Morgunblaðið - 08.07.1966, Blaðsíða 20

MORCUNBLAÐIB
Laxinn er kominn
í Korpu. — Nokkur veiðileyfi óseld
í verzluninni Veiðimaðurinn.
Áburðarverksmiðjan
Onnumst uppsetningar
á sjónvarps loftnetum
íyrir Reykjavíkur og Keflavíkur sjónvarpsstöðv-
arnar. — Hafið samband við okkur strax og forð-
ist annríkið, þegar íslenzka stöðin tekur til starfa.
Öll vinna framkvæmd af fagmönnum.
r +
Georg Amundason & Co.
Frakkastíg 9, Reykjavík — Sími 15485.
Tapast hefur
tweed dragtarjakki með skinnkraga. Finnsndi
vinsamlegast hringi í síma 14475 eða skili á Lög-
reglustöðina. — Fundarlaun.
íbúð óskast til leigu
Höfum verið beðnir að útvega til leigu 2—3 herb.
nýlega íbúð. Fyrirframgreiðsla ef óskað er.
Upplýsingar gefur
Skipa- og íasíeignasalan
Trésmíðavélar
Seljum allar tegundir af trésmíðavélum frá um-
boðum okkar í A-Þýzkalandi, V-Þýzkalandi, Frakk-
landi, Hollandi og Noregi.
Eigum fyrirliggjandi ýmsar vélar svo sehi: Sam-
byggðar trésmíðavélar, hjólsagir, bandsagir, af-
réttara, yfirfræsara, hefilbekki o. fL
Höfum ávallt á lager mikið úrval af vélaverkfærum
á trésmíðavélar svo sem margskonar fræsiverkfæri
í ýmsum stálgæðum, hjólsagarblöð í HS og karbid,
hefiltennur o. m. fl.
HAUKUR BJÖRNSSON
Pósthússtræti 13, Reykjavík
Símar: 10509 — 24397.
jff
Framhald af bls. 17
Rúmenar eiga hægar með að
4ylgja slíkri óháðri stefnu en til
dæmis Pólverjar, Ungverjar cxg
A-Þjóðverjar, sem enn hafa
rússneskan her og herstöðvar á
sinu landsvæði. Enda notfærðu
Riúmenar sér það, m.a. tll þess
að minnka herskyldu úr 24
mánuðum í 16 mánuði, án þess
svo mikið sem ráðfæra sig við
Sovétstjórnina. Og í ræðu, sem
Ceausescu hélt 7. maí si. lagði
hann alla áherzlu á, að það
samrýmdist ekki sjálfstæði
þjóða og sjálfsákvörðunarrétti
að hafa erlendar herstöðvar á
sínu yfirráðasvæði hvar svo
sem væri í heiminum. Hann
sagði, að þeir tímar væru liðn-
ir, að erlendar herstöðvar ættu
rétt á sér. Og enda þótt hann
hafi tekið fram, að sennilega
væri Varsjárbandalagsins þörf
meðan bandarískir hermenn
væru í Evrópu, voru frétta-
menn á einu máli um. að í
ræðunni hefði kveðið við ann-
an tón en venja væri i komm-
únísku riki. Þessi sami tónn
kemur fram í rúmenskum dag-
blöðum þessa dagana og sýna
að Rúmenar slaka hvergi á af-
stöðu sinni.
Það vakti atJhygli, að skömmu
eftir 7. maí fór Leonid
Brezhnev til Búkarest og töldu
ýmsir, að hann færi gagngert
til að ræða ummæli Ceausesc-
Us. Siðar var upplýst, að ferð
hans hefði staðið í sambandi
við væntaniega heimsókn kín-
verska forsætisráðherrans
Chou En-lais, sem ráðgerð var
mánuði fyrr en af henni varð
— (Eins og frá hefur verið
skýrt í Mbl. bar sú för Chou
En-lais ekki þann árangur, er
hann vænti, þar eð stjórn Rúm
eníu neitaði að snúast gegn
Rússum. Hefur stjórn Albaníu
síðan haldið uppi harðri gagn-
ryni á þá, „sem hafa á sér yfir-
skjn hlutleysis og halda að þeir
geti setzt á milli tveggja stóla",
eins og Enver Hoxa, leiðtogi
albanskra kommúnista, komst
að orði.) — Hermdu sömu
heimildir, að Ceausescu hefði
viljað kveða upp úr með skoð-
anir sinar opinberlega, áður en
Brezhnev fengi tækifæri til að
beita hann þvingunum á lok-
uðum fundi. Var haft eftir ein-
um stjórnarmanna Rúmena, að
sá tími væri liðinn, er Moskva
gat sent Andrei nokkurn Vis-
hinsky til Búkarest til þess að
tilkynna Mikael, konungL að
héðan i frá yrði landi hans
stjórnað af kommúnistum. Það
var árið 1947 — og fréttamenn
benda á, að það var fyrst árið
1956 í Póllandi, að Sovétmenn
komust ekki upp með að senda
slikan sendiboða. Þegar röðin
kom að Ungverjalandi var bað
ekki einu sinni reynt — held-
ur skriðdrekar látnir tala máli
Sovétstjórnarinnar.
Raddir hafa heyrzt um, að
ýmsir, innan rúmenska flokks-
ins hafi hvatt til meiri var-
kárni og óttist að Ceausescu
spenni bogann of hátt, afleið-
ingarnar verði ekki sendinefnd
ir heldur skriðdrekar. En hæst
settu ráðamenn flokksins telja
þessar viðvaranir ástæðulaus-
ar — þeir eru sannfærðir um,
að þeir tímar séu liðnir, að
Sovétstjórnin vogi sér slíkL
Þjóðernisleg
Valdabarátta?
í siðustu viku bárust óvænt-
ar fregnir frá öðru Austur-
Evrópuríki. Vakti ekki litla at-
hygli, þegar Josip Broz Tito,
forseti Júgóslavíu, lýsti því
í ræðu, er hann hélt á mið-
stjórnarfundi kommúnista-
flokksins þar, að innan hans
hefði verið háð valdabarátta
með aðferðum, sem minntu
einna helzt á Stalíntímann.
— Sagði hann síðan, að einn
helzti samstarfsmað.ur sinn í
meira en þrjátíu ár — og per-
Tito
sónulegur vinur — Aleksander
Rankovic, varaforseti hefði lát-
ið af störfum fyrir stjórnina
og flokkinn, svo og yfirmaður
leyniþjónustunnar og innan-
ríkisráðherra landsins, Svetis-
lav Stefanovic. Sakaði hann þá
báða um að hafa misnotað
leyniþjónustuna í eigin þágu
og krafðist þess, að gagngerar
breytingar yrðu gerðar á
stjórn landsins, miðstjóminni
og flokknum öllum, til þess að
fólkið fengi aftur trú á flokkn
fólkið fengi aftar trú á flokk-
inn, eins og hann komst að
orði. Jafnframt sagði hann, að
yrði dregið úr valdi leyniþjón-
ustunnar.
Satt að segja hefðu menn
frekar átt von á því að heyra,
að Tito sjálfum hefði verið
steypt úr forsetastólnum, því
að raddir hafa verið uppi um
það öðru hverju að undan-
förnu, að hann sé farinn að
heilsu og smám saman að
missa tökin á flokknum.
Var Rankovic varaforseti tal-
inn einna líklegastur eftir-
maður hans í forsetastóln-
um. Atburður þessi hefur
á hinn bóginn sýnt, að Tito
hefur enn öll tögl og hagldir
og vílar ekki fyrir sér nú.
fremur en áður, að fella vini
sína og nánustu samstarfs-
menn, þegar hann telur sér
hætt. Er skemmst að minnast
Milovan Djilas, höfundar bók-
arinnar „Hin nýja stétt“ sem
setið hefur í fangelsi frá þvi
árið 1962 fyrir gagnrýni sina
Veðskuldabréf
Til sölu ríkistryggð veðskuldabréf, (BSSR) að
upphæð krónur 100,000,00. Liðin eru tvö ár frá
útgáfudegi. Tilboð merkt: „Afföll — 4008“, sendist
til afgr. Morgunblaðsins fyrir 15. þ.m.
Hafnarfjörður
Viljum ráða vörubifreiðastjóra nú þegar.
j!;
Upplýsingar á skrifstofunni.
Timburverzl. Dvergur
á flokkinn og gtjórnina. Djilas
var eitt sinn utanríkisráðherra
Júgóslavíu og síðar varafor-
seti. Hann var náinn vinur
Titos og líklegur arftaki hans
— og jafnframt einn fremsti
hugtakafræðingur flokksins
framan af valdatímabili hans.
Rankorvic, sem nú fellur úr
valdastóli er 56 ára að aldri.
Hann hefur starfað með Tito
í þrjá áratugi, var meðal
helztu leiðtoga andspyrnu-
hreyfingarinnar í styrjöldinni,
stjórnaði aðalstöðvum henn-
ar og njósnastarfaemi. EtTtir
styrjöldina varð hann innan-
ríkisráðherra og yfirmaður
leyniþjónustunnar — og þó
Stefanovic hafi gegnt em-
bætti innanríkisráðherra sl. 12
árin var Rankovic raunveru-
lega ábyrgur fyrir innanríkis-
málunum. Þegar í odda skarst
milli þeirra Stalíns og Titos
á sínum tíma átti Ranko-
vic stærstan þátt í því að
sovézka einræðisherranum
tókst ekki að grafa undan
áhrifum Titos í júgóslavneska
kommúnistaflokknum.
Nú eru þessir menn sem sagt
ákærðir fyrir að misbeita vaidi
sínu, fyrir að hafa notað leyni-
þjónustuna til að beita borg-
ara landsins þvingunum og
vinna vald yfir þeim, kommún-
istaflokknum og þjóðfélaginu
öllu. Er sagt, að leyni-
þjónustan hafi látið koma
fyrir hlustunartækjum í íbúð-
um og skrifstofum margra em-
bættismanna og flokksforingja
og hlerað símtöl þeirra. Ekki
er vitað, hvort Tito sjálf-
ur var einnig þannig leikin.
Stefanovic viðurkenndi þessar
hleranir og sagði þær mjög al-
varlegt mál, en neitaði með
öllu að bera ábyrgð á þeim.
Rankovic neitaði einnig af-
dráttarlaust að hafa staðið fyr-
Rankovic
ir hlerunum en kvaðst ekkl
geta afneitað allri ábyrgð á
því að innan flokksins væri
hópur manna andvígur stjórn-
inni. Sú skoðun hefur komið
fram, að orsök valdastreitu
þessarar sé andstaða gegn
þeirri stefnu Titos að auka
frjálsræði í efnahagsmálum
þjóðarinnar.
Athyglisvert við ásakanir
Titos á hendur þessum mönn-
um er, að hann lagði áherzlu
á að þarna hefði verið um þjóð
ernislega valdabaráttu að
ræða. Bæði Rankovic og Stef-
anovic væru Serbar og hefði
vakað fyrir þeim að auka áhrií
Serba i þjóðlífinu. Serbar éru
fjölmennasta þjóðarbrot lands-
ins af fimm — þar næst koma
Króatar (Tito er Króati), Slov
enar, Svartfjallamenn og
Makedóníumenn. Þessi yfírlýs-
ing um þjóðernisbaráttu bend-
ir til þess, að þrátt fyrir tutt-
ugu árá kommúniska stjórn sé
þjóðernistilf inning enn íyrix
hendi i Júgóslavíu —- og hún
ef til vill eigí syo smávægileg.