Morgunblaðið - 27.03.1966, Blaðsíða 8

8
MORGUHBLAÐID
i
Sunnudagur 27. marz 1968
Þessi myriid var tekin er foraeti I slandsslands, Ásgeir Ásgeirsson, kom í heimsókn til ísraels. —
Heilsar hann embættismönnum á flugvellinum.
Hverju svarar þú?
í DAG koma bindindismenn
fram fyrir hvern hugsandi Is-
lending og spyrja hann hvort
hann vilji leggja þeim lið í bar-
áttunni við skaðsemi tóbaks-
nautnar og víndrykkju.
Þeim er það ofraun, að horfa
aðgjörðalausir á það að meðal-
aldur þeirra, er ánetjast tóbaki,
lækkar stöðugt og að nú er svo
komið, að í getuminni bekkj
ardeildum 1. og 2. bekkjar
gagnfræðastigsins eru fá börn,
sem ekki þegar eru orðin
þrælar þessa skaðvaldar. Þar
við bætis sú staðreynd, að
vísindamenn telja sanna, — að
tóbaksnotkun sé ekki eingöngu
peningaeyðsla heldur miklu
fremur heilsueyðsla, jafnvel af
sumum talið hægfara dauðalyf.
Þjóðfélagslega séð hlýtur þetta
að vera áhyggjuefni, því fámenn-
ari þjóð veitir sannarlega ekki
af óskertum þeim þrótti, er í ein-
staklingum hennar býr.
1 Spurningin til þín í dag er:
yilt þú hjálpa til við að forða
æskunni frá því að ánetjast
þessu dauðalyfi?
1 1 annan stað vil ég minnast á
▼ið þig þá tízkulygi, að gleðin
verði helzt fundin með því að
deyfa sóma- og sjálfsvitund
mannsins. Hann verði fyrst sæll
á þeirri stund, er hann losar sig
undan þeirri ábyrgð, er því
fylgir að vera maður, og skriður
niður á stig óvitsins, sem við telj
um oft að dýrin séu á. Hér á ég
við það, er talið er að engin
skemmtun geti verið án víns,
enginn í raun viðræðuhæfur, fyr
en hann hefir deyft sjálfan sig
fyrir þvaðri þeirra er hann býst
við að hitta. Furðulgt að slíkt
skuli teljast fínt en eigi móðgun.
Það er líka furðulegt, að slíkt
leikfang, sem vínið er, skuli
leyft, þegar það er í huga haft,
að mörg eru dæmin þess að þeir,
sem við leikfangið fitla koma
sem örkumla menn frá leiknum,
sem á engan hátt eru færir Um
að axla þá byrði, sem þjóðfélagið
ætlar þeim að bera. Þú kallar
þetta kannske ofstæki, en leyfðu
mér þá að spyrja: Hefir þú lesið
í fréttum úr borgarlífi okkar, að
drukknir menn hafi svo ærzt í
„gleði“ sinni að þeir hafi orðið
skemmtinautum sínum að bana?
Hefir þú lesið um fólk, sem svo
var „gleðinni" bundið að það
skipti það ekki lengur máli,
hvort gengið var út um glugga
þriggja hæða húss eða niður stig
ann? Hefir þú heyrt um unga
manninn, sem eyðir mánaðar-
launum sínum í algleymi vínsins
með vinum sinum, meðan unga
konan betlar fyrir fiski á borðið?
Hefir þú mætt illa klæddum
manni, sem stendur betlandi pen
inga fyrir víni og það þó þú
verðir að streða við vinnu þína
fyrir þéssu gangandi líki manns,
auk þess að sjá þér og þínum
farborða? Hefir þú heyrt um
manninn sem lagði heimili sitt
í rúst, af því að honum þótti í
fyrstu svo dæmalaust gott að fá
sér einn lítinn. Kannske þú
þekkir konuna, sem með drykkju
sinni olli því, að sonur hennar
var rekald í næturlífi borgarinn-
ar, gafst upp ískólanum, og fýkur
nú fyrir „golunni"?
Þetta er kannske í huga þér
ofstæki, og þú ert kannske einn
hinna „raunsæju" manna, sem
vill horfast í augu við raunveru-
leikann, lækka aldur þeirra, er
víngleðinnar mega njóta, jafnvel
hefja bruggun sterks öls?
Ég spyr í vantrú, eru lýkur
fyrir því, áð mótstaðan gegn
sterkum vínum aukist við þáð
að þamba einn sterkan bjór
áður?
Ef aðalkostir íslenzks bjórs
eru fólgnir í tæru vatni landsins,
væri þá ékki miklu viturlegra að
hefja sölu vatnsins sjálfs? Hvað-
an hefir þú þann sannleik, að
tryggingin fyrir því, að sonur
þinn eða dóttir verði ekki víninu
að bráð sé sú að gefa þeim sterk-
an bjór?
Kannske ert þú sá bógur, að
þú getir staðhæft, að hvorki mér
né þér komi það við, hvað um
barnið þitt verður, aðeins þú
sjálfur fáir gleðinnar notið?
Ef þú kemst að þeirri niður-
stöðu, að þú sért ábyrgur fyrir
af þeirri framtíð, er þjóðarinnar
okkar bíður, viltu þá spyrja
sjálfan þig, hver ráð þú kunnir
t. þ. a. kveða niður nautna-draug
vínsins? Það eru margir sem vilja
vinna að því með þér. Hvaða
lausn getið þið fundið?
Sig. Haukur Guðjónsson.
Alþjóða leikhúsdagurinn
Á ÞESSU sviði (einum stað
meðal annarra — en stað, þar
sem ekkert er raunverulegt og
þó allt þrungið meiningu) er
hvað sem er undursamlegt mögu
legt — fráleitt jafnt sem hvers-
dagslegt — af því að allt er það
uppspunnið. Hér (sem nú jafn-
gildir allsstaðar) — á þessu
kvöldi — sem er tímalaust) er
allur heimurinn og öll saga for-
tíðar og framtíðar — í nú-i sem
aldrei-i — sett fram fyrir oss,
svo að ímyndunarafl vort megi
kanna það.
Leyfið mér að hylla leikhúsið
sem efnið í allra manna draum-
um.
; Undursamlegar dáðir, efnis-
▼ana myndir — til yndis fram-
settar augum vorum og eyrum!
Hugmyndaflugið er að efnis-
binda athöfn, sem á eftir að
snerta upplyft hjörtu vor. At-
höfn er kraftur. Kraftur
kómedíu, skelfing tragedíu,
óumflýjanleikinn í drama — her-
taka okkur umsvifalaust; allir
trúa leiknum látalátum. Leik-
húsið er ekki sýning tii að horfa
á; það er reynsla til að öðlast
hlutdeild — að öðrum kosti ekki
neitt.
Leikhúsið minnir oss á, að mað
urinn er athöfn — athöfnin trú.
Hvílíkt vald liggur og í sam-
félaginu sem þannig er fram-
leitt með mönnum og gengflr
þvert í gegnum aðgreiningar og
landamerki upplags og stétta,
jafnvel menningar. Ólíkt öðrum
mannsafnaði eru gestir leikhúss
ekki samsafn einstaklinga er sitt
hugsar hver; þeir eru söfnuður
sem er í leit að sál sinni — og
finna hana þegar svo ber undir
— og man það síðan.
Meðan leikurinn er á sviðinu
umbreytir mannlegt bræðralag
gestunum í söfnuð.
Og hvílíkt er vald ræðunnar
— án þess væri ekkrt leikhús.
Ræðu, er trjáir sannindi. Þessi
orð, sem flutt eru látæði og rödd
um er gera oss fært að skyggn-
ast inn í leyndustu afkima hug-
arfylgsna vorra; orð holdi klædd,
manneskjum breiskum og elsku-
verðum, er þau leiða gegnum
árekstra og freistingar, deilur og
gildrur, til upphafningar eða
eyðingar, — glæsileg, hjartnæm
eða hlægileg eftir ástæðum —
ástrík eða banvæn, fáránleg eða
snjöll: Það, sem undir þeim öll-
um býr, gerir mig skyggnan á
það sem ég ekki sé. Séð í gegn-
um þau, verður mér ljóst, hverju
ég £ raun og veru trúi og treysti,
og ég fer að meta það að verð-
ugu. Þannig mun ég fara úr þess-
um sjónhverfingasal með endur-
skírðan skilning á sannindum,
sem verða mér að notum í eigin
lífi.
Sleginn töfrum leikhússins
gengst ég undir próf. Látalæti
leikhússins bregða birtu á mínar
eigin villur — og leysa með því
sjálf af mér sína eigin töfra. Það
er endurskíring. Grikkir kölluðu
það kaþarsis.
Við þetta tækifæri — á fimmta
alþjóðlega leikhúsdeginum, telur
UNESCO, Uppldis-, vísinda- og
menningarmálastofnun Samein-
uðu þjóðanna, sér það sæmd að
mega hylla mikilleik, allsherjar-
gildi og eilífa æsku leikhússins.
í nafni stofnunarinnar, ber ég þá
fram þakklæti leikhúsgesta um
allan heim við yður, höfundar,
leikarar og leikhússtjórar, yður
alla, sem hver með sínu fram-
lagi skipið skáldskap leiksviðs-
ins. Megi yður auðnast, að yðar
leyti, að verðskulda ávallt vin-
sældir og virðingu — megi yður
auðnast að gleyma aldrei sóma
listar yðar, — yður, sem búnir
eruð því tvíeggjaða sverði að
ráða hlótri og gráti.
(Frá Islandsdeild Alþjóða-
leikhúsmálastof nunarinnar).
Falkinn
\ MANUDAG
Hver er Svarthöfði? — Svarthöfði er þjóð-
kunnur maður, sem skrifar undir dulnefni
í Fálkann á mánudaginn og framvegis.
Svarthöfði er maður sem gjörþekkir völ-
undarhús stjórnmálanna og þjóðlífsms.
Svarthöfði er maðurinn sem veit — og
segir: Þættir Svarthöfða verða í Fálkanum
framvegis.
Á mánudaginn skýrir Svarthöfði frá einu
cinkennilegasta atvikinu í stjórnmálum
dagsins. — Atviki, sem skeði bak við tjöld-
in.
í nýja og stækkaða Fálkanum á mánu-
daginn birtist myndafrásögn sem nefnist:
Hvernig vinnur Nóbelskáldið? — Þetta er
frásögn í máli og myndum, sem sýnir
okkur Nóbelskáldið í nýju ljósi. Frásögnin
er prentuð á sérstakan pappír svo að
myndirnar njóta sín sem bezt verður á
kosið.
Vandaðar myndafrásagnir verða í nýja og
stækkaða Fálkanum í framtíðinni.
Nýr greinaflokkur eftir Ófeig J. Ófeigs-
son lækni — Líf og heilsa verður fastur
þáttur í Fálkanum. Mánudagsgreinin í
Fálkanum heitir: Erfðir og val föður eða
móður að barni sínu. Lesið þætti Ófeigs J.
Ófeigssonar í Fálkanum framvegis.
í nýja Fálkanum á mánudaginn hefst ný
myndasaga fyrir börnin, einnig framhalds
saga fyrir þau yngstu: Sagan af Labba
pabbakút eftir Vilborgu Dagbjartsdóttur.
Nýtt og skemmtilegt barnaefni verður
framvegis í Fálkanum.
Jón Helgason skrifar um íslenzka atburði
fyrir 40 árum. — Sendibréf úr fortíðinni,
birtist í Fálkanum á mánudag.
Það er fjöldi annarra frásagna, greina,
smásagna auk fastra þátta í nýja Fálkan-
um á mánudaginn.
MYTT OG STÆRRA BLAÐ