Morgunblaðið - 02.07.1966, Blaðsíða 14

14
MORCUNBLAÐIÐ
Laugardagur 2. júlí 1966
Jlflwgiittltfftfcffr
Útgefandi: Hf. Árvakur, Reykjavík.
Framkvæmdastjóri: Sigfús Jónsson.
Ritstjórar: SigurSur Bjarnason frá Vigur.
Matthías Johannessen.
Eyjólfur Konráð Jónsson.
Ritstjórnarfulltrúi: Þorbjörn Guðmundsson.
Auglýsingar: Árni Garðar Kristinsson.
Ritstjórn: Aðalstræti 6.
Auglýsingar og afgreiðsla: Aðalstræti 6. Sími 22480.
Áskriftargjald kr. 105.00 á mánuði innanlands.
í lausasölu kr. 5.00 eintakið.
SKA TTARNIR
essa dagana er mikið rætt
um skattana, eins og ætíð,
er skattskráin kemur út. —
Fleiri eru þeir vafalaust nú
sem fyrr, sem óánægðir eru
með skattana, en hinir sem á-
nægðir eru. Vera má, að ís-
lendingum séu skattar meiri
þyrnir í augum en öðrum,
a.m.k. er óhætt að fullyrða, að
þrátt fyrir kvartanirnar eru
skattar ekki hærri hér á landi
en í nágrannalöndunum, og
raunar nokkru lægri en víð-
ast annars staðar.
Á hitt er líka rétt að leggja
áherzlu, að skattar eru ekki
lagðir á af handahófi, heldur
eftir föstum reglum, en sum-
ir virðast álíta að enn sé fylgt
einhverjum handahófsregl-
um og framtalsnefnd hafi
sömu völd til að leggja á út-
svör eftir efnum og ástæðum
og niðurjöfnunarnefnd hafði
áður. Þetta er mesti misskiln-
ingur. Skattarnir eru lagðir á
eftir framtölum skattborgar-
anna sjálfra, með þeim breyt-
ingum, sem skattyfirvöld
gera á þeim til leiðréttingar,
enda kunngjöra þau þá fram-
teljendum um hvaða breyt-
ingar sé að ræða.
Hitt er svo annað mál hvort
reglur þær, sem eftir er farið
séu hinar einu réttu. Um það
má deila og verður deilt í hið
endalausa.
Sömuleiðis má að sjálfsögðu
um það deila, hve háar skatt-
tekjur hins opinbera í heild
eigi að vera, enda snúast
stjórnmáladeilur hvarvetna
að verulegu leyti einmitt um
það. Vinstri menn vilja sem
mest opinber afskipti og að
f jármagn sé sem mest á hendi
rxkis og sveitarfélaga. En hér
hefur það verið meginsjónar-
mið Sjálfstæðismanna að tak-
marka eigi skattheimtu eftir
því sem unnt væri og eftirláta
borgurunum sem mest umráð
aflafjár síns.
Hinu er þó ekki að neita, að
kröfur um opinberar fram-
kvæmdir hafa verið mjög
miklar og til þeirra hefur
þurft að afla fjár. Þar verður
því að meta mismunandi hags
muni, annars vegar hve mikl-
ar framkvæmdirnar skuli
vera og hinsvegar hve mikla
skatta sé réttmætt að heimta
af borgurunum. Hitt er að
sjálfsögðu út í bláinn, sem
stjórnarandstæðingar þó sí-
fellt gera sig, seka um, að
heimta hvort tveggja í senn,
stórauknar framkvæmdir og
opinber útgjöld og jafnframt
að skattar lækki.
SKATTGREIÐSL-
UR FÉLAGA
fT" ommúnistamálgagnið hef-
ur enn sem fyrr gert sig
sekt um freklega fölsun í
sambandi við umræður um
skattgreiðslur félaga í Reykja
vík. Heldur blaðið því fram,
að þær hafi lækkað verulega
síðan 1960, en því er öfugt
farið. Aðferðin, sem blaðið
notar er sú, að telja veltuút-
svörin árið 1960 með öðrum
útsvarsgreiðslum félaganna,
en sleppa hinsvegar aðstöðu-
gjaldinu nú, þótt allir viti, að
það hafi' komið í stað veltu-
útsvaranna og sé svipaðs eðlis.
Réttur útreikningur er
þannig, að árið 1960 greiddu
félög 24% af heildarútsvörum
að veltuútsvörunum meðtöld-
um, en einstaklingar 76%. Nú
greiða félögin hinsvegar
26.8% af heildarútsvörum og
aðstöðugjaldi, en einstakling-
ar 73.2%, eða talsvert lægri
hundraðstölu en 1960. Aftur
á móti voru tölurnar þær í
fyrra að félög greiddu 29.2%'
en einstaklingar 70.8%, þann-
ig að hlutur félaga hefur
lækkað nokkuð frá síðasta
ári, þótt hann sé nú hærri en
1960, gagnstætt því sem komm
únistar halda fram.
Heildarhækkun gjalda fé-
laga til borgarinnar nú frá því
sem var í fyrra er um 17%,
og talsvert minni en hækkun
gjalda einstaklinganna. — Á
þessu er sú eðlilega skýring,
að hagur félaganna hefur að
undanförnu ekki verið eins
góður og íiann var árið 1964,
og tekjur þeirra þar af leið-
andi minni. Þetta vita raunar
allir, enda margtekið fram,
bæði af hagsmunasamtökum
atvinnuveganna og raunar
öllum dagblöðunum, að at-
vinnureksturinn eigi nú við
erfiðleika að etja vegna hinna
miklu kauphækkana og verð-
bólguþróunarinnar.
En af þeirri staðreynd ættu
menn líka að geta dregið þá
lærdóma, að þegar atvinnu-
vegunum vegnar ekki nógu
vel, verða byrðar opinberra
gjalda þyngri á einstaklingun
um en ella væri. Þannig er
verðbólgan launþegum til
tjóns, einnig að þessu leyti.
Sannleikurinn er sá, að það
er brýn nauðsyn, ekki síður
fyrir launþega en vinnuveit-
endur, að atvinnureksturinn
gangi vel og skili hagnaði.
Honum er þá ekki einungis
kleift að standa undir veru-
legum hluta sameiginlegra út
gjalda til þjóðarbúsins, held-
ur getur hann þá líka bætt og
styrkt reksturinn, komið við
heppilegri vinnubrögðum og
aukið afrakstur með minnk-
andi kostnaði. Það er raunar
eina leiðin til þess að bæta af-
komuna.
Ótímabærar kröfur leiða
hins vegar til versnandi af-
komu, en ekki bættrar. Þessa
staðreynd verða forustumenn
jry
W
UTAN ÚR HEIMI
Robert Kennedy i viðtali við AP:
Frjálsar kosningar í S-
Vietnam bezta leidin
til að afla stefnu Bandaríkjastjórnar fylgis
• Fréttamaður bandarísku
fréttastofunnar Associated
Press, Jack Bell, átti í vik-
unni viðtal við öldungadeild
arþingmanninn Robert F.
Kennedy, þar sem fram komu
skoðanir hans á ýmsum
helztu deilumálum á vett-
k vangi utanrikismála. 1 við-
/ tali þessu sagði Kennedy það
J m.a. skoðun sína, að bezta
( leiðin til þess að vinna stefnu
Bandaríkjastjórnar í S-Viet-
nam fylgi, væri að láta þar
fara fram frjálsar kosningar
og koma á laggimar borgara-
legri stjórn.
Robert Kennedy hefur áður
látið í ljós þá skoðun, að
stjórn Lyndons Johnsons for-
seta, hafi ekki gengið nægi-
lega langt í tilraunum sín-
um til að koma á friðarvið-
ræðum um Vietnam málið.
í viðtalinu sagði hann m.a.
að loftárásirnar á olíubirgða-
stöðvarnar á Hanoi- og Haip
hong-svæðunum væru líkleg-
ar þess að torvelda allar frið
arviðræður og draga úr mögu
leikunum á því að komið
yrði á beinum viðræðum
Bandaríkjastjórnar og Peking
stjórnar, er hann telur æski
legar.
Kennedy var að því spurð-
ur, hvort hann teldi, að kosn
ingar í Suður-Vietnam yrðu
til þess, að unnt væri að koma
á laggirnar lífvænlegri borg-
aralegri stjórn. Hann svaraði
að vafalaust yrði það eríitt,
en hann væri því engu að
síður hlynntur, að það skref
yrði stigið. „Ég tel, að Banda
ríkjastjórn ætti að stuðla að
því, að kosningar yrðu haldn
ar, annað hvort undir eftir-
liti Sameinuðu þjóðanna eða
alþjóða eftirlitsnefndarinnar
(ICC), sem skipuð er full-
trúum Kanada, Indlands og
Póllands. „Sjálfur væri ég
því hlynntari, að Sameinuðu
þjóðirnar önnuðust þetta eft-
irlit, en alþjóðaeftirlitsnefnd
in hefur áður látið þetta mál
til sín taka og því gæti kom-
ið til hennar kasta að hafa
yfirumsjón með eftirliti".
— En segjum svo, að ekkert
eftirlit yrði haft með kosning
um? spurði fréttamaður AP.
— Mundi það hafa í för með
sér, að ekki væri hægt að
viðurkenna úrslitin?
— Vissulega ekki, svaraði
Kennedy, en ég álít, að að-
staða okkar verði miklu sterk
ari, ef við höfum farið þess
á leit og stuðlað að því, að
einhver alþjóðleg samtök hafi
eftirlit með kosningunum.
Fulltrúar eftirlitsaðila ættu
að fylgjast með undirbún-
ingi kosninganna og fram-
kvæmd til þess að tryggja að
hvergi komi til misbeitingar
— þá fyrst er eins tryggt og
unnt er, að fólkið í Vietnam
og öðrum löndum heims hafi
einhverja trú á kosningun-
um“.
Kennedy sagði, að rétt eins
og frjálsar kosningar í Domin
kanska lýðveldinu hefðu leið
rétt og bætt fyrir þau mis-
tök er Bandaríkjastjórn hefði
orðið á með íhlutun sinni þar
— og hann hefði á sínum
tíma verið andvígur og gagn-
rýnt — eins gæti Bandaríkja-
stjórn með kosningum í Suð
ur-Vietnam stuðlað að því að
sannfæra heiminn um, að hún
væri einungis að berjast fyrir
sjálfsákvörðunarrétti þjóðar-
innar þar.
Þá var Kennedy að því
spurður, hvort hann teldi 'hin
ar auknu loftárásir á Norð-
ur-Vietnam draga úr mögu-
leikum á þeim viðræðum við
Pekingstjórnina, sem hann
hefði sjálfur hvatt til. Því
svaraði hann svo, að vafa-
laust hefði orðið miklum erfið
leikum bundið að fá Peking-
stjórnina til viðræðna, fyrir
loftárásirnar, — en þær hefðu
enn torveldað slíkt, a.m.k. í
náinni framtíð.
— Hvernig teljið þér, að
ætti að stuðla að slíkum við-
ræðum, var Kennedy spurð-
ur — og hann svaraði? —
Vissulega höfum við þessar
stöðugu viðræður í Varsjá.
Ég hef sett fram þá tillögu,
að Kínverjum verði boðið á
afvopnunarráðstefnuna í Genf
og ég hef einnig haldið því
fram, að við ættum að vera
reiðubúnir að tala við þá,
hvenær sem er og hvernig
sem er.
— Hvað um allsherjarlausn
fyrir SA-Asíu?
— Slík lausn yrði undir
öllum kringumstæðum að ná
einnig til Kína. Ég hef lagt
til, að Bandaríkjamenn lýsi
sig reiðubúna til viðræðna
við Viet Cong og NLF. Ég
geri ráð fyrir því, að árásirn-
ar á olíubirgðastöðvarnar s.l.
miðvikudag hafi verið gerðar
til þess að reyna að þvinga
Hanoi-stjórnina og Viet Cong
til viðræðna. En ég hef ekki
trú á, að slíkar aðferðir leiði
til árangurs, — heldur muni
þær herða þá í afstöðu
þeirra.
Fréttamaðurinn leiddi ta'lið
að Afríkuför Kennedys og
spurði hvað hann áliti, að
Bandaríkjastjórn þyrfti helzt
að gera á þeim vettvangi.
Kennedy svaraði, að fyrsta
skilyrðið væri að fá meiri og
virkari áhuga á Afríku.
Bandaríkjastjórn hefði ekki
sent háttsetta embættismenn
þangað svo neinu næmi á síð
ustu árum en að sínu áliti
væri það mikilvægt. „í öðru
lagi er þess að gæta, að íbúa-
fjöldi Afríku er um 325 millj.
manna. Aðstoð okkar við
Afríkuríkin öll nemur
320 milljónum dala árlega,
eða um helmingi þeirrar efna
hagsaðstoðar, sem við veit-
um S-Vietnam einu. Við veit-
um ailri Afríku aðstoð, sem
nemur kostnaðinum við fimm
daga bardaga í Vietnam. Ég
er þeirrar skoðunar, að
Afríka eigi við bráð vanda-
mál að stríða og aukin efna-
hagsaðstoð, þar sem hún yrði
rétt notuð, gæti orðið til
mikils gagns.
Þá var Kennedy spurður,
hvort hann teldi, að Banda-
ríkjamenn ættu að fækka í
herliði sínu í Evrópu. Svar-
aði hann því neitandi —
„ekki að svo stöddu“ og bæitti
því við, að Bandaríkjastjórn
ætti að gera allt, sem í henn-
ar valdi stæði, til þess að
leysa þau ágreiningsmál, er
risu milli Frakklands og
Þýzkalands — og gæta þess,
að gera ekkert er skapað
gæti ný ágreiningsmál þeirra.
„Ég held að við höfum, þar
til fyrir nokkrum vikum, gert
meira til að sundra þessum
ríkjum en sameina þau“.
Bætti Kennedy því við að
hann teldi mikilsvert, að
Frakkar hefðu áfram herlið
í V-Þýzkalandi.
Kennedy sagði að lokum,
að hann teldi ekki rétt að
fækka herliði Bandaríkja-
manna í Evrópu, nema því
aðeins, að komið y-rði á samn
ingum við Sovétríkin og önn
ur aðildarríki Varsjárbanda-
lagsins um að þau gerðu þá
slíkt hið sama. Þann mögu-
leika bæri að kanna ýtarlega.
launþegasamtaka að fara að
gera sér ljósa, ef þeir á annað
borð vilja hag launamanna
sem beztan. Ef ekki er vel
búið að atvinnuvegunum geta
launþegar ekki öðlast raun-
hæfar kjarabætur.
I
I
I

I
!
I
I
I
i
I
I
, I
I
I
I
, I
11