Morgunblaðið - 09.08.1966, Blaðsíða 4

4
MORGUNBLAÐIÐ
Þriðjudagut 9. Sgúst 1965
BÍLALEIGAN
FERÐ
Daggjald kr. 400.
Kr. 3,50 per km.
SÍMI 34406
SENDUM
IVIAGIMUSAR
SKIPHOLTI21 SÍMAR 21190
eftir lokun sími 40381

Volkswagen 1965 og ’66.

BíLALEIGAN
ALUR
RAUÐARÁRSTÍG 31
SÍMI 22022
LITLA
bílaleigan
Ingólfsstræti 11.
Volkswagen 1200 og 1300.
Sími 14970
bifreiomZigan
crCZZiáovm 33924
,,,
^ÞRBSTUR^
22-1-75
PILTAR '
ÉFÞfÐ Elölf) UNMUSTií
ÞA Á EG HRINGANA
WMt
Aför/#/? te/M/sx(sso/?\ 'y. '—r.
BOSCH
Þurrkumótorar
24 volt
12 volt
0 volt

Brœðurnir Ormsson
JLágmúla 9. — Sfmi 38820.
Ferðalög
Um fátt er nú meira tal-
að en ferðalög — nema ef vera
skyldi drykkjuskap og drykkju
læti. Þótt Bakkus sé oft heið-
urs-félaginn í mörgum hópn-
um, þá er hann yfirleitt íil
lítis gagns á ferðalögum, ge-ir
fólk ekki færara um að njóta
útiverunnar og íslenzkrar nátt
úru — og er jafnvel ekki not-
hæfur til þess að taka í siyr-
ið og létta þreyttum ferðalöng-
um aksturinn.
í sumar ferðast íslendingar
sennilega meira um landið en
nokkru sinni fyrr — fyrst og
fremst vegna þess, að aldrei
hafa jafnmargir bílar verið í
þessu landi. Margir, sem áður
voru bíllausir og hikuðu við
að ferðast með langferðabíl-
um, geta nú ráðið förinni sjálf
ir — í eigin bíl. Þetta er mjög
ánægjuleg þróun — og væri
enn ánægjulegri, ef hægt væri
að njóta þess fram í fingur-
góma að aka íslenzka þjóðvegi.
ÍT Vegirnir
Næst Reykjavík eru veg-
irnir oft afleitir, enda er um-
ferðin þar meiri en nokkurs
staðar annars staðar á landinu.
Ég hef það eftir allgóðum heim
ildum, að tæknilega sé mjög
erfitt eða ófært að halda aðal-
vegunum frá Reykjavík í góðu
ástandi úr því sem komið er:
Bílafjöldinn og umferðin er
orðin meiri en venjulegir mal-
arvegir þola.
Aðrir vegir eru misjafnlega
góðir, fer yfirleitt eftir því,
hvernig veðráttan hefur verið
og hve langt er síðan heflað
var. Annars eru vegheflarnir
stöðugt á ferðinni og ef heppn-
in er með er hægt að komast
alla leið til Akureyrar á mjög
sæmilegum vegi. Þetta lánað-
ist Velvakanda í sumar. Að
vísu var vegurinn víða mjög
grófur, öll fínni mölin rokin
út í veður og vind — og hnulll
ungarnir einir eftir. Samt gat
það verið verra. — En nýr
bíll, sem farið er á í hálfs mán
aðar ferðalag út á land, er
ekki lengur nýr. Það er alveg
ljóst. Og á meðan svo er verð-
um við auðvitað að miða að
því að gera vegina betri. Ef
að líkum lætur mun bílaum-
ferðin aukast ár frá ári — og
þess verður ekki langt að bíða
.að í algert óefni verði komið.
^ Flugleiðir
Og það er ekki aðeins
bílaumferðin sem ber þess
vott, að aldrei hafi verið ferð-
azt jafnmikið um landið — að
aldrei hafi jafnmargir skoðað
landið á einu sumri og einmitt
nú. Loftflutningar hafa líka
vaxið, enda hefur þjónusta
Flugfélagsins tekið stórfelldum
framförum við tilkomu nýju
vélanna.
Minni flugfélögin hafa líka
elfzt og stækkað — og fjöld-
inn allur af einkavélum bætist
í flotann á hverju ári.
Með öðrum orðum. Vöxtur
virðist í alls kyns flutningum,
einkabílar, einkaflugvélar —
langferðabílar, vöruflutninga-
bílar og stærri flutningavélar
eru keyptar. Eini aðilinn, sem
virðist hafa farið á mis við
stöðuga aukningu í flutning-
um, er Skipaútgerð ríkisins.
— Tillögur
Framhald af bls. 2
rannsókn dönsku hagstofunnar
1964.
Ákveðið var, að rannsóknin
skyldi taka til eftirfarandi laun
þega í Reykjavík: Verkamanna,
sjómanna, iðnaðarmanna, opin-
berra starfsmanna og verzlunar-
og skrifstofumanna í þjónustu
einkaaðila. Auk þess að tilheyra
þessum starfsstéttum, var þátt-
taka í rannsókninni bundin við
hjón með börn innan 16 ára ald-
urs eða barnlaus, og heimilis-
faðir skyldi vera fæddur á ár-
unum 1899—1940, þ.e. vera á
aldursbilinu 25—60 ár 1965. í
neyzlurannsókn 1953—54 voru
aðeins hjón með börn, en áð
öðru leyti var hér í meginatrið-
um fylgt sömu reglum og í
neyzlurannsókn 1953—54.
Þátttakendur í neyzlurannsókn
inni voru fundnir á þann hátt,
að tekið var í skýrsluvélum til-
viljunarkennt úrtak 300 fram-
teljenda á skattskrá Reykjavíkur
1964. Áttu þeir að fullnægja öll-
um skilyrðum þátttöku í rann-
sókninni, nema skilyrðinu um
aldur barna. Ur þessum hópi
voru teknar allar fjölskyldur
með börn eldri en 15 ára, svo og
fjölskyldur, sem höfðu flutt burt
úr Reykjavík eða misst heimilis-
föður. Margir aðrir heltust úr
lestinni, yfirleitt ekki vegna þess
að þeir neituðu þátttöku, þótt
þess væru nokkur dæmi, heldur
t.d. vegna þess að ættingjar
bjuggu hjá fjölskyldunni éða
leigjandi var í fæði hjá henni.
Einnig hurfu menn úr hópnum,
ef það kom í ljós við nánari at-
hugun, að eiginmaður eða eigin
kona rak sjálfstæða atvinnu.
Ýmislegt fleira kom hér til
sem leiddi til þess, að ekki gat
orðið um að ræða þátttöku í
rannsókninni.
Niðurstaðan varð sú, að af hin
um 300 fjölskyldum í upphaflega
úrtakinu tóku 103 þátt í rann-
sókninni. í byrjun hafði verið
gert rá’ð fyrir, að neyzluútgjöld
100 fjölskyldna kæmu til fullnað
arúrvinnslu, en til þess þurftu
þátttakendur að verða eitthvað
fleiri en 100, svo að vanhöld
Skrifstofuhúsnæði
Til leigu 3 skrifstofuherbergi við I.augarveg 18A.
Upplýsingar gefur Páll Sæmundsson,
símar 14202 og 14280.
Hún tapar milljónum, eða millj
ónatugum á hverju ári — og
ætlar nú að fara að losa sig við
eitthvað af skipunum. Rekstur
hennar virðist ekki hafa tekið
stórfelldum breytingum síð-
ustu áratugi þrátt fyrir allar
þær framfarir og breytingar
sem orðið hafa í þjóðfélagi okk
ar á sama tíma.
^ Allt fyrir
ferðamanninn
Og af því að við minn-
yrðu ekki til þess, að talan færi
niður fyrir hundrað. Þegar til
kom, reyndust 100 af 103 skýrsl-
um fullnothæfar til úrvinnslu.
Þessir 100 þátttakendur skiptust
þannig á starfsstéttir: 26 verka-
rnenn, 3 sjómenn, 23 iðnaðar-
menn, 30 opinberir starfsmenn
og 18 verzlunarmenn og skrif-
stofumenn í þjónustu einkaað-
ila. Til samanburðar skal þess
getið, að samkvæmt atvinnu-
merkingu á skattskrám Reykja-
víkur, Kópavogs og Seltjarnar-
ness 1965 skiptust kvæntir karl-
framteljendur 25—66 ára í þess-
um starfsstéttum sem hér segir,
í hundraðshlutum: Verkamenn
26,7; sjómenn 4,4; iðnaðarmenn
21,5; opinberir starfsmenn 30,9
og verzlunar- og skrifstofumenn
í þjónustu einkaáðila 16,5. Verð-
ur þannig ekki annað sagt, en
að hlutfallsleg skipting þátttak-
enda í neyzluathuguninni komi
vel heim við raunverulega skipt
ingu kvæntra karla á þessar
starfsstétbir.
í nýja vísitölugrundvellinum
eru 3,98 einstaklingar, þ.e. 1,98
barn auk heimilisföður og heim
ilismóður. Meðalaldur hans er
38,9 ár, en hennar 35,7 ár. í
núverandi vísitölufjölskyldu eru
4,22 einstaklingar.
Öflun upplsýinga frá þátttak-
endum í neyzlurannsókninni var
með tvennum hætti. Annars veg
ar voru þeir, í viðtölum, beðnir
um að láta í té allnákvæmar upp
lýsingar um útgjöld sín á árinu
1964. Var þar um að ræða hús-
næðiskostnað og öll önnur neyzlu
útgjöld, nema útgjöld á kaupa
á matvörum og óáfengum drykkj
arvörum. Viðskiptafræðistúdent-
ar voru fengnir til að eiga þessi
viðtöl vfð þátttakendur í neyzlu
rannsókninni, og færðu þeir all-
ar upplýsingar jafnóðum á sér-
stakt reikningsform undir ársút-
gjaldaskýrslur. Hins vegar héldu
þátttakendur búreikning um 4ra
vikna skeið. Til þeirra nota
fengu þeir reikningshefti með
leiðbeiningum um, hvernig reikn
ingshaldinu skyldi hagað, og til
frekara öryggis lét Hagstofan
starfsmann sinn fylgjast með
því, eftir því sem með þurfti.
Búreikningar þessir voru færð-
ir á tímabilinu marz-desember
1965, en hlé varð á reiknings-
haldinu í júlí og ágúst vegna
sumarfría. Færð voru á búreikn
ing öll útgjöld á 4ra vikna reikn
ingstímabilinu, en tilgangur
þessa reikningshalds var annars
fyrst og fremst sá að afla vitn-
eskju um útgjöld til kaupa á mat
vörum og óáfengum drykkjarvör
um, enda voru þau ekki tekin
umst á ferðamálin sakar ekki
að geta þess að nýjasta úr
heimi ferðamála: Frétt frá.
Rússlandi þess efnis, að ferða-
menn geti átt von á allt a<5
eins árs fangelsisdómi ef þeir
fari út af leið þeirri, sem rík-
isferðaskrifstofan hefur ákveð-
ið að þeir fari.
Ýmsum þætti full langt
gengið, ef ferðaskrifstofa ís-
lenzka ríkisins fengi heimild
til þess að gefa út þvílíkar há
heilagar ferðaáætlanir, sem
ekki mætti bregða út af án
þess að eiga ársfangelsi í vænd
um. Ætli þeim fækkaði ekki
erlendu ferðamönnunum, sem
heimsæktu okkur.
En þegar Rússar eiga í hlut
þykir engum neitt athugavert
við formúlurnar, því þaðan er
alls og vænta.
á ársútgjaldaskýrslu. — Ekki
er ástæða til að ætla annað en
að upplýsingar ársútgjalda-
skýrslna og búreikninga séu
raunhæfar og tæmandi eftir þvl
sem orði'ð getur. Þátttakendur i
neyzlurannsókninni virðast yfir-
leitt hafa unnfð verk sitt sam-
vizkusamlega.
Við uppsetningu hins nýja vísi
tölugrundvallar hafa útgjöld til
kaupa á óáfengum drykkjum
verið byggð á búreikningum. Út-
gjöld til kaupa á hreinlætisvör-
um og snyrtivörum hafa jöfn-
um höndum verið byggð á bú-
reikningum og ársútgjaldaskýrsl
um, en önnur útgjöld hins nýja
vísitölugrundvallar eru flest sam
kvæmt ársútgjaldaskýrslum.
Við uppsetningu hins nýja vísi-
vísitölu á sínum tíma var ýms-
um neyzhiútgjöldum sleppt, ann.
að hvort vegna ófullkominna
upplýsinga eða vegna örðugleika
á að finna staðgönguvörur fyrir
viðkomandi útgjöld i vísitölunnL
Þannig voru t.d. ekki tekin í nú
gildandi vísitölu útgjöld til
kaupa á húsgögnum og ýmsum
öðrum húsbúnaði, útgjöld vegna
eigin bifreiðar o.fl. Vfð uppsetn
ingu hins nýja vísitölugrundvali
ar hefur aðeins fáum og þýðing-
arlitlum útgjöldum verið sleppt,
og það hefur aðeins verið gert,
þegar örðugleikar hafa verið á
að mæla verðbreytingar eða
önnur sérstök atvik hafa verið
fyrir hendi. Þá er nýi vísitölu-
grundvöllurinn einnig frábrugð-
inn hinum eldri að því leyti, að
miklu fleiri vörutegundir eru 1
þeim nýja og á þetta við svo að
segja alla vísitöluflokka. Þri'ðja
aðalbreytingin er sú, að talið
hefur verið rétt að fella beina
skatta, þ.e. tekjuskatt .útsvar og
kirkjugjaldsgjald, úr grundvell-
inum. Beinir skattar voru teknir
í núgildandi vísitölu haustir
1960 og mánaðarlegar vísitölur
reiknaðar á ný frá grunntíma
1. febrúar 1959, en miklir tækni-
legir örðugleikar hafa verið á að
reikna þennan lið vísitölunnar
og hefur af þeim sökum verið
talið rétt að hafa ekki beina
skatta í henni, eins og var alla
tíð frá því að fyrst var farið
að reikna hana og til hausts
1960. Opinber gjöld, sem ekki
breytast méð tekjum, þ.e. al-
mannatryggingagjald, sjúkrasam
lagsgjald, námsbókagjald og
kirkjugjald, eru hins vegar f
nýja vísitölugrundvellinum, svo
sem verið hefur, og sama gild-
ir um fjölskyldubætur, en fjár-
hæð þeirra dregst frá heildar-
upphæð útgjalda vísitölufjöl-
skyldunnar."