Morgunblaðið - 01.10.1966, Blaðsíða 5

Morgunblaðið - 01.10.1966, Blaðsíða 5
Laugardagur 1. okt. 1966 MORCUNBLAÐIÐ 5 OLLUM ÁTTUM IMokkrar minningar um Claudio Arrau ence, sem þýzkur ræðismað- ur, þar sem ég ólst upp fyrstu ár ævi minnar, en hann lézt í fyrirlestraferð í Berlín. Þar bjó ég svo síðan ásamt móður minni og lagði stund á píanó leik í hinum fræga músik- skóla „Stern“ Sches Konsezor vatorium, sem stofnsett var um 1860, en þegar ég stundaði þar nám var rektor þar Gustaf Hollender, en auk þess störf- uðu þar þá um 70 kennarar, þar á meðal Martin Krause, sem var yngsti og síðasti nem andi Liszts í Weimar. Hann var aðalkennari háskólans í píanóleik. Ef ég ætti að bera þennan háskóla saman við einhverja stofnun í dag, mundi ég helzt segja að hún líktist Curtis- stofnuninni i Chicago, sem all ir músikunnendur þekkja. í háskólanum okkar voru yfir þúsund nemendur frá flestum löndum heims. Af þeim sök- um sendi ríkisstjórn Chile Claudio Arrau til Berlínar, svo að hann gæti notið kennslu Martins Krause í píanóleik. Ég gleymi aldrei þegar Claudio kom í fyrsta sinn inn í kennslustofuna, 8 ára drengur undrafagur á að líta og minnti andlit hans einna helzt á fagurt enskt málverk frá 17. öld Hann var með stór, dökk augu, langt brúnt og sítt hár, í hvítum madrósafötum og með blúndu kraga. Þessi fallegi piltur gekk inn í stofuna. Honum var vísað að Steinwaypíanói og byrjaði að leika. Við vorum saman í skólan- um í nokkur ár, eða til vors 1914. Við hittumst því oftast tvisvar í viku og urðum góðir vinir þrátt fyrir það að ég væri talsvert eldri en hann. Ég þakka það dvöl minni hjá Martin Krause, hve músiknámið hjálpaði mér síð- ar á lífsleiðinni sem söngkonu. Ýmsir höfðu orð á því við mig, að ég hefði óvenjugóð- an músikbakhiall, en ekki bara rödd. Og þennan bak- hjall átti ég einungis að þakka Martin Krause, en segja má að ég hafi verið einkan- lega heppin að fá að njóta kennslu hans, auk þess sem ógleymanlegt var að hitta þar hinn unga og fræga meistara, Claudio Arrou, sem enn er sami elskulegi drengurinn. I TILEFNI af komu Claudio Arraus, hins fræga píanóleik- ara, hingað til landsins átti Mbl. samtal við hann og kom þar m.a. fram að hann hafði á sínum æskuárum kynnzt frú Irmu Weile Jónsson, ekkju Ásmundar Jónssonar skálds frá Skúfsstöðum. Frú Irma hefur komið að máli við Morg unblaðið og langar til að rifja upp með nokkrum orð- um nokkrar minningar, sem sækja á huga hennar frá þess um tíma: „Ég var skólatelpa í Berlín, þar sem ég bjó ásamt móður minni, sem var ekkja eftir háskólaprófessor £ fornleifa- fræði, Jens Weile, en faðir minn starfaði í Pisa og Flor- Ciauðio Arrau heilsar lrmu Weile Jónsson. A matrósufötum í Berlín — Borgarstjóri Framhald af bls. 32 vegar hafa tekjur borgarsjóðs innheimzt mun sfðar eins og sjá má af því, að helmingur út- svars- og aðstöðugjaldstekna hef- ur innheimzt á þrem síðustu tnánuðum ársins og þar af fjórð- ungur þeirra í desemtoermánuði. Borgarsjóður hefur því oftast átt í nokkrum greiðsluerfiðleik- um síðla súmars og í byrjun veírar. Ástæðurnar til þess, að þeir erfiðleikar eru meiri nú í ár en áður, eru einkuha þær, sem nú skal greina: 1. Samkvæmt upplýsingum úr bókum Gjaldhéimtunnar í Reykjavík var innheimta út- svara og aðstöðugjaldá miðað vfð 20. sept. 42.1% í fyrra en nú 39.6%, eða 2.5% lakari. Eftirstöðvainnheimfca er einn- ig lakari í ár en í fyrra. — Munar hvort tveggja þetta borgarsjóð 25—26 millj. kr. og má þegar fullyrða, að eng- . ir umtalsverðir greiðsluerfið- leikar væru nú hjá borgar- sjóði, hefði hann þessa upp- hæð til ráðstöfunar. Á sama hátt og innheimta lögtooðinna gjalda hefur gengið verr hafa og ýmsar aðrar kröfur borg- arsjóðs, t.d. á hendur sumuni nágrannasveitarfélögum, feng izt síður greiddar nú en áður. 2. Borgarsjó'ður hefur greitt 6— 7 millj. kr. í peningum að- éins á þessu ári vegna Bæjar- útgerðarinnar vegna ábyrgða, sem á borgarsjóð hafa fallið. Auk þessa eru fyrirsjáanlegar milljónagreiðslur við ársupp- gjör vegna reksturs Bæjarút- gerðarinnar á yfirstandandi ári. Ljóst er, að útgerð togara Bæjarútgerðarinnar verður ekki haldið áfram að óbreytt- um aðstæðum og veéður úr- slitum vandamála togaranna eigi frestað nema í nokkrar vikur eins og nú er komið. Eigi verður lengur undan þvi vikizt að taka ákvörðun um hvort togararnir fái endur- heimt fyrri veiðisvæði við landið og samið verði um til- svarandi áhöfn á íslenzkum togurum sem erlendum. 3. Fjárhagsáætlun yfirstandandi árs er samin á grundvelli kaupgjalds og verðlags í nóv- embermánuði 1965, og kemur því fram á árinu óhjákvæmi- legur kostnaðarauki borgar- sjóðs vegna kaup- og verð- lagshækkana, sem síðan hafa or*ðið. 4. Ekki hefur tekizt að fá aukin rekstrarlán, hvorki tií þess að vega upþ á móti lélégri inn- heimtu nú í ár en í fyrra, né heldur til þess að brúá meira bil, sem verður allt til síðasta mánaðar ársins, riiilli' áfallins kostnaðar og innheimtra tekna með hækkandi fjárhags áætlun frá ári til árs, þar sem tekjur koma svo seint inn á árinu, sem raun ber vitni. í þeim greiðsluerfiðleikum, sem verið hafa, hefur verið lögð áherzla á, svo sem unnt hefur verið, að firra viðskiptamenn borgarsjóðs vandræðum, og þeir hafa sýnt skilning nú sem fyrr, er þakka ber. Þegar fullreynt var, að eigi var unnt a'ð afla frekari rekstr- arlána, var dregið úr eða hægt á ýmsum framkvæmdum borgar- sjóðs og má ætla að eigi verði fjármagn fyrir hendi, a.m.k. ekki áður en veður spillast, til að framkvæma að fullu ákveðnar gatna- og gangstéttarfram- kvæmdir þessa árs, og mun það einkum koma niður á malbikun- arframkvæmdum í Heimahverfi, svo og gangstéttargerð, en á- herzla verður lögð á að láta þær framkvæmdir sitja fyrir á næsta ári. Jafnframt hefur lánsfjáröflun til framkvæmda ýmissa borgar- fyrirtækja, svo sem Hitaveitu, gengið verr en búist var við og þess vegna hefur ekki verið haf- izt handa um lágningu hitaveitu í Árbæjarhverffð eða önnur ný hverfi og ’framkvæmdum við kyndistöð í Árbæjarhverfi hefur seinkað. Hins vegar mun annar nýi geymirinn á Öskjuhlíð koma í gagnið í nóvembermánuði næst Tvær nýjar Hekfa- f FYRRADAG boðaði Ragnar Jónsson, forstjórx Helgafellsút- gáfunnar blaðamenn á sinn fund og kynnti þeim nýjar bækur frá forlaginu. I fyrradag ’komu út tvær bæk- ur forlagsins, „Tómas Jónsson Metsölubók“ eftir Guðberg Bergsson og „Endurtekningin" eftir Sören Kirkegaard. Bókin „Tómas Jónsson Met- sölubók" eftir Guðberg Bergs- son er skáldsaga og fjórða bók höfundar, en áður hefir hann gefið út bókina „Músin, sem Iæðist“, „Leikföng leiðans" og kvæðabókina „Endurtekin orð“. Á kápusíðu bókarinnar segir m.a. um söguna: „í þessari nýstárlegu skáld- sögu, sem er líklega í senn frum- legasta og nærtækasta mannlýs- ing í bókmenntum okkar í seinni tíð, setur höfundur eftirstríðstímann a svið í hugar- heimi þessa forkostulega en einkar mannlega piparkarls. í stað þess að rekja sig áfram eftir söguþræði stendur lesand- inn alltaf í miðpunkti sögunnar og sér til allra hliða“. Bók Sörens Kierkegaard, Guðbergur Bergsson. „Endurtekningin" er þýdd af Þorsteini Gylfasyni og skrifar hann formálsorð. Sören Kirkegaard er almennt talinn fremsti heimspekingur Norðurlanda og oft jafnað til tveggja mei-kra manna, Platons og Nietzsche. Sören Kirkegaard er og frábært skáld og hinn mesti háðfugl. Kirkegaard er einkum mann- eskjuskoðari — reyndar tíð- ræddast um þá persónu sem hann þekkir bezt, sjálfan sig. Öll röksemdafærsla lærdóms- manna er honum á móti skapi, beitir líka í bókum sínum þeim rökum einum sem enginn fær komandi og varastöðin við Elliða ár nýtast betur fyrir Hitaveit- una á komandi vetri en sl. vetur. Ástæða er til að leiðrétta þann misskilning, sem komið hefur fram í blaðaskrifum, að fram- kvæmdahraði hafi verið svo mik ill fyrri hluta ársins og lán þá fengin, sem greiða hafi þurft með útsvarstekjum sfðustu vik- urnar, að komið hafi niður á fjárhag borgarsjóðs nú. Engin rekstrarlán hafa verið tekin á þessu ári, sem falla í gjalddaga fyrr en í desember, og fram- kvæmdahraði hefur verið eðli- legur að undanteknum þeim ráð- stöfunum, sem gerðar hafa verið síðustu vikurnar til að draga úr greiðslum úr borgarsjóði þar til síðast á árinu. Stjórnendum Reykjavíkurborg «r og flestum Reykvíkingum er ljóst að takmarka vei*ður rekstr- arkostnað og framkvæmdir borg- arinnar við gjaldgetu borgarbúa. hrakið: Hann segir sögu, sína sögu. Endurtekningin, sálfræðileg tilraun, er á titilblaði talin verk Constantins Constantusar, gam- als spaugara sem gerir tilraunir með ástir ungs vinar síns. Efni bókarinnar er sótt í ástir þeirra Sören Kirkegaards og Regínu Ólsen. Endurtekningin er alþýðleg bók, í bezta skilningi þess orðs, enda skrifaði Kirgegaard bækur sínar eins og kunnugt er fyrir óspillt fólk. Þorsteinn Gylfason hefur þýtt bókina og hann skrifar inngang að verkinu. Garðar Gíslason gerði kápu og sá um útlit bókarinnar. Bókina prýða margar myndir. Þriðja bókin kom einnig út í fyrradag, Faces reflected in a drop (Andlit í spegli dropans) eftir Thor Vilhjálmsson í þýð- ingu Kenneth G. Chapman, prá- fessors. Næstu bækur. Meðal annarra bóka forlagsins sem koma út á næstunni er ný skáldsaga úr Reykjavíkurlífinu eftir Úlfar Þormóðsson. Höf- undurinn, sem í vor lauk prófi í Kennaraskólanum og nú kenn- ari suður með sjó, er aðeins 24 ara gamall og er betta hans fyrsta bók og heitir Sódóma ___ Gómorra. Væntanlegar eru tvær Ijóða- bækur. eftir Jón Óskar og Bald- ur Óskarsson; bók sem Nína Tryggvadóttir hefur gert, bæði texta og myndir, og hún nefnir Skjóni. Ein af aðaljólabókum forlagsins verða endurminning- ar foreldra Guðmundar Kamb- ans, Gísla Jónssonar alþingism. og þeirra systkina. Hafði faðir þeirra gert drög að bókinni en Gísli að öðru leyti skrifað hana og gefið henni nafnið „Úr lífi foreldra minna“ Þá koma frum- samin ljóð eftir Rósu B. Blönd- als og nýjar sögur eftir Jakob Thorarensen. Mjög margar fleiri bækur eru á leiðinni, meðal þeirra sem nokkuð langt er komin er síðara bindi af lista- sögu Björns Th. Björnssonar, mikið og girnilegt verk. Af Dúfnaveizlu Halldórs Laxness voru send út nokkur eintök um leið og verkið var frumflutt 1 Iðnó. Hún kemur á markaðinn um leið og sýningar hefjast aft- ur. Bókmenntakynning í Unuhúsi. í dag kl. 4 verður bók- menntakynning í Unuhúsi, Helgafelli, 5 ungir leikarar velja sér kvæði úr ninni nýju ljóða- bók Davíðs Stefánssonar „Síð- ustu ljóð“ og lesa. Leikararnir sem koma fram eru Helga Bachmann, Valgerður Dan, Kristín Anna Þórarinsdóttir, Guðrún Stephensen og Helgi Skúláson. Allir eru velkomnir, aðgangur ókeypis.

x

Morgunblaðið

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Morgunblaðið
https://timarit.is/publication/58

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.