Morgunblaðið - 18.11.1965, Blaðsíða 12

12
MORGUNBLAÐID
Fimmtudagur 18. növ. 1965
Akureyrarkirkja 25 ára
á sunnudaginn kemur
Um 1700 Lionsmenn frá Evrópulöndum, komu saman nýlega
á þing sem haldið var í Tivolihijómleikasalnum í Kaupmanna
höfn og mættu þar fulltrúar Lionsklúbba hér á landi, en ís-
lendingar hafa ekki fyrr en nú átt fulltrúa á þessu þingi, svo-
nefndu Evropa-Forum Lionsmanna. Á myndinni, undir ís-
lenzka fánanum sjást fjórir íslenzku fulltrúanna af sex og eru
talið frá vinstri: Jón Sólnes bankastjóri, Eyólfur K. Sigurjóns
son endurskoðandi, en hann er umdæmisstjóri Lionsklúbb-
anna á íslandi, þá Pétur Ólafsson forstjóri og Þór Guðjónsson
veiðimálustjóri, — Á myndina vantar Sigurð Njálsson for-
stjóra og Ólaf Tryggvason' úrsmið. Lionsmenn í Evrópu eru
nú um 70,000 (á Islandi rúmlega 1000) en samtals eru Lions-
menn í heiminum um 800.000.
Þrír iðnaðarmenn
heiðraðir á Iðnþingi,
þinginu lauk á laugardag
Hátíðahöld
ÞF.GAR Hrafnagilskirkja var
flutt frá Hrafnagili í Eyjafirði
til Akureyrar 1863 höfðu bæjar-
búar lengi þráð, að kirkjan væri
reist á staðnum. Lokið var við
að reisa kirkjuna 26. maí 1862.
Þeim atburði fögnuðu bæjarbú-
ar svo sem getið er í sögu Ak-
ureyrar: ... var þá fagnaðar-
veifa á hverri stöng og siglutré,
fallbyssum var skotið, blóma-
krans festur upp og gleðiópin
hljómuðu." Yfirsmiður var J.
Chr. Stephánsson. Kirkjan var
fullgerð um mitt sumar 1863.
Þessi hlýlega, látlausa timbur-
kirkja var í innbænum, og yar
hún sóknarkirkja Akureyringa í
77 ár. Margir Akureyringar minn
ast enn þessa musteris. Þegar
hætt var að nota kirkjuna, var
hún rifin, og nú bíður gamli
kirkjugrunnurinn eftir því, að
þar rísi kapella. Vonandi kemur
þar aftur guðshús áður en langt
um líður. Minjasafnið á Akur-
eyri, sóknarnefnd og sóknarprest
ar hafa áhuga á því að flytja
gamla kirkju á kirkjustaðinn,
sem í senn gæti varðveitt hinar
sögulegu minjar gömlu kirkju-
húsanna og þjónað hlutverki sínu
við helgar kirkjuathafnir.
Mörgum árum áður en núver-
andi kirkja á Akureyri var reist,
var farið að ræða um það í sókn-
arnefnd og á safnaðarfundum, að
gamla kirkjan væri illa staðsett
fyrir fjölda bæjarbúa og ónóg
fyrir söfnuðinn við mörg tæki-
færi. Stofnað var Kvenfélag Ak-
ureyrarkirkju, en formaður þess
var frú Ásdís Rafnar, vígslubisk-
upsfrú, og var aðaláhugamál fé-
lagsins að hvetja tii nýrrar
kirkjubyggingar. Á sóknarnefnd
arfundi í skrifstofu séra Friðriks
J. Rafnars, vígslubiskups, 22.
sept. 1938, var bygging kirkjunn-
ar ákveðin.
Vígsla kirkjunnar fór fram
sunnudaginn 17. nóv. 1940, 26.
sunnudag eftir trinitatis, og var
hún vígð af þáverandi biskupi
íslands, herra Sigurgeir Sigurðs-
syni.
Þá skipuðu sóknarnefndina:
form. Kristján S. Sigurðsson, tré-
smíðameistari, ritari Jakob Frí-
mannsson, kaupfélagsstjóri, Stein
CAPRICCIO italien eftir Tschai-
kovsky, píanókonsertinn eftir
Grieg og þriðja sinfónía Carls
Nielsens (,,Espansiva“) voru við-
fangsefni Sinfóníuhljómsveitar-
innar á tónl.eikurn hennar í sam-
komuhúsi Háskólans sl. fimmtu-
dagskvöld. Um þessi verk má
segja, að minnsta kosti tvö hin
fyrst nefndu, að þau gera meiri
kröfur til flytjenda en hlustenda.
Lagasyrpa Tschaikovskys er slíkt
léttmeti, a'ð hún er rétt á mörk-
um þess að vera tæk á efnisskrá
alvarlegra tónleika, og er það
því aðeins, að glæsileiki hljóm-
sveitarbúningsins. sem er helzti
kostur verksins, fái notið sín í
meðft-rðinni. Ekki verður annað
sagt en áð það hafi orðið hér,
eftir því sem framast má búast
við. Ef frá er talin ónákvæm tón-
myndun hjá blásturshljóðfærum
(hornum) á stöku stað og sé
sanngjarnt tillit tekið til fámenn-
is strengjasveitarinnar, var flutn-i
ingúr verksins óvenju áheyrileg-
ur sökum þeirrar samstilltu
spennu, sem í honum bjó og ber
að sjálfsögðu fyrst og fremst að
þakka hljómsveitarstjóranum,
Bohdan Wodiczko, og því upp-
eldi, sem hljómsveitin hefir sætt
af hans hendi undanfarnar vikur.
Einleikari í konsert Griegs var
landi hans, píanóleikarinn Kjell
Bækkelund, og gerði hann hlut-
grímur Jónsson, fyrrv. bæjarfó- I
geti, Jakob Karlsson, forstjóri og
Brynleifur Tpbíasson, mer.nta-
skólakennari. Kosin var serstök
byggingarnefnd til að starfa með
sóknarnefndinni, og nefndina
skipuðu: Tómas Björnsson, kaup
maður, Snorri Sigfússon, skóla-
stjóri, frú Ásdís Rafnar, frú Rann
veiíf Þórarinsdóttir og frú Elísa-
bet Friðriksdóttir.
Aðalverkið tók 16 mánuði og
kostaði kirkjan þá rúmar 300
þúsund krónur. Húsameistari
ríkisins, Guðjón Samúelsson,
teiknaði kirkjuna og fylgdist með
byggingu henar af miklum áhuga
sem og forráðamenn safnaðarins.
Byggingarmeistarar voru Ásgeir
Austfjörð, Bjarni Rósantsson og
Þorsteinn Þorsteinsson frá Lóni.
Sömuleiðis þeir feðgar Guðmund
ur Óskarsson og Stefán Reykja-
lín, sem hafði sveit menntaskóla-
nema til að grafa fyrir kirkj-
unni og annast byrjunarfram-
kvæmdir. Við tréverk og aðra
vinnu innanhúss voru Kristján
Aðalsteinsson, Ólafur Ágústsson,
Indriði Helgason, Ósvaldur
Knudsen, ásamt öðrum ágætum
iðnaðarmönnum þessa bæjar.
Kirkjunni bárust. strax á
vigsludegi gjafir, m.a. Hammond-
orgel frá Vilhjálmi Þór, sem ver-
ið hafði áður í sóknarnefnd en
var nú fluttur úr bænum.. And-
virði þess kom síðar sem fram-
lag í pípuorgelið, sem nú er í
kirkjunni, og er hið stærsta í
landinu, 45 raddir.
Kirkjuvígslan var áhrifarik
og mjög hátíðieg. Talið er, að
nokkuð á annað þúsund manns
hafi verið þar saman komið. Auk
biskups og vígslubiskups.og þá-
verandi forsætis- og kirkjumála-
ráðherra, Hermanns Jónassonar,
voru viðstaddir 10 prestar, sem
aðstoðuðu við vígsluna. Á org-,
elið lék Sigurgeir Jónsson, sem
verið hafði organisti kirkjunnar
frá 1. júlí 1911, og var hann org-
anisti í 30 ár. Kirkjukórinn söng
undir stjótn hans, en Kantötu-
kór Akureyrar söng undir stjórn
Björgvins Guðmundssonar lagið
„Faðir vor.“
í 25 ár hefir Akureyrarkirkja
þjónað hlutverki sínu og verið
sífellt endurbætt og prýdd með
verki sínu gó'ð skil, þótt naum-
ast nægði til að blása æskilegu
lífi í þetta langlúða verk. Nýr
konsertflygill frá Steinway &
Sons, dýr gripur og mikill, var
vígður við þetta tækifæri og olli
undirrituðum sárum vonbrigðum.
Tónninn er að vísu allmikill, en
lóðmuilulegur og hrár, og vantar
allan ljóma, sem ætti að mega
vænta í svo vönduðu hljóðfæri.
Vafalítið batnar gripurinn eitt-
hvað við notkun, en þó má mikið
vera ef ekki væri réttast, að fá
honum skipt nú þegar fyrir
annað og betra bljóðfæri.
Þriðja sinfónía Carls Nielsens
er ójafnt verk. Fyrsti þátturinn
er stórum rismestur. En síðan er
eins og alltaf halli undan fæti,
og eru einkum tveir síðustu
þættirnir bragðdaufir og svip-
litlir. í öðrum þætti eru ofnar
inn í tónvefinn tvær söngraddir,
textalausar, og farið með þær
líkast því sem skrifað væri fyrir
hljó'ðfæri. Hér voru söngvararnir
(Guðxún Tómasdóttir og Guð-
mundur Jónsson) ekki nefndir í
efnisskrá og hafðir að tjaldabaki,
en raddir þeirra látnar heyrast
í hátölurum og magnaðar óeðli-
lega. Betur hefði farið, a'ð söngv-
ararnir hefðu verið á sviðinu
(t.d. meðal blásaranna í hljóm-
sveitinni), en hátalarakerfið
fengið a'ð hvíla sig
Jón Þorarinsson.
ýmsu móti. Má óhikað telja hana
eitt allra veglegas.a og mesta
guðshús í þessu landi. Tekur hún
urn 450 manns í sæá. Auk kven-
féiags.r.s, sem áður en geTið en
núverandi formaður þess er frú
Þórhildur Steingrímsdóttir, starf
ar æskulýðsfélag við kirkjuna.
Formaður þess er Sigurður Sig-
urðsson, verzlunarmaður, og frá
1947 hefir verið starfræktur
sunnudagaskóli bæði í kapellu og
kirkju. Á þessu tímabili hefir
Akureyrarkirkja beitt sér fyrir
ýmsum merkum nýjungum í safn
aðarstarfinu, og mætti í því sam-
bandi nefna æskulýðsstarfið,
kirkjuvikur og kirkjulega tón-
list.
Kirkjukór Akureyrarkirkju
var formlega stofnaður fyrir 20
árum og hefir hann haldið marg-
ar söngskemmtanir auk hinnar
venjulegu þjónustu við messu-
gerðir. Formaður kórsins er- frú
Fríða Sæmundsdóttir.
Prestur kirkjunnar var séra
Friðrik J. Rafnar, vígslubiskup,
til ársins 1954. Séra Pétur Sig-
urgeirsson kom fyrst sem aðstoð-
arprestur til hans 1947, en árið
eftir varð hann sóknarprestur,
þegar ákveðið var með lögum,
að tveir prestar skyldu þjóna
kirkjunni. Séra Birgir Snæbjörns
son varð sóknarprestur 1960, en
séra Kristján Róbertsson hafði
verið prestur 1954—60. Enn
fremur hafði séra Sigurður Stef-
ánsson, vígslubiskup^ aukaþjóa-
ustu í nokkra mánuði og séra
Jósep Jónsson, fyrrv. prófastur
á Setbergi. Jakob Tryggvason
hefir verið organisti kirkjunnar
frá 1. júlí 1941. Björgvin Guð-
mundsson, tónskáld, var organ-
isti meðan Jakob var við fram-
haldsnám í Englandi.
Sóknarnefndin er nú þannig
skipuð: form. Jón Júl. Þorsteins-
son, kennari, ritari Bjarni Hall-
dórsson, fyrrv. skrifstofustj.,
Finnbogi Jónasson, aðalbókari,
Jón Sigurgeirsson, skólastjóri og
Ólafur Daníelsson, klæðskera-
meistari. Gjaldkeri er Kristinn
Jónsson, forstjóri, og kirkjuvörð
ur Dúi Björnsson, sem einnig er
kirkjugarðsvörður. Safnaðarfull-
trúi er Kristinn Þorsteinsson,
deildarstjóri.
Stundum er kirkjan kölluð
Matthíasarkirkja, þótt hið rétta
nafn hennar sé Akureyrarkirkja.
En þjóðskáldið okkar, séra Matt-
hías, var prestur á Akureyri í
14 ár, 1886—1900. í kirkjunni er
minningartafla um hann, og þar
star.da orðin úr nýárssálminum:
„í sar.nleik hvar sem sólin skín,
er sjálfur Guð að æita þín.‘! Á
sumrin hefir kirkjan verið opin
vissan tíma dag hvern, og þang-
að Ijitar fjöldi manns til að eiga
h;jóða stund, þót.t ekki sé við
aimenna guósþjónustu. Sl. sum-
ar var fjöldi slíkra gesta um
3000.
Kapellan er aðalfundarstaður
æskulýðsstarfsins. Birgir Helga
son, söngkennari, Rafn Hjaltalín,
kennari, og Sigurður Sigurðsson,
form. ÆFAK, eru ráðnir við það
yfir vetrarmánuðina.
Árið 1962 var ráðizt í miklar
framkvæmdir við endurbætur á
kirkjuhúsinu, um sama leyti og
pípuorgelið kom. Síðan hvíla á
kirkjunni miklar skuldir, sem
væntanlega verða greiddar á
næstu árum.
25 ára afmælisins verður
minnzt á sunnudaginn kemur. Há
tíðamessa hefst kl. 1,30, en að
henni lokinni gengst Kvenfélag
henni lokinni gengst Kvenfélag
Akureyrarkirkju fyrir kaffisölu
að Hótel KEA. — Siðan hefst
samkoma í kirkjunni kl. 5 síð-
degis, þar sem prófasturinn, sr.
Benjamín Kristjánsson, mun
rekja sögu kirkjunnar, kirkjukór
inn syngur, Jakob Tryggvason
leikur einleik á orgel og Unnur
Halldórsdóttir líknarsystir flyt-
ur erindi um líknarstarf og sál-
27. IÐNÞINGI íslendinga lauk sl.
laugardag kl. 3. A fundi iðn-
þingsins á laugardagsmorgun
flutti Sigurður Kristinsson, for-
maður Iðnaðarmannafélagsins í
Hafnarfirði erindi um starfsemi
félagsins, en það er nú stærsta
iðnaðarmannafélagið á landinu
og heldur uppi þróttmikiu og
öflugu félagsstarfi. Þá var sam
þykkt að sæma heiðursmerki
iðnaðarmanna úr gulli þá Engil
bert Gíslason, málarameistara í
Vestmannaeyjum, Kristin J.
Magnússon, málarameistara í
Hafnarfirði og Þórodd Hreins-
son. húsgagnasmíðameistara í
Hafnarfirði. Ennfremur sam-
þykkti iðnþingið að gera þá
Guðjón Magnússon, skósmíða-
meistara í Hafnarfirði og Guð-
mund Helga Guðmundsson, hús-
gagnasmíðameistara í Reykja-
vík, að heiðursfélögum Lands-
sambands iðnaðarmanna, en
þeir áttu báðir sæti í stjórn
Landssambandsins um árabil og
hafa lengi staðið í forustu sam-
gæzlu á vegum kirkjunnar. Hún
mun vera eina konan á íslandi,
sem er sérstaklega menntuð til
þessa starfs, og mun hún bráð-
lega taka sérstaka vígslu og
hefja störf í Hallgrímssókn í
Reykjavík. Prestur og sóknar-
nefnd Akureyrarkirkju hafa
mikinn hug á, að hjúkrun í
heimahúsum og sálgæzla og sádu
sorgun verði upp tekin innan safn
aðarins og á vegum kirkjunanr
og starfið verði unnið af sér-
menntuðum líknarsystrum (dia-
konissum). Mikil og góð reynsla
er þegar fengin í mörgum ná-
grannalöndum vorum.
taka iðnaðarmanna.
Iðnþingsfulltrúar sátu hádeg-
isverðarboð bæjarstjórnar Hafn
arfjarðar en síðan var fundum
haldið áfram og kosið í stjórn
Landssambandsins, og í ýmsar
milliþinganefndir. Vigfús Sig-
urðsson, húsasmíðameistari 1
Hafnarfirði var kjörinn for-
setti Landsambandsins til eint
árs í stað Guðmundar Haildórs-
sonar, sem lézt á árinu. Þá var
kjönnn í stjórnina Sigurður
Kristinsson, Hafnarfirði og end
urkjörnir þeir Jón E. Agústs-
son, málarameistari og Þórir
Jónsson framkvæmdastjóri, ei»
þeir áttu báðir að ganga úr
stjórn. Aðrir í stjórn eru Tómas
Vigfússon, húsasmíðameistari,
Ingólfur Finnbogason, húsa-
smíðameistari og Þorbergur
Friðriksson, málarameistari. —
Endurskoðendur voru kjörn.r
þeir Helgi Hermann Eiríksson
og Sigurður Ámason. Ennfrem-
ur var kosið í ýmis önnur trún-
aðarstörf fyrir Landssamband-
ið og í milliþinganefndir.
Að loknum kosningum tóku
ýmsir iðnþingfulltrúar til máls
og þökkuðu forsetar þingsihs
góða fundarstjórn, Hafnfirðing-
um góðar móttökur, framkv.
stjóra og stárfsliði Landssam-
bandsins vel unnin störf og árn
uðu nýkjörnum forseta og
stjóm Landssambandsins heilla
í starfi. Að lokum sleit forseti
iðnþingsins, Sigurður Kristins-
son, þinginu og óskaði iðnþing-
fulltrúum góðrar heimferðar.
Eftir þingslit hafði iðnaðar-
málaráðherra Jóhann Hafstein
síðdegisboð fyrir iðnþingfull-
trúa.
Sinfóníutónleikar