisbu allan
sólarh r i nginn.
ísafjörður, Brú,
Borðeyri, Hólma
vik, Bolungar-
vík, Hnífsdalur,
Súðavík, Suðureyri, Flateyri,
Þingeyri, Bíldudalur, Innri-
Tunga og Patreksfjörður?
2. Hvað líður að öðru leyti
framkvæmd áætlunar póst- og
símamálastjórnarinnar um sjáif-
vir-kt símakerfi?
Ingólfur Jónsson samgöngu-
málaráðherra, sagði að sam-
kvæmt áætlunum Póst- og sima-
málastj órnarinnar nrvundu þessir
líkur til, að brá'ðafúi kæmi upp
í þeim, ög þess vegna væri ekki
ástæða til að skylda eigendur
þessara skipa til að kaupa bráða
fúatryggingu og baka þeim á
þann hátt aukin útgjöld við rekst
ur skipa sinna.
Varðandi bátatryggingar væri
það annars að segja, a’ð annað
hvort þyrfti að fella niður lög-
in um bátaábyrgðina og gefa
trygginguna frjálsa, eða miða
bátatrygginguna við 400 rúm-
lesta stærð, þar sem svo miklar
breytingar hefðu orðið á stærð
fiskibátaflotans síðan lögin voru
samþykkt, að þau næðu aðeins
til lítils hluta af bátunum og þá
helzt til þeirra, sem elztir væru
og úreltaslir.
ætlunum, sem sjónvarpsnefndin
gerði á sínum tíma, en þá var
gert ráð fyrir 20 millj. kr. rekstr-
arkostnaði á fyrsta starfsárinu og
að árlegur rekstrarkostnaður yxi
siðan að óbreyttu verðlagi upp í
40 millj. kr. árið 1972.
Varðandi fjórðu spurninguna
sagði ráðherra, að í gildandi lög-
um um Ríkisútvarp væri talin
felast heimild til þess að taka
einnig upp sjónvarpsrekstur, ef
fé væri veitt í því skyni. 7. ágúst
1964 hefði menntamálaráðuneytið
falið Ríkistútvarpinu að hefja
undirbúning að því að koma sem
fyrst á laggirnar íslenzku sjón-
varpi. Alþingi hefði samþykkt á
sínum tíma að verja einkasölu-
gjöldum af innfluttum sjónvarps-
tækjum til undirbúnings sjón-
varpsrekstrar og síðar að toll-
tekjur af innfluttum sjónvarps-
tækjum skyldu notaðar til stofn-
unar og reksturs sjónvarps. —
Einnig var gert ráð fyrir 42 millj.
kr. tekjum og gjöldum vegna
sjónvarps á fjárlagafrumvarpinu
fyrir 1966. Samþykkt Alþingis á
þessum fjárlagaákvæðum væru
auðvitað, ásamt gildandi lögum
um Rikisútvarpið og fyrri sam-
þykktum Alþingis um ráðstöfun
einkasölugjalds og tolltekna af
sjónvarpstækjum, fullgildur laga
grundvöllur undir stofnun og
rekstri íslenzks sjónvarps og
væri því ekki þörf á sérstökum
lögum um sjónvarpið.
Við fimmta lið fyrirspurnarinn
ar væri því að svara, að ríkis-
stjórnin hefði engar ákvarðanir
tekið um breytingu á leyfisveit-
ingunni til handa varnarliðinu til
starfrækslu sjónvarpsstöðvar á
Keflavíkurflugvelli.
Gils Guðmundsson (K) sagði
það vera óvenjuleg vinnubrögð
að vitna í lögin um Ríkisútvarp-
ið, jafnvel þótt í þeim finndist
inu 1968. Sagði ráðiherra að á
öllu landinu væru nú í notk-un
18 sjálfvirkar símastöðvar og í
dieisember nk. bættust væntan-
lega við tvær sjálfvir-kar sim-
stöðvar. f haust hefði verið byrj-
að að reisa sjálfvirku símastöð-
ina á Selfossi og bráðlega hæfist
einnig vinna við sjálfvirku síma-
stöðvarnar á Eyrarbakka og í
Þorlákshöfn. Þá yrði enmfremuir
bráðlega byrjað á stækkun sjálf-
virku símastöðvarinnar í Grens-
ásL
Á næsitu árum væri áætlað að
reisa sjálfvirkar símastöðvar á
eftirtöldum stöðum:
1966: Að Sel-
fossi, Eyrax-
bakka (með
Stofckseyri), Þor
lákshöfn, Hvera-
gierði, Hvolsvöll-
ur, Hella, Þykkvi
bæ, Vik, Stykk-
ishólmur, Ólafs-
fjörður og vænt
anlega Brúar-
land og Vogar. Ennfremur
mundu stöðvarnar í HafnarfirðL
Selási, Grindavík og í Kópavogi
verða stækkaðar. Þá yrði væntan
lega unnið við stækkun Mið-
bæjarstöðvarinnar í Reykjavík.
1967: Grafarnes, Ólatfsvík,
Hellisandur, Brú, Borðeyri,
Hólmavík, HvammstangL Blöndu
ós, Skagaströnd, Sauðárkrókur,
Hofsós og Kópasker.
1968: Höfn í Homafirði, Búð-
ardalur Patreksfjörður, Ísafjörð-
ur (með Hnífsdal), ÞingeyrL
Flateyri, Bolungarvík, Suður-
eyri, Súðavík, Bíldudalur, Tálkna
fjörður. Enníremur yrði þá lokið
við stækkun í Reykjavik.
Ráðherra sagði að efni til
Vestfjarðastöðvanna hefði verið
pantað og ætti að koma á árinu
1966. Efni til stöðva á Austur-
Lamdi hetfði ekki verið pantað, en
væri það gert fyrir áramót
mundi etfnið koma á miðju ári
bókstafur um sjónvarp. Þá væri
tímabært fyrir ríkisstjórnina að
taka ákvörðun um varnarliðssjón
varpið þegar íslenzkt sjónvarp
væri nú á næstu grösum.
Ólafur Jóhannesson (F) sagði
að heimildin í Útvarpslögunum
væri hæpinn grundvöllur fyrir
lagalega hlið sjónvarpsins, enda
væri útvarp og sjónvarp sitt
hvað. Fráleitt væri að setja á
stofn jafn mikilvæga stofnun
með jafn fjölmennt starfslið og
íslenzka sjónvarpið yrði, án sér-
stakrar lagasetningar. Spyrja
mætti t.d. að því hvernig ætti að
innheimta afnotagjöld af sjón-
varpi ef ekki væru til lagaheim-
ild þar um. Þá sagði þingmaður-
inn að lokum, að það væri ósam-
boðið virðingu fullvalda þjóðar
að veita erlendu riki einkaað-
stöðu til rekstrar sjónvarpsstöðv-
ar í landinu.
Benedikt Gröndal (A) sagði að
ekki væri svo mikill munur á
sjónvarpi og útvarpi. Með til—
komu sjónvarpsstöðvar væri ekki
verið að setja upp neina nýja
stofnun — heldur væri sjónvarp-
ið aðeins deild út frá útvarpinu.
Minna mætti á að skipað hefði
verið í nefnd til að vinna að und-
irbúningi sjónvarpsins og hefðu
fulltrúar allra flokka átt sæti I
henni. Rétt væri að endurskoða
lögin um Ríkisútvarpið, en rétt
væri að draga það unz nokkur
reynsla væri fengin af rekstri
sjónvarpsstöðvar.
Ólafur Jóhannesson tók aftur
til máls og síðan Gylfi Þ. Gísla-
son sem sagði að flestar Norður-
landaþjóðirnar hefðu byrjað sjón
varpsrekstur á sama lagagrund-
velli og gert væri hér. ÚtvarpiS
greindist í hljóðvarp og sjón-
varp og væri því alveg eins hægt
að innheimta afnotagjöld af sjón-
varpi eins og gert væri af hljóð-
varpi.
setning stöðvanna hefði dregizt
noikkuð frá 'þvi sem fyxirhugað
var 1962 og kæmi það m.a. til af
skorti á simvirkjum.
Matthías Bjarnason sagði að
1956 hetfði verið samþykkt þings-
ályktunartillaga um að ríkis-
stjórnin kannaði hvað unnt væri
að gera til að
hraða fram-
kvæmidum í síma
málum Vestfirð
inga, og árið
1957 hefði verið
saaniþykífct önnur
tillaga og hefði
fjármálanetfnd
fengið hana til
meðtferðar og
m.a. komist að þvi að um 400
þús. 'kr. árlegan sparnað yrði um
að ræða, ef sjálfvirk stöð væri
sett upp á ísafirði. Þá hefði verið
gefin út áaetkin og gert ráð fyrir,
að Isafjörður fengi sjálfvirka
símastöð á árinu 1963. Ekki
mætti láta ísafjarðarsvæðið
verða út undan í framkvæmduin
og slíkt væri mjög bagalegt. Á
virkum dögum vaeri sími aðeins
opin 2—6 stundir og sagðist þing
maðurinn vilja beina þeirri ósk
til samgöngumálaráðherra að
hann hiutaðist til að þjónustu-
tími símans yrði aukinn.
Ilannibal Valdimarsson (K),
sagði að með ræðu ráðherra hefði
komið í ljós að framkvæmdir
væru tveimur árum á eftir áæitl-,
un. Þá kvaðst hann vilja taka
undir umrnæli Matthíasar Bjama
sonar um nauðsyn á bættri síma-
þjónustu.
Lúðvik Jósefsson (K), sagði
að enn sem fyrr væri hlutur
Austtfirðinga fyrir borð borinn
og mætti fyrst búast við að þeir
fengju sírrva 1969. Kvaðst hann
vilja beina iþeim tilmælum tii
ráðherra, að hann Xéiti endur-
skoða símaáætlunina með tilliti
til Austfjarða, en þar væri sírna-
þjónuatan hvað verst.
Lögin um fávitahæli
endurskoðuð í heild
Skarsúðarbyggðir bútar verði
undonþegnir brúðaiúatryggingu
Um áramót munu 20 sjálfvirk-
ar símastöðvar vera starfandi
staðir fá sjálfvirkan síma á ár- 1967. Ljóst væri af þessiu að upp-