Morgunblaðið - 21.01.1967, Blaðsíða 16

16
MORGUNBLAÐIÐ, LAUGARDAGUR 21. JANÚAR 1967.
- KJÖR.............
Framhald af bls. 8.
— Hvað voru margir félagar
1 Hlíf þegar þú varðsí formað-
ur og hvað eru þeir margir nú?
— Þeir eru nú um 550. Að
vísu eru nokkrir þeirra ekki
vinnandi. í>að eru gamlir menn
eða sjúklingar, eins og gerist og
gengur. Þegar ég varð fyrst for-
maður voru félagar fast að þvi
eins margir. Þróunin hefur nefni
lega orðið þessi, að það hefur
orðið stöðnun í félagatali verka
mannafélaga. Það er komin til
miklu meiri sérhæfni, menn
flestir hverjir í einhverja fram-
haldsskóla eða sérmennta sig i
iðngrein. Meðalaldur manna í
verkamannafélagi er því nokk-
uð hár, eins í Hafnarfirði og
annars staðar.
— Hefur hagræðing atvinnu-
veganna ekki haft eitthvað að
segja?
— Það er ekki neitt stórkost-
legt. enn sem komið er, en senni
lega gerir hún það í framtíð-
inni. Vélar í frystihúsum hafa
þó nú þegar leyst marga menn
af hólmi, einkum fullkomnar
ílökunarvélar.
— Hvað er hægt að gera í
Hafnarfirði nú tii atvinnuaukn-
ingar?
■— Að mínum dómi er margt
hægt að gera. í fyrsta lagi verð-
ur að efla þau atvinnufyrirtæki
sem fyrir eru. Ég mundi t.d.
telja það undirstöðuatriði hjá
okkur að efla bæjarútgerðina.
Mörgum kann þó að virðast það
sjónarmið mitt heldur hjákát-
legt, þar sem útgerðin berst i
bökkum fjádhagslega. En ég
held því fram, að það sé ekkert
meira en gengur og gerist hjá
útgerðum yfirleitt. Bæjarútgerð
Hafnarfjarðar, sem slík, hefur
orðið mikil lyftistöng í bænum
og á sennilega eftir að verða það
um langan tíma enn. Sömuleiðis
er þörf á að efla önnur fyrir-
tæki, svo sem Norðurstjörnuna,
en sú verksmiðja er lengi búin
aS vera lokuð. Mér finnst að
ríkið eigi að veita henni stuðn-
ing, sérstaklega ef að því er
gætt, að hér er um að ræða til-
raun. Ég held, að höfuðerfiðleik
ar fyrirtækisins byggist á því,
að það hefur ekki möguleika á
að framleiða vöru sína á því
verði, sem þeir þurfa að fá fyrir
hana. Þess vegna þarf ríkið að
hlaupa undir bagga hjá þeim
eins og öðrum, sem eru að byrja
á nýjum atvinnugreinum. Við
sjáum að slíkt gerir ríkisvaldið
í nálægum löndum, og gæta
verður að því að þarna er verið
að byggja upp fyrir framtíðina
— þess vegna verður að gera
allt sem hægt er til þess að byrj
unarörðugleikar kæfi ekki til-
raunina í fæðingu.
Já, höfuð atriðið í Hafnarfirði
er að efla sjávarútveginn. Sinna
því sem fyrir er í bænum og
auka við hann. Og ég verð að
segja í þessu sambandi að mér
blöskrar allt þetta hjal um að
íslendingar hætti að nota tog-
kara til fiskveiða. Við sjáum það,
ef við lesum atvinnusögu þjóð-
arinnar, að það hefur hvað eftir
annað komið fyrir, að fiskur hef
ur ekki gengið á grunnmið og
hvað þýðir þá að vera að tala
um línubáta. Þá eru það togar-
arnir sem gilda, þeir hafa verið
lyftistöng fyrir atvinnulífið í
landinú, og þeir verða það um
langan tima ennþá. Það væri
fávíslegt að hætta að stunda
djúpfiskveiðar. Við eigum þvert
á móti að fjölga togurum og
fylgjast betur með þeirri þróun
sem á hefur orðið við smíði
þeirra.
— Hafa kjör verkamanna
ekki batnað til muna frá því
að þú fórst fyrst að taka þátt
í verkalýðsmálum?
— Jú, og til batnaðai svo að
um munar. Öll tryggingamái
hafa færst í rétt horf og nú fá
menn borgaða veikindadaga og
eins bætur ef slys kemur fyrir
þá á vinnustað, menn fá nú sum
arleyfi og fl. og fl. Þar að auki
held ég því fram, að kaup manna
sé betra nú í dag, en það var
þegar ég byrjaði að kynnast mái
efnum verkafólks og betra en
það var þegar ég tók við for-
mennsku í Hlíf. Enda má segja,
að slíkt sé eðlilegt, því að lífs-
kröfur manna eru allt aðrar og
meiri nú en 1940. Það mundi
enginn gera sig ánægðan með
það sem þótti gott á þeim tíma.
Menn vilja meira og betra og
segja má að svoleiðis eigi það
líka að vera.
Hitt er svo annað mál að mér
finnst að hlutur verkafólks ætti
að vera meiri, ef miðað er við
þjóðartekjur, og það hlutfail
held ég að sé ekki betra en áð-
ur var. Það hafa orðið miklar
framfarir og hver stétt af ann-
arri hefur fengið kjör sín bæ'.t
til muna. Verkamenn hafa hins
vegar dregizt aftur úr í þessu
kapphlaupi og það er ekki fyrr
en á síðustu tveimur árum sem
verkalýðsfélögunum hefur tek-
izt að draga nokkuð úr því mis-
rétti, sem verkamenn hafa orð-
ið að búa við. Það verður náttúr
lega alltaf erfitt spursmál, hvern
ig á að greina á milli starfs-
hópa og verður sennilega ekki
leyst, fyrr en verkalýðshreyfing
in sjálf sker á hnútinn.
—■ Manstu ekki eftir mörgum
erfiðum dögum 'hjá verkalýðn-
um á formennskutíð þinni?
— Jú, það geri ég að sjálf-
sögðu. Það skiptasf. á skin og
skúrir. En alltaf hefur létt til
og sólskinsstundirnar hafa verið
svo margfallt fleiri. Maður hef-
ur oft verið glaður yfir því sem
áunnizt hefur og það fer nú svo
að slikar stundir verða manni
oftar í huga.
Það voru óneitanlega erfiðir
dagar og hörð átök 19©9, þó að
þá væri ekki aðallega deilt um
kaup og kjör. Þá stóð baráttan
um tilveru félagsins. 1965 stóð-
um við svo í harðri baráttu
ásamt mörgum öðrum verkalýðs-
félögum og það verkfall sem við
þá fórum í er einhvert lengsta
verkfall sem við höfum staðið 1.
— Telurðu það ekki neyðar-
úrræði að beita verkföllum í
kjarabaráttu?
— Jú, það er algjört neyðar-
úrræði og fer aldrei hjá því, að
það verði til tjóns bæði fyrir þá
er í því standa svo og þjóðfélags
heildina. Hitt vil ég taka fram,
að verkfallsréttur er eina vopn-
ið sem verkalýðshreyfingin hef-
ur í raun og veru, og það vopn
má ekki af henni taka, en það
verður vitanlega að beita þvi
með mjög mikilli varúð.
— Telurðu að ríkisvaldið eigi
að hafa afskipti af kjarasamning
um?
— Sú þróun hefur orðið und-
anfarandi ár, að ríkisvaldið hef-
ur orðið virkari og virkari aðili
í samningum og eins og öllu er
fyrirkomið í okkar þjóðfélagi í
dag, hlýtur það að verða að vera
aðili í samningum, — hlut.ur þess
í rekstri þjóðarbúsins er orðinn
svo mikill. Ég tel afskipti ríkis-
valdsins af kaupsamningum síð-
ustu tvö ár hafa verið til mikilla
bóta, enda tel ég það mjög vafa-
samt, að sumar kaupdeilur hefðu
leystst nema þeirra afskipti
hefðu komið til. Efst er mér í
huga svokallað júlísamkomulag
1964.
— Og hvert er aðalbaráttumál
ið nú?
— Stytting vinnudagsins, en
vinnudagur hér er alltof langur.
Menn geta t.d. ekki sinnt félags-
og menningarmálum, því að þeir
vinna myrkrana á milli. En það
er óhjákvæmilegt að tryggja
mönnum það mikil laun fyrir
vinnuvikuna að þeir geti lifað á
þeim, og að eftir- og nætur-
vinna verði takmörkuð eitthvað.
— Nú hefur Hlif beitt sér fyr-
ir fleiri málum, en kaup- og
kjarasamningum félaganna?
— Jú. Við höfum reynt að
halda upp eins góðu fræðslu-
starfi og við höfum getað. Við
höfum haft fyrirlestra fyrir með-
limi okkar undanfarin ár, og við
höfum einnig gefið út blaðið
Hjálm síðan á öðru ári félagsins.
Fyrst var það aðeins handritað
og lesið upp á fundum félagsins,
síðan var það fjöiritað og prent-
að síðan 1942. Þá hefur og verið
haldið uppi orlofsstarfi allt frá
1941, en þá náðist samningar um
viku sumarleyfi og síðar náðist
hálfs mánaðar sumarfrí, og þeg-
ar það var orðið veruleiki fór-
um við að skipuleggja orlofs-
ferðir fyrir félaga og héldum
því áfram í fjölda mörg ár, en
erum hættir því nú þar sem svo
virðist að grundvöllur fyrir hóp-
ferðalög sé ekki fyrir hendi
lengur. Nú eigum við orlofshús
austur í Ölfusborgum, og höfum
í hyggju að reyna- að eignast
annað slíkt.
Á 50 ára afmæli félagsins var
okkur svo gefin lóð í Hafnarfirði
fyrir félagsheimili, og náðust
samningar við Verkakvennafé-
félag Hafnarfjarðar um að þessi
lagið Framtíðin og Sjómanna-
félög stæðu að byggingu þess.
Því miður var ekki hægt að
byrja strax á henni vegna þess
að þá stóð fyrir dyrum breyting
á skipulagi miðbæjarins og sið-
an höfum við nú eiginlega stað-
ið í styrjöld um þessar fram-
kvæmdir. Það er ekki fyrr en að
við eygjum möguleika núna loks
ins — að verði hægt að byrja
á því.
— Og að lokum, Hermann?
— Ég vil segja eitt að lokum.
Ég gleðst yfir því sem mér
finnst að hafi tekið stakkaskipt-
um og það stórum, í rétta átt,
Á ég þar við að verkalýðshreyf-
ingin 'hefur raunverulega eytt
verulega áhrifum stjórnmála-
flokkanna á starf sitt. Að vísu
er alrarigt að segja það, að verka
lýðshreyfingin sé ópólitísk, —
það er hún ekki og getur ekkl
orðið. Hún hlýtur alltaf að verða
að taka afstöðu til ýmissa mála
sem verða metin sem pólitísk af-
staða. Hinsvegar hefur mér fund
izt að pólitísk átök innan verka-
lýðshreyfingarinnar á undan-
fömum árum hafi staðið henni
fyrir þrifum en nú virðist þatta
að vera að breytast og ég fagna
því mjög. Horfurnar virðast því
þær, að menn sameinist meira
á málefnalegum og faglegum
grundvelli. Af því mun svo leiða
að samstaða verkalýðshreyfing-
arinnar hlýtur að verða meiri
í framtíðinni, en hún hefur ver-
ið til þessa.
— stjL
landsmalafElagid vordor
Fundur verður haldinn í Sjálfstæðishúsinu þriðjudaginn 24. janúar 1967, kl. 8:30.
Rökræður fjögurra manna um: MÝ VIÐHOHF í LAUNHMALUM
Þátttakendur eru Björgvin Sigurðsson,framkvæmdastjóri, Már Elísson, hagfræðingur, Pétur Sigurðsson, alþingis-
maður og Þór Vilhjálmsson, borgardómari.
Rökræðum stýrir: Sveinn Björnsson, verkfræðingur.
Að því loknu verða frjálsar umræður, eftir því sem tími vinnst til. — Allt Sjálfstæðisfólk velkomið.