Morgunblaðið - 08.07.1966, Síða 10

10
MORGUNBLAÐID
Fðstudagur 8. júlí 1966
VEIÐITÆKNIGETUR í VAXANDI
LEYST BRJÖSTVITIÐ Af HÖLMI
— segir Hilmar Kristjónsson, forstöðumaður fisk
veiðideildar FAO, í viðtali við Mbl.
HILMAR Kristjónsson, forstöðu
maður fiskveiðideildar FAO,
Matvæla- og landbúnaðarstofn-
unnar Sameinuðu þjóðanna. er
staddur hér á landi um þessor
mundir í orlofi ásamt f jol-
skyldu sinni.
Hilmar hefur starfað í rösk
14 ár í þjónustu FAO og hefur
fylgzt betur en flestir aðrir með
þróun fiskveiða í heiminum.
Morguntelaðið hefur* því gripið
tækifærið og haft tal af honum.
Hilmar skýrði frá því, að
hann hefði farið til Indlands
um miðjan aprílmánuð á veg-
um Alþjóðabankans og FAO til
að gera áætlanir um stórfellda
þilskipaútgerð frá ýmsum stöð-
um á ströndum landsins. Hann
sagði svo:
— Þegar ég fór fyrst til Ind-
lands árið 1953 var vélvæðing
fiskiflotans þar ekki hafin. Eng-
ir mótorbátar voru notaðir til
veiða utan Bombay-rikis.
— 1 þá tíð var allerfitt að
sannfæra menn um það í Ind-
landi, að þeir þyrftu að hefja
útgerð smávélbáta sem millistig
áður en þeir gætu gert út stór
fiskiskip. En þeir höfðu hugsað
sér að læra af reynslu annarra
og sleppa millistiginu og hefja
útgerð stórra togara strax. í>á
voru ekki til viðunandi hafnir,
þar sem slík skip gætu athafnað
sig. Fiskimið voru ekki þékkt,
þar sem líklegt væri að slík
skip fengju nægan afla til að
bera sig og þá skorti alla tækni-
lega þjálfaða menn. Einnig
skorti fiskiðnað og dreifingar-
kerfi til að taka við stórum
förmum.
Hilmar Kristjónsson
Indverjar féllust þó loks á
ira stig af stigi og læra að
a áður en þeir lærðu að
pa. Árið 1954 sendi FAO
vegna Guðjón Illugason,
itjóra frá Hafnarfirði, til
mds og tvo opna vélbáta.
Guðjón kannaði með Ind-
im veiðisvæðin rétt utan
•=» miða, sem óvélvæddir
>g flekar Indverja veiddu
kannaði Guðjón
hvaða veiðiaðferðir og veiðar-
færi hentuðu bezt.
— Hann gerði út bátana bæði
á austur- og vesturströndinni,
Alltof dýrt, að skipstjórar læri
af reynslunni einni saman
— Fáum dögum áður en ég
kom til íslands fór ég til Ný-
fundnalands, en mér vor-boðið
að opna þar ráðstefnu um fisk-
FIGURE 4-
Cotch p«r boot-
EFFECT 0F TRAINING
Línuritið, sem sýnir síldarafla á hvern bát i íslenzka flot-
anum. Athugið, að miðað er við fyrsta, tiunda, fimmtugasta
bát o. s. frv.
oft úr árósum eða smávogum,
og varð vel ágengt. Veiddi hann
svo vel, að það varð bráðlega
auðvelt að telja stjórnina á að
hlynna að véltátabyggingum
með styrkjum og á sama tíma
jók FAO starfslið sitt á Ind-
landi, sendi þangað fleiri fiski-
menn til að leita miða með
ströndum fram, bátasmiði og
aðra sérfræðinga í fiskveiðimál-
um. Einn þeirra var Skapti
Jónsson skipstjóri frá Hrísey.
— Nú eru gerðir út 4 þúsund
vélbátar á Indlandi en þeir eru
nærri allir opnir, á stærð við
gömlu nótabátana. Samtals
dra'ga þeir nú á land um 250.000
tonn, eða um fjórðung alls sjáv-
arafla.
— Útgerð þessara báta og
rannsóknarskipa hefur leitt í
ljós, að við Indlandsstrendur
eru góð fiskimið utan þeirra
svæða, sem nú eru nytjuð.
Er nú tímabært að hefja útgerð
þilskipa í stórum stíl, segjum
60—100 feta og hef ég lagt til
að um 350 skip verði byggð eða
keypt á næstu 4 árum.
— Það er ljóst, að auknar
fiskveiðar eru fljótasta ieiðin
til að auka eggjahvítufram-
leiðslu í Indlandi, en á henni
er þar mikill skortur eins og
alkunnugt er.
veiðar og veiðarfæri. Mikill
hugur er í Nýfundlendingum að
auka fiskveiðar sínar. Þeir
draga nú á land aðeins þriðja
hluta þess fiskmagns, sem ís-
lendingar afla, en nota til þess
þrefalt fleiri sjómenn, mest á
smáum skipum.
— Til þess að auka fram-
leiðni fiskveiðanna O'g gera þær
nýtízkulegri var stofnaður sjó-
mannaháskóli í St. Johns fyrir
2 árum. Háskólinn hefur farið
myntfarlega af stað og kennir
bæði farmönnum og fiskimönn-
um skipsstjórn, vélgæzlu, skipa-
smíðar, meðferð og viðgerð
hinna flóknu nýju fiskileitar-
og siglingatækja. Meðal náms-
greina eru einnig veiðarfæra-
gerð og veiðitækni.
— Síðustu árin hefur mikið
áunnizt í að skilja og skýra
margt það er lýtur að fiskveið-
um og veiðarfærum, þannig að
unnt er að leysa brjóstvitið af
hólmi að töluverðu leyti.
— Það er alltof dýnt að láta
skipstjóra læra af reynslunni
einni saman og æfa sig með
dýrum skipum og skipshöfn.
Slíkan reynslutíma er unnt og
nauðsynlegt að stytta með
skipulegri kennslu.
—• Fiskileit er til dæmis auð-
veldara að kenna á landi en á
sjó. Má nota til þess tæki, sem
flytur af segulbandi yfir á sjálf-
ritandi dýptarmæla, fisksjár
eða asdic-tæki hljóðmerki frá
fiskitorfum, sem fundizt hafa
áður við veiðar og eru þekktar
að stærð og tegund. Einnig má
breyta styrkleika merkjanna og
auka eða minnka truflanir frá
hraða skipsins, sjógangi, dýpt-
armun, hitaskiptalögum og svo
frv.
—*■ Snurpuveiðar með asdic
má kenna í tæki svipuðu því
sem notað er til blindflugs-
kennslu (Link-trainer) og svo
um borð í æfingaskipi, þar sem
minni spenna er og betra tóm
til íhugunar, heldur en þegar
kastað er á torfu hundruð þús-
unda virði.
— í fyrirlestri, sem ég hélt
í St. Johns, skýrði ég nauðsyn
veiðikennslu með línuriti, er
sýnir afla á hvert skip á vor-
og sumarveiðum við ísland árið
Fiski matað í gúnuníbarkana
niðri í lest.
1954.
— Línuritið sýnir hinn gífur-
lega mun á veiðni skipstjóranna
á mjög „sláandi“ hátt — miklu
greinilegar en aflaskýrslur í
tölum einum saman.
— Meðalafli var 1400 torrn,
en hæsti bátur veiddi nær 5
þúsund tonn, eða meira en þre-
faldan meðalafla.
— E f a 11 i r skipstjórarnir
hefðu farið á 4—6 vikna nám-
skeið í veiðitæk-ni milli vertíða
virðist mér varlega áætlað, að
meðalaflinn hefði hækkað um
að minnsta kosti 400 tonn, en
sennilega miklu meira. Heildar-
afli íslenzka síldveiðiflotans
hefði þá orðið um 100 þúsund
tonnum hærri og gefur auga
leið, að kennslan hefði ekki
kostað tíunda hluta þess verð-
mætis og ber auk þess árangur
um mörg ár.
— Línuritið fyrir árið 1965
sýnir enn sama óhæfilega mun-
inn á veiðni skipstjóranna og
virðist engin breyting hafa á
orðið, nema hvað smærri skip-
um hafði fækkað í flotanum.
\ ' / *
Markaður fyrir sildina
í Vestur-Afríku?
— Bætt veiðitækni er engu
að síður mikilvæg, þar sem far-
ið er að ganga á fiskistofnana
og leggja verður áherzlu á að
ná ákveðnu afjamagni með sem
minnstum tilkostnaði frekar en
að auka heildaraflann. Sam-
hliða þarf auðvitað að leggja
ríka áherzlu á að gera sem
mest verðmæti úr aflanum.
— Mörgum blöskrar, hve lít-
ið af íslenzku síldinni er seld.
til matar. Stundum kemur mér
þetta í hug á ferðum mínum,
ekki sízt í löndum Vestur-
Fisksuga landar úr tveim lestum í togara i St. Johns.