Morgunblaðið - 22.03.1966, Blaðsíða 3

Þriðjucfagrrr 22. marz 1966
MORGU NBLAÐIÐ
3
S TA K S TII \ \ lí
FORSÆTISRÁÐHERRA Dana
Jens Otto Krag, átti stuttan
fund með íslenzkum blaða-
mönnum síðdegis á sunnudag
og var kona hans, Helle
Virkner Krag, einnig viðstödd
fundinn.
Formaður Blaðamannafé-
lags Islands, Emil Björnsson,
kynnti þau hjónin fyrir blaða
mönnum þeim, sem fundinn
sátu, og gaf forsætisráðherr-
anum því næst orðið.
Krag kvaðst vilja þakka
Blaðamannafélagi íslands fyr-
ir að bjóða þeim hjónum til
íslands og ágaetan fagnað í
Lídó kvöldið áður. Hefðu þau
hjónin mætt mikilli hlýju og
vináttu og haft mikla ánægju
af því að hitta og ræða við
íslendinga.
Forsætisráðlherrann var
spurður að því, hvað hann
vildi segja um úrslit bæjar-
og sveitarstjórnarkosninganna
Jens Otto Krag og Helle Virkner Krag á fundi með íslenzkum blaðamönnum s.l. sunnudag.
. Ljósm.: ó.K.M.
Hðfum mætt mikilli hlýju
og vináttu
sagði Jens Otto Krag á fundi með
blaðamönnum á sunnudag
í Danmörku, sem fóru fram
fyrir skömmu. Svaraði hann
því til að jafnaðarmenn hefðu
tapað nokkxu fylgi, einkum í
Kaupmannahöfn, fyrst og
fremst vegna þess að þar
hefði þuirft að gera óvinsælar
ráðstafanir í húsnæðismálum.
Þessar ráðstafanir hefðu ver-
ið nauðsynlegar og því hefðu
jafnaðarmenn ekki hikað við
að gera þær, þótt þær hafi
komið óþægilega við suma.
Jafnaðarmenn myndu aldrei
hika við að gera það, sem
þeir teldu vera rétt og nauð-
synlegt.
Sagði Krag, að hann teildi
ekki að úrsliit kosninganna
myndu hafa áhrif á stöðu
flokkanna í þingkosningum
og því.ekki vera fyrirboði um
straumhvörf í dönskum stjórn
málúm.
Aðspurður um vandamálin
sem Atlantshafsbandalagið á
við að stríða um þessar mund
ir, sagði forsætisráðherrann,
að þau ættu rætuir sínar að
rekja til óska franska forset-
ans um breytingar á banda-
laginu og kvað hann de
Gaulle svipaðan dragbít á
starfsemi þess og hann væri
á starfsemi Efnaihagsbanda-
lags Evrópu. Kvaðst Krag
vantrúaður á að de Gaulle
vildi Frakkland úr NATO, en
hins vegair hefði hann gert
kröfur um breytingar á skipu
lagi hermála bandalagsins. En
því væri ekki að neita að
nokkur óvissa væri um fram-
tíð NATO.
Þegar hér var komið var
þeirri spurningu beint til frú
Kraig, hvað hún vildi segja
um íslandsiheimsóknina. Hún
sivaraði þvi til, að ferðin hefði
verið sérstaklega ánægjuleg
og hefði hið breytilega veður-
fax ekki spillt þar fyrir. Sum-
arveður hefði veirið er þau
hjónin komu og nú hefðu þau
fengið að sjá vetrarveður.
Kom fram hjá frú Krag, að
þau hjónin munu heimsækja
Grænland næsta sumar og
munu fljúga frá Kaupmanna-
höfn til Thule.
Þá var þeirri spurningu
beint til forsætisráðherrans,
hvaða álit hann hefði á styrj-
öldinni í Vietnam. Kvað hann
hana mikinn harmleik. Ekki
aðeins vegna þjáninganna sem
íbúar landsins verða að Mða,
heldur og vegna þess skugga
sem styrjöldin varpaði á
heimsmálin og færi ástandið
síversnandi.
Krag kvað Dani ekki trúa
á hernaðarlega lausn Vietnam
vandamálsins. Allir aðilar,
sem þar ættu hlut að, og þar
á meðal Viet Cong, yrðu að
setjast að samningaiborðinu.
En hann kvaðst ekki vera
þeirrar skoðunar, að það væri
nein lausn að Bandaríkja-
menn drægju sig einhliða til
baka. Vandamálin í SA-Asíu
yrði að ld'ta á sem eina heild
og væri hin efnahagslega hilið
ekki sízt mikilvæg.
Loks var Jens Otto Krag
spurður um erlenda fjárfest-
ingu í Danmörku og kvað
hann hana fyrst og fremst
vera á sviði oMuiðnaðar. —
Hefðu verið byggðar miklar
olíuhreinsunarstöðvar. Þetta
hefði skapað alveg nýja iðn-
grein í Danmörku og ef til
vili færi svo í frambíðinni, að
Danir flyttu út oiíuvörur til
hinna Norðurlandanna.
Forsætisráðherrann kvað
dönsk fyrirtæki fes'ta miikið
fé erlendis og næmi það nú
um 200 millj. d. kr. og kvað
hann dönsku stjórnina styðja
fjárfestingu danskra fyrir-
tœkja erlendis.
Á fundi blaðamannanna
með Jens Otto Krag kom einn
ig fram, að Danir hafa boðizt
til að þjálfa hjúkrunarfóik
frá Vietnam.
Varðandi Fríveralunarbanda
lagið (EFTA) sagði forsætis-
ráðherrann, að allt væri undir
því komið, hvernig færi með
aðild Breta að Efnahagsbanda
lagi Evrópu. Harold Wilson
hafi lýst því yfir, að hann
teldi Breta ekki eiga að gerast
aðilar, nema ákveðnum skil-
yrðum yrði fullnægt. Á sam-
runa þessara tveggja mark-
aðsbandalaga kvaðst Krag
ekki trúaður í náinni fram-
tíð enda myndu samningar
í þá átt verða erfiðir og taka
langan tíma.
— Kosningarnar
Framhald af bls. 1
að jafnaðarmenn myndu vinna
allverulega á, og komast í stjórn-
ina, en þar hafa þeir ekki átt
sæti frá því árið 1058.
Flestum Finnum til mikils ama
hafa So>vétmenn oftsinnis haft
óbein áhrif á stjórnmálastarf-
semi í Finnlandi og árið 1058
tilkynntu þeir, að jafnaðarmenn
væru ónothæfir í stjórn landsins,
því þeir væru mjög fjandsamleg-
ir Sovétríkjunum. Ráðamenn í
Moskvu hafa einnig saglt, að því
aðeins geti þeir fallizt á að jafn
aðarmenn verði í næstu stjórn
Finnlands, að kommúnistar verði
þar einnig. Þessi afskiptasemi
Sovétmanna hefur maelst illa fyr
ir í Finnlahdi þó vitað sé, að
stjórn, sem ekki nýtuir virðingar
Sovétmanna. á erfitt uppdráttar.
Hver er skoðun annarra flokka
á aðild kommúnista að stjóm-
inni? Miðflokkurinn, sem er
stærsti flokkur Finnlands, hefur
enn ekki tekið afstöðu. Johannes
Virolainen, forsætisráðherra frá-
farandi stjórnar, hefur þó lýst
sig fúsan að reyna stjórnarmynd
un með aðild allra flokka, ef á
þurfi að halda. Leiðtogar íhalds-
flokksins og frjálslynda flokksins
hafa hinsvegar lýst því yfir, að
þeir muni ekki taka þátt í neinni
stjórn sem kommúnistar eigi
aðild að. Flokksleiðtogi jafnaðar
manna, Rafael Paasio, hefur lýst
því yfir, að þótt kommúnistar,
jafnaðarmenn og hinn Mtli flokk
ur óháðra jafnaðarmanna, sem
nefnast „Simonitar", fái meiri-
hluta í þessum kosningum, þá
verði hann það naumur, að eng-
ar Mkur séu á því, að þeir geti
myndað varanlega samsteypu-
stjórn.
Skoðanakannanir fyrir kosning
arnar bentu til þess, að jafnaðar-
menn myndu auka verulega við
fylgi sitt og fá aftur þau 10 þing-
sæti, sem þeir töpuðu í kosning-
unum árið 1962. Til þessa hafa
þeir haft 38 þingsæti. í ár gengu
300 þúsund nýir kjósendur að
kjörborðinu og var það ein'kum
könnun meðal þeirra, sem benti
til fylgisaukningar jafnaðar-
manna. Sá hópur, sem nú kýs
í fyrsta skiptið, er nálega 10%
kjósenda.
Endanleg kosningaúrslit verða
ekki kunn, fyrr en búið er að
telja utankjörstaðaatkvæði. Talið
er sennilegt. að utankjörstaðaat-
kvæðin, sem í ár verða u.þ.b.
100 þús., geti haft nokkur áhrif
á þær tölur sem birtast í blaðinu
1 dag. í kosningunum árið 1962
fengu borgaraflokkarnir meiri-
hlutann af utankjörstaðatkvæð-
unum og búist er við því að svo
verði einnig í ár.
Fyrstu kosningatölur frá Finn
landi bentu til þess að jafnaðar-
menn myndu bæita við sig 12
þingsætum og ásamt kommúnist
um fá meirihluta á þingi. Rétt er
að geta þess, að aðeins höfðu
verið talin 11% atkvæða er þess
ar tölur voru birtar, en sam-
kvæmt þeim var áætlað að borg
araflokkarnir fengju 99 þingsæti
en stjórnarandstöðuflokkarnir
101. Þessar fyrstu tölur juku
mjög á spennuna í Finnlandi, að
því er NTB-fréttastofan sagði.
Þegar um 70% atkvæða höfðu
verið talin var greinilegt, að
jafnaðarmenn myndu vinna stór-
sigur í kosningunum, og mun
meiri, en hinir bjartsýnustu
höfðu þorað að vöna. Þeir höfðu
þá unnið 16 ný þingsæti og tald-
ar Mkur á því, að þeir ynnu eitt
tii viðibótar. Kommúnistar og
Simor.ifar höfðu staðið í stað, en
borgaraflokkarnir höfðu alliir
tapað þingsætum.
í Helsinki fengu jafnaðarmenn
7 þingsæti, en höfðu áður 4. Mið
flokkurinn,- sem til þessa hefur
verið stærsti flökkur Finnlands,
tapaði miklu fylgi um allt land-
ið og í Helsinki fékk hann eng-
ann mann kjörinn.
• Eftir að kosni’ngaúrslitin
voru kunn, sagði fráfarandi for-
sætisráðherra, Johannes Virola-
inen, að landsmenn hefðu greini-
lega valið stefnu stjórnarflokk-
anna og nú væri augljóst, að Mið
flokkurinn yrði í stjórnarand-
stöðu. Flokksleiðtogi jafnaðar-
manna, Rafael Paasio, sagði hins-
vegar, að meirihluti fyrrverandi
stjórnarandstöðuflokka væri tæp
lega nægilegur til að þeir gætu
myndað stjórn. Jafnaðarmenn
fengu 27% atkvæða og er það
7.6% aukning frá því sem áður
var.
Þjóðviljinn
og ísvandamálið
Benedikt Gröndal ræðir nm
áróður Þjóðviljans gegn Búrfells
virkjun í dálki sínum í Alþbl. sL
sunnudag. Hann segir þar m.a.:
„Þjóðviljinn hefur háð furðu- *
lega baráttu gegn .stórvirkjun
Þjórsár og álbræðslu í Straums-
vík. Ritstjóri blaðsins Magnús
Kjartansson, hefur talið væn-
Xegast að beina skrifum blaðsins
að einu atriði varðandi virkjun-
ina: ísvandamálinu. Hann treystir
sér ekki til að byggja vörn sína
á almennum þjóðernis- eða efna-
hagslegum rökum.
Sigurður Thoroddsen stendur
án efa að baki Magnúsi. Hann
hefur lengi rekið verkfræðifyrir-
tæki í Reykjavík, unnið mörg og
góð verk á sviði virkjunarmáia
og haft stórfelld viðskipti við
raforkuyfirvöld. En í þessu Þjórs
ármáli var gengið fram hjá Sig-
urði af einhverjum ástæðum og
sótt til amerísks fyrirtækis,
Harza International í Chicago. “
Nú vill svo til, að í sama
mund fengu íslendingar styrk
frá Sérsjóði Sameinuðu þjóðanna.
Voru ráðnir tveir Norðmenn til
að rannsaka ísmyndun í íslenzk-
um ám. Það voru Olav Devik og
Edvig V. Kanavin. Þeir voru
ekki ráðnir í sambandi við Þjórs
árvirkjun og athuguðu einnig
Hvítá, enda þótt athuganir þeirra
gætu komið að gagni við virkj-
un Þjórsár.
Hjólin sett í gong
Nú voru hjólin sett í gang.
Þessum saklausu, norsku vísinda
mönnum skyldi teflt gegn öllu
ríkisapparati íslands. Svo fast
var málið sótt, að Magnús Kjart-
anssyni tókst að komast yfir
skýrslu, sem ríkisstjórnin var
var ekki farin að sjá. Var nú ó-
spart alið á því, að stjórnin væri
að fela skýrsluna, af því að hún
væri óhagstæð og mundi gera
álbræðslumálið óhagkvæmt. Það Þ
þyrfti viðbótarmannvirki í Þjórs
á fyrir 200 milljónir.
Magnús hafði þarna nokkuð
forskot með skýrslu, sem ann-
stæðingar hans höfðu ekki séð,
þótt svo ætti að heita, að þeir
stjórnuðu landinu. Nú beitti
hann óspart áróðursaðferðum
McCarthys og reyndi að vekja
efasemdir, sem áttu að berast
eins og eitur um þjóðarlíkamann.
Jakob Gíslason raforkumála-
stjóri hefur sagt, að ekkert í
skýrslunni hafi komið íslenzkum
vísindamönnum á óvart. Þeir
þekktu þennan vanda og höfðu
alla tíð gert ráð fyrir honum við
Þjórsá. Munurinn var aðeins sá,
að þeir ætluðu að leysa hann að
miklu leyti á annan hátt en Norð-
mennirnir. Það gerist við nálega
hvern vanda, að verkfræðingar
benda á fleiri en eina leið — og
þær oft ólikar. Verður að velja
og hafna.
Furðulegur
áróðursvefur
Allt er þetta svo furðulegur á-
róðursvefur, sem mest má vera.
íslenzíir, norskir og bandarískir
verkfræðingar hafa um árabil
glímt við ísvandamálið í Þjórsá.
Módelrannsóknir. hafa verið gerð
ar í Þrándheimi. Stíflan við Búr-
fell er teiknuð eftir niðurstöðum
þeirra rannsókna. Gert er ráð
fyrir vatnsmiðlun úr Þórisvatni.
Smærri stíflur og garðar verða í
Þjórsá. Og loks er gert ráð fyrir
hagkvæmum varastöðvum.
Þetta verk hefur verið rækilega
undirbúið af ágætum vísinda-
mönnum, en skýrsla Deviks og
Kanavins hefur haft þau áhrif,
sem ástæða er til, á undirbúning
verksins, meiri ekki. íslenzk yfir
völd treysta sérfræðingum sínum
og ráðunautum þeirra í þessu
máli.“