Morgunblaðið - 02.07.1966, Blaðsíða 8

s
MORGUNBLAÐIÐ
' L,augardagur 2. júlí 1966
Islenzkar bókmenntir
kynntar á Norðurlöndum
MORGUNBLAÐINU hafa borizt og „Leikföng leiðans" eftir Guð
tvö norraen rit, þar sem meðal
annars er fjallað allýtarlega um
íslenzkar samtímabókmenntir.
Höfundarnir eru Sigurður A.
Magnússon og Ólafur Jónsson.
Annað ritið nefnist „Ny littera-
tur i Norden 1962—64“ og hefur
að geyma fimm yfirlitsgreinar
yfir bókmenntir á Norðurlönd-
um á árunum 1962—64. Greinarn
ar birtust í fyrra í ýmsum heft-
um sænska bókmennta tímarits-
ins „Nordisk Tidskrift", en hefur
nú verið safnað saman í eina bók,
sem gefin er út af Rabén & Sjö-
gren á vegum Norræna félaganna
á Norðurlöndum. Hafa slíkar bæk
ur verið gefnar út á þriggja ára
fresti sex sinnum á'ður, þannig
að þær taka samanlagt yfir tíma-
bilið 1945—62. Um tímabilin
1956—58, 1959—61 og 1962—64
hefur Sigurður A. Magnússon
skrifað.
Að þessu sinni fjallar gagnrýn-
andinn Bent Mohn, sem starfar
við „Politiken", um danskar bók-
menntir á tímabilinu og nefndir
yfirlit sitt „Eksperimenterns
tid“. Um finnskar bókmenntir
Ólafur Jónsson.
ritar Olé Torvalds, skáld og rit-
stjóri í Ábo, og nefnir grein sína
„Finlandsk skönlitteratur 1962—
64“. Um norskar bókmenntir
skrifar Eiliv Eide, bókmennta-
gagnrýnandi við „Bergens Tid-
ende“. Yfirlit hans nefnist „Norsk
litteratur 1962—64“. Um sænskar
bókmenntir skrifar Ingemar
Wizelius, bókmenntagagnrýnandi
við „Dagens Nyheter" í Stokk-
hólmi. Grein hans nefnist
„Svensk litteratur 1962—64“.
Greinarnar um danskar og ís-
lenzkar bókmenntir eru á dönsku,
um norskar bókmenntir á norsku,
um finnskar og sænskar bók-
menntir á sænsku.
Grem Sigurðar A. Magnússon-
ar, „Islandsk skönlitteratur 1962
—64“ (bls. 48—75) hefst á stuttu
yfirliti yfir almennt ástand í sam
tímabókmenntum íslendinga. Síð
an er fjallað allýtarlega um sex
skáldsögur sem út komu á árun-
um 1962—64: „Húsið" eftir Guð-
mund Daníelsson, „Yeginn að
brúnni“ eftir Stefán Jónsson,
„Land og syni“ eftir Indriða G.
Þorsteinsson, „Hamingjuskipti"
eftir Steinar Sigurjónsson, „Dag-
blað“ eftir Baldur Óskarsson og
„Brauðið og ástina“ eftir Gísla
J. Ástþórsson.. Ennfremur er
stuttlega minnzt á Ragnheiði
Jórisdóttur og Jón Björnsson.
í kaflanum um smásögur er
fjallað um sex smásagnasöfn:
„Sjöstafakverið“ eftir Halldór
Laxness, „Dreng á fjalli" eftir
Guðmund Daníelsson, „Blakkar
rúnir“ eftir Halldór Stefánsson,
„Punkt á skökkum stað“ eftir
Jakobinu Sigurðardóttur, „Nætur
heimsókn" eftir Jökul Jakobsson
berg Bergsson.
í kaflanum um Ijóðlist er fjall-
að um tíu ljóðabækur: „Óljóð“ og
„Tregaslag" eftir Jóhannes úr
Kötlum, „Saltkorn í mold“ og
„Landsvísur" eftir Guðmund
Böðvarsson, „Austan Elivoga"
eftir Böðvar Guðmundsson,
„Heiðnuvötn" eftir Þorstein
Valdimarsson, „Stund og stað“
eftir Hannes Pétursson, „Vor úr
vetri“ eftir Matthías Johannes-
sen, „Lifandi manna land“ og
„Lágnætti á KaWadal" eftir Þor-
stein frá HamrL Ennfremur er
stuttlega minnzt á Dag Sigurðar-
son og Kristján Árnason.
í kaflanum um leiklist er fjall-
að um níu íslenzk leikrit:
„Dimmuborgir” eftir Sigur’ð
Róbertsson, „Forsetaefnið“ eftir
Guðmund Steinsson, „Hart í bak“
eftir Jökul Jakobsson, „Brunna
Kolskóga" eftir Einar Pálsson,
„Reiknivélina" eftir Erling E.
Halldórsson og loks um fjóra
einþáttunga Odds Björnssonar,
sem sýndir voru af Grímu.
„Ny litteratur i Norden 1962—
64“ er 116 blaðsíður, auk nafna-
skrár. Þessar yfirlitsbækur eru
seldar víða á Norðurlöndum, en
hafa af einhverjum ókunnum or-
sökum ekki verið fáanlegar í
bókabúðum hérlendis, a.m.k. ekki
síðasta áratug.
— ★ —
Hitt ritið, sem Morgunblaðinu
barst nýlega, er sænska tímaritið
„Ord & Bild , 2. hefti 1966. Þetta
merka tímarit er mjög nýtízku-
legt og leggur rækt við nýjungar
í heimsbókmenntunum, en er
einnig farið að höfðu til nor-
rænna lesenda yfirleitt, m.a. með
því að birta yfirlitsgreinar um
bókmenntir einstakra Norður-
nefnir af verkum hans „Fjallið
og drauminn" (1944), „Vorkalda
jörð“ (1951), „Gangvirkið"
(1955), „Litbrigði jarðarinnar"
(1947) og „Leynt og ljóst" (1S65).
Næst víkur hann a'ð Stefáni
Jónssyni, og þá verða fyrir val-
inu „Sagan hans Hjalta litla“
(1948), „Sendibréf frá Sand-
strönd“ (1960), „Vegurinn að
brúnni“ (1962) og „Við morgun-
sól“ (1966). Af verkum Indriða
G. Þorsteinssonar fjallar Ólafur
um „79 af stöðinni" (1955), „Land
og syni“ (1963) og „Mannþing“
(1965). Af verkum Elíasar Mars
ræðir hann „Sóleyjarsögu“ (1954
—59) og „Vögguvísu" (1950). Af
verkum Jökuls Jakobssonar fjall-
ar hann um skáldsöguna „Dyr
standa opnar“ (1960) og leikritin
„Hart í bak“ og „Sjóleiðin til
Bagdad“. Af verkum Agnars Þórð
arsonar ræðir hann skáldsöguna
„Haninn galar tvisvar" (1949) og
leikritin „Gauksklukkan“ (1958
og „Sannleikur í gifsi“ (1965).
Síðan víkur Ólafur Jónsson að
nýjungum í íslenzkri sagnaritun
og ræðir m.a. um „Stofnunina"
(1956) eftir Geir Kristjánsson,
„Andlit í spegli dropans“ (1957),
Sigurðar A. Magnusson.
landa. Þannig eru t.d. í þessu
hefti greinar um danskar bók-
menntir (Jörgen Johansen),
sænska Ijóðlist í Finnlandi (Thom
as Henrikson), sænska prósalist
í Finnlandi (Christer Kihlman),
finnskar bókmenntir (Max Rand)
og norskar bókmenntir (Thor-
stein Hoff).
Ýtarlegust þessara greina er
ritsmíð Ólafs Jónssonar, „Tradi-
tion og förnyelse. Islándsk prosa
idag“. Þar gerir hann skýra og
skilmerkilega grein fyrir sagna-
skáldskap á íslandi síðustu árin
og þeim vandamálum sem við er
að etja. Hann ræðir fyrst stutt-
lega áhrif Þórbergs Þórðarsonar
og Halldórs Laxness á seinni
tíma skáldskap, en víkur síðan að
einstökum yngri höfundum og
verkum þeirra. Af verkum Guð-
mundar Daníelssonar verða fyrir
valinu „Á bökkum Bolafljóts"
(1940), „í fjallskugganum"
(1951), „Blindingsleikur (1955),
„Sonur minn Sinfjötli" (1961) og
„Húsið" (1963). Siðan snýr hann
sér að Ólafi Jóh. Sigurðssyni og
Steinar Hólm
Mínning
Fæddur 27. nóvember
Dáinn 25. júní 1966.
1947
„Hve sæl, ó, hve sæl er hver
leikandi lund. En lofaðu engan
dag fyrir sólarlags stund“. „Líf-
inu er nauðsyn að eiga sitt sól-
setur til þess að því megi Ijúka
í gullnum roða kvöldsins“. Kæri
vinur, nú fyrst skynjum við
sannleiksgildi þessarar Ijóðlína.
Þú, sem varst meðal okkar vina
þinna að kvöldi, varst horfinn
að morgni. Sólskinsbarn varstu
þína stuttu ævi, og lauk henni
með fögru sólsetri. Þú varst góð-
ur félagi, ætíð kátur og broshýr
og ávallt reiðubúinn, ef á a_ð-
stoð þinni þurfti að halda. Ég
þakika þér allar þær stundir, sem
við áttum saman. Þær set ég í
safn minninga minna, sem ekki
verða frá mér teknar.
Steinar Hólm var fæddur að
Kirkjubóli í Miðnes'hreppi 27.
nóv. 1947. Þar ólst hann upp til
11 ára aldurs hjá fjölskyldu
sinni Síðan hefur hann átt heim
ili sitt í Keflavík. Steinar út-
skrifaðist frá Gagnfræðaskóla
Keflavíkur 1964. Næsta vetur
stundaði hann nám við verzlun-
ardeild Verzlunarskóla Islands,
ásamt leiknámi í leikskóla
Ævars Kvaran. Síðast liðinn
vetur var hann við verzlunar-
störf í Reykjavík. Nú var Stein-
ar kominn í sumarleyfi og ætíð
kom hann heim til Keflavíkur í
öllum sínum frístundum, jafn-
vel að kvöldi og fór aftur að
morgni til starfa sinna í Reykja-
vík.
Nú verður þú kvaddur vinur
minn, af okkur öllum, á þeim
stað, sem við fyrir tveimur ár-
um gengum út glaðir og ámægðir
með gagnfræðapróf okkar. Hug-
ur okkar allra úr vinahópnum
fylgir þér og ekki sízt hugur
þess vinar, sem ekki getur fylgt
þér nú, en var með þér síðustu
stundina. Þú varst ávallt sann-
ur vinur, þó að nýir vinir bætt-
ust í hópinn mundir þú alltaf
þína gömlu vini.
Ástvinum þínum flyt ég mínar
dýpstu samúðarkveðjur. Vertu
sæll, Steini minn, og hafðu
þakkir fyrir allt.
Hve sæl, ó, hve sæl er hver
leikandi lund. Og lukkan hún
er eilíf, þótt hverfi um stund.
L. S. H.
FYRIR 18 árum fæddist lítill
geisli, og þessi Titli geisli spratt
upp af frækorni mannlegs lífs.
Geislinm stækkaði og varð að
stóru ljósi, sem alls staðar
breiddi yl og birtu kringum sig,
hvar sem hann fór.
Þetta ljós var of skært til þess
að fá að skína meðal okikar,
mannanna barna, hér á jörð.
Þess vegna færði Guð það yfir
á landið eilífa, til þess að það
fengi að skína ennþá skærar, til
þess að aldrei kæmi að því skuggi
sem dregið gæti úr birtu þess,
og bjármi minninganma gæti allt
af verið jafn fagur, — jafn heið-
ur og tær eins ög bjartur vor-
morgunn.
Þessar urðu hugsanir mínar,
þegar ég frétti lát Steimars Hólm,
því „þeir, sem guðirnir elska,
déyja ungir“.
Ég vil taka undir með skáld-
inu, sem sagði:
„Enginn harmur, engan sorg-
arhreim.
Útsvörin á Húsavík
Á MÚSAVÍK voru útsvör lögð á
eftir lögboðnum álagningastiga
og síðan lækkuð um 5%. Jafnað
var niður kr. 10,380.000,00 á 19
félög og 530 einstaklinga.
Útsvör fyrra árs, sem greidd
voru að fullu fyrir árslok 1965,
voru dregin frá tekjum á'ður en
útsvar var álagt. Sjómannafrá-
dráttur, svo og fæðisfrádráttur
sjómanna var leyfður til frádrátt
ar að fullu. Frádráttur vegna
tekna konu utan heimilis var
bundinn við hámark kr. 20.000,00
hjá hverjum gjaldanda. Undan-
þegnar útsvarsálagningu voru
allar bætur almannatrygginga,
svo sem elli- og örorkustyrkir.
Ennfremur sjúkrabætur og
sjúkradagpeningar og fjölskyldu-
bætur, sem greiddar eru með
fleiri börnum en tveim hjá hverj-
um gjaldanda. Útsvör lægri en
kr. 1500,00 voru felld niður.
Hæstu útsvör bera eftirtaldir
gjaldendur:
Sigurður Sigurðsson, skipstjóri,
kr. 219,700,00; Kristbj. Arason,
skipstjóri, 174,300,00; Útgerðarfé-
lagið Hreifi hf., 161,200,00; Út-
gerðarfélagið Barðinn hf., 160,-
500,00; Fiskiðjusamlag Húsavík-
ur hf., 144,700,00; Hörður Þor-
finnsson, matsveinn, 120,500,00;
Daníel Ðaníelsson, héraðslæknir,
104,200,00.
Aðstöðugjöld námu samtals
kr. 2,879,500,00, sem lög'ð voru á
71 einstakling og 20 félög.
Hæstu aðstöðugjöld bera eftir-
taldir gjaldendur:
Kaupfélag Þingeyinga kr. 1,-
069,600,00; Fiskiðjusamlag Húsa-
víkur hf., 280,700,00; Útgerðarfé-
lagið Barðinn hf., 195,900,00; Síld
arverksmiðja ríkisins, 158,100,00.
Hæstu gjeldendur samanlagðra
aðstöðugjalda og útsvara eru
þessir:
Kaupfélag Þingeyinga, kr. 1,-
087,300,00; Fiskiðjusamlag Húsa-
víkur hf., 425,400,00; Útgerðarfé-
lagið Barðinn hf., 356,400,00.
„Regn á rykið“ (1960), „Svipi
dagsins, og og nótt“ (1962) og
„Kjarval“ (1964) eftir Thor Vil-
hjálmsson.
Þá fjallar hann um Guðberg
Bergsson og bækur hans, „Mús-
ina sem læðist" (1961) og „Leik-
föng leiðans" (1964), og að end-
ingu víkur að tveimur bókum
Ingimars E. Sigurðssonar, „Hveiti
brauðsdögum“ (1961) og „Borgar
lífi“ (1965), og þremur bókum
Jóhannesar Helga, „Allra veðra
von“ (1957), „Hinum hvítu segl-
um“ (1962) og „Svartri messu“
(1965).
„Ord & Bild“ mun ekki hafa
fengizt hér í bókaverzlunum, en
menn geta gerzt áskrifendur með
því að snúa sér til Bókabúðar
Máls og menningar á Laugavegi
18. —
Allir komum við að lokum
heim“. Blessuð sé minning þessa
unga vinar.
Sigrún Fannland
Gólfklæðning frá
DL
w
er heimskunn gæðavara.
GÓLFDÚKAR
GÓLFFLÍSAR
GÓLFTEPPI
við allra hæfi.
Munið
merkið
er trygging yðar fyrir beztu
fáanlegri gólfklæðningu.
Deutsche Linoleum Werke AG