Morgunblaðið - 12.11.1966, Qupperneq 18

18
MORGUNBLAÐIÐ
Laugardagur 12. nóv. 1966
Atvinnurekendur — Verzlunnrmenn
Maður með staðgóða þekkingu, sem undanfarin ár hefur unnið sem skrifstofu
stjóri í stóru, þekktu fyrirtæki, óskar nú af sérstökum ástæðum eftir vel
iaunuðu sjálfstæðu starfi og/eða að gerast. meðeigandi í öruggi íyrirtæki. Að
sjálfsögðu verður farið með tilboð og tilskrif sem algert trúnaðarmál. Tilboð
merkt: „Þagmælska — 9834“ óskast sent afgr. Mbl.
SÓLÓ
STÁL-
HÚSGÖGN
VIÐ BJÓÐUM YÐUR:
Úrvals vörur. — Lipra þjónustu. — Hagkvæm viðskipti. —
Sýnum nú 2 innréttingar ásamt tilheyrandi raftækjum.
Úrval af skrauthillum, veggskápum og liillum.
SKORRI HF.
Suðurlandsbraut 10. — Sími 3-85-85.
Hýtt glæsilegt úrval af
ÍTÖLSKUM KVEHSKÖM
tekið fram í dag
2. HÆD
Austurstrœti sex
(Nýja húsið)
Hýtt úrval af TIMPSOH
karlmannaskóm
J. HÆÐ
Austurstrœti sex
(Nýja húsið)
Ealcd eldhús
— El'mborg
Framhald af bls. 19
að heilsa hennar var oft stopul
og annir við súsmóðurstörf á
stóru heimili gerðist hún um-
svifamikil í heimi bókmenntanna
og hefur hún um áratugi verið
einn af mikilvirkustu rit'höfund-
um þjóðarinnar. Ritstörf henn-
ar ætla ég ekki að dæma hér,
það munu aðrir gera á öðrum
vettvangi, en bækur hennar hafa
fyrir löngu skipað henni þann
virðingarsess, sem henni ber, og
ennþá skrifar hún sem ung væri
til ánægju og yndis fyrir hinn
stóra hóp aðdáenda sinna.
Ung að árum kynntist frú Elín
borg málefnum sálarrannsóknar-
manna, en hafði í upphafi ekki
mikinn áhuga á þeim. En þegar
maður hennar var prestur að
Mosfelli í Grímsnesi, kom Andr-
és Böðvarsson, miðill á heimili
þeirra og dvaldist hann hjá þeim
'heilt sumar. Hjá honum sat hún
sinn fyrsta miðilsfund með þrem
ur prestum, eiginmanni sínum,
séra Ingimar, séra Kjartani
Helgasyni í Hruna og séra Jóni
Magnússyni, föður Magnúsar
heitins prófessors. Henni datt þá
ekki í hug að trúa neinu, sem
þarna kom fram og var hún
með sjálfri sér undrandi yfir
því, að þessi maður skyldi geta
slegið slíku ryki í augu þessara
gáfuðu og menntuðu manna. En
eitthvað knúði hana til að halda
áfnam að sitja þessa fundi, og
segir hún sjálf svo frá, að sér
hafi verið efst í huga ósk um
að fá tækifæri til að koma upp
þeim svikum, sem hún hélt áð
miðillinn beitti. En „svikin“
reyndust torfundin, en í þess
stað komu fram ótal atvik af
ýmsu tagi, sem ekki var hægt
að véfenga.
Eitt sinn er hún sat fund með
séra Jóni Magnússyni, segir mið
iliinn í hálf „trance“, að hann
sjái lítinn dreng í kjöltu séra
JV>ns, og hann bætir við. „Ég
sé að þú átt hann, en hann á
ekkert nafn“. Frú Elínborg vissi
ekki til þess að þau hjónin hefðu
misst barn og hugsaði með sér.
„Þetta er nú áreiðanlega ekki
rétt hjá honum og nú fæ ég
gott tækifæri til að leiða athygli
séra Jóns að þvi“. Eftir fundinn
spurði hún séra Jón hverju þetta
sætti. Hann svaraði. „Þetta er
mjög athyglisvert. Ég hef aldrei
talið okkur eiga nema þessa tvo
syni, Magnús og Þorstein, og
býst ég ekki við að neinn viti
það nú nema ég og konan min,
að á fyrsta hjúskaparári okkar
ól hún sveinbarn, sem fæddist
andvana og hlaut þessvegna ekki
skírn. Þá bjuggum við að
Hvammi í Laxárdal".
Þannig mynduðu mörg smá-
atriði órjúfandi keðju merki-
legra sannana, og svo fór, að
hún sannfærðist smám saman
um að bak við þennan mann
stæðu þroskaðar verur irá æðri
heimi, og hann væri verkfæri í
höndum þeirra til þess að brúa
bilið á milli hins sýnilega heims
og hins ósýnilega. Gerðist hún
nú eindreginn spíritisti og hefir
hún helgað nokkrum hluta bóka
sinna dulrænum málum, m.a.
ritað bækur um miðlana Andrés
Böðvarsson, Kristinn Kristjáns-
son og þann, sem þessar línur
ritar. Minnist ég margra ánægju
legra stunda frá samstarfi okk-
ar við samningu þeirra tveggja
bóka, sem hún helgaði miðils-
starfi mínu.
Skagafjörður er um marga
hluti sérstæður og hefir til að
bera óvenjulega og margbrotna
fegurð, hrikalega og stórbrotna
og að hinu leytinu hlýja og
milda. Hver minnist ekki sér-
kennilegrar fegurðar skagfirskra
vetrarkvölda, bragandi norður-
ljóa og ísilagðar viðáttu Ey-
lendisins, „nóttlausrar voraldar
— veraldar" með heiðvindana
hlýju og gró'ðurilm úr grasi og
kjarri, þegar allt er að vakna
til nýs lífs, hásumarsgróðurs og
heyanna og fagurra haustkvölda
með fölnandi gróður en fyrir-
heit um geymd hins viðkvæma
gróðursprota undir fannfeldi
vetrarins.
Úr þessu héraði er iistamanns
sál frú Elínborgar sprottin, og
er ekki eðlilegt, að næmgeðja
barnssál mótist af slíku um-
hverfi?
Bækur hennar bera þess líka
vitni, að þar er á ferð höfund-
ur, sem slær á marga strengi
og minnist ég sérstaklega hins
mikla sagnabálks hennar: „Föru
menn“. Þar kemur einnig vel í
ijós hin mikla samúð hennar
með þeim, sem minnimáttar eru,
eða ekki binda bagga sína sömu
hnútum og samferðamennirnir.
En erum við ekki al'lir föru-
menn á þessari jörð?
A'ð lokum vil ég um leið og
ég óska frú Elínborgu hjartan-
lega til hamingju með þennan
merkisdag í lífi hennar, þakka
þeim hjónum óbrigðula vináttu
frá fyrstu kynnum við mig og
konu mína og óska henni þess,
að sú hlýja og mildi, sem andar
frá bókum hennar megi umilykja
ævikvöld hennar og aftanskinið
verða henni bjart og fagurt.
Hafsteinn Björnsson
EIN mikilvirkasta og víðlesn-
asta skáldkona þjóðarinnar, El-
ínborg Lárusdóttir, er 75 ára 1
dag. Hún fæddist að Tunguhálsi
í Lýtingsstaðahreppi, og voru
foreldrar hennar Lárus Þor-
steinsson, bóndi þar, og kona
hans, Þórey Bjarnadóttir. Eiín-
borg gekk í kvennaskó’ann á
Blönduósi 1908—10, nússtjórn-
arskóla á Akureyri 1911 og i
Kennaraskóla íslands 1912'—14.
Hefur hvort tveggja, húsmæðra
fræðslan og kennaramenntumn
efalaust oft komið sér vel fyrir
frú Elínborgu síðar í iít'inu og
gerir enn.
Árið 1918 giftist hún séra
Ingimar Jónssyni síðar skóla-
stjóra. Kom í hlut hennar að
vera húsmóðir, fyrst á Mosfeili
í Grímsnesi 1922—28, en síðan
í Reykjavík. Fyrsta bók Elín-
borgar, Sögur, kom út 1935, þeg
ar hún var 44 ára. Hóf hún því
ekki snemma rithöfundarferil
sinn, og hafa að líkindum hei.n-
ilisástæður valdið, en siðan hef
ur hver bókin rekið aðra: skáid
sögur, æviminningar, bækur um
dulræn fyrirbrigði. Gegnir
furðu, hve miklu hún hefur af-
kastað á bókmenntasviðinu,
jafnframt tímafreku húsmóður-
starfi, auk félagsmála, sem hún
hefur tekið þátt í.
Hér verða ekki verx Elínborg
ar metin. En að mínum dóml
eru hófsöm, en róleg, öfgalaus
og trúverðug frásögn höfuðko't-
ir vinnubragða hennar. Vríða
dregur hún upp þjóðlífsmyndir,
er seint munu fyrnasi. Þanmg
er lífs- og listagildi verka henn-
ar saman fléttað. Þau eru líka
íslenzk í bezta skilningi þess
orðs. Virðist mér, að hróður
skáldkonunnar hafi stöðugt far-
ið vaxandi með árunum
Frú Elínborg var meðal stofn
enda Félags ísienzkra tithöf-
unda og sat mörg ár í atjórn
þess. Ég leyfi ,nér fyrir hönd
mína og félagsins að þakka
henni mikil bókmenntaafrek,
ágæta samvinnu í félaginu langa
tíð og margan tebolla í té látinn
á heimili hennar og séra Ingi-
mars.
Að svo mæltu óska ég afmæl-
isbarninu og fjölskvldu þesa
gæfu og gengis í hvívetna um
ókomin ár.
Þóroddur Guðmundsson.
Lækningastofa mín
er ílutt á Klapparstíg 25.
Viðtalsbeiðnir í síma 1-12-28.
GUÐJÓN LÁRUSSON, læknir.