Morgunblaðið - 04.03.1967, Blaðsíða 20

20
MORGUNBLAÐIÐ, LAUGARDAGUR 4. MARZ 1967.
Erlendur Jónsson
skriíar um

Hófadynur
Halldór Pétursson:
HÓFADYNUR.
fslenzki hesturinn í ljóði
og sögu.
Andrés Björnsson og Kristján
Eldjárn völdu efnið.
126 bls.
Bókaútgáfan I.itbrá.
Reykjavík, 1966.
EINHVERS staðar sá ég þess
getið einhverju sinni, að Halldór
Pétursson væri alra manna skjót
astur í viðbrögðum, ef hann væri
beðinn að teikna mynd, sem ætti II
að birtast á prenti, t. d. í dag- I
blaði.
jÞau ummæli komu mér i hug,
þegar ég fletti hinni vönduðu
myndabók hans, Hófadyn, því
þar er sannarlega „lireyfing og II
kraftur“ á síðunum.
Myndirnar í þeirri bók eiga
það sammerkt, að þær eru allar f
af hestum og hestamönnum, utan
fáeinar teikningar aftast í bók-
inni af reiðtygjum og öðrum
hlutum, sem tengdir eru, eða
voru, brúkun hesta.
Mig brestur þekking til að
dæma um, hversu góðar þessar
myndir séu frá „myndræmu"
sjónarmiði eða, með öðrum orð-
um, um ágæti Halldórs Péturs-
sonar sem listamanns.
En hver og einn er þó alltaf
dómbær um sinn eigin smekk,
og frá mínum sjónarhóli séð eru
myndir Halldórs Péturssonar
fyrst og fremst lýsandi. Af þeim
sökum er Halldór t. d. öðrum
mönnum hæfari að myndskreyta
kennslubækur. Halldór teiknar
atburði, þar sem Ásgeir Júlíus-
son festi á blað stemmingar, svo
verk Halldórs séu borin saman
við verk annars listamanns, sem
fram úr skaraði.
Langflestar myndirnar í Hófa-
dyn eiga að lýsa tilteknum at-
burðum. Þar eru hestar, þandir
til hins ýtrasta af kappsfullum
knöpum; hestar, sem spretta
frýsandi upp frá járninu; hestar,
Bókarkápan
sem lötra þolinmóðir undir hey-
bandi; Ijónstyggir gæðingar, sem
ekki láta handsamast, fyrr en í
nauðirnar rekur fyrir þeim;
vitrir hestar; þjóðsagnahestar;
undrahestar. Flestar eru mynd-
irnar prentaðar í einum lit; fá-
einar í fleiri litum.
Myndir bókarinnar eru gerðar
í samræmi við stutta texta, sem
prentaðir eru hver með sinni
mynd, ýmis á sömu síðu eða
sömu opnu, því sumar mynd-
anna taka yfir heilar opnur.
Textana hafa þeir valið,
Andrés Björnsson og Kristján
SYSTEM
vörubifreiðir
í
□
□
Flyfja meira hlass lengri leið fyrir lcegra rerð
195 ha. Turbp-Dieselvét, — 152 ha. Turbo-Dieíelvél, —
__ 8 hraða samhaeföur girkassl. 5 hraða samhaeföur girkasst.
gfrkassl. Drif með niðurgírun. Lofthemlakerfi; tvöfalt. Vökva 2ja hraða drif. — YökvaatýrL
1 nöfum. — Lofthemiakerfí, stýri, .fr^mbyggð með velti- Frambyggð með veltihúsi.
2fa og Sja ö*la 270 ha. Turbo
Oieselvél. t hraða samhæfðúi
tvöfalt. Vökvastýri. ^rarnb. húsi.
jneð veltihúsi og svefnbekk. Leyfileg heildarþyngd með
Verð 2ja öxla, ca. kr. 852.0Ó0.-
Leyfileg heildarþyngd með
vagni 70 tonn.
VOLVO N 8t
vagni 32 tonn.
Verð ca. kr. 498.000,-
VOLVO NM
Leyfileg heildarþyngd með
vagni 22 tonn.
Verð ca. kr. 398.000,-
VOLVO N»4
2Ja og 3ja öxiá 270 ha. Turbo
Dieselvél, 8 hraða samhæfður
girkassi Drif með niðurgirun
i nofum. — Lofthemlakerfi.
tvöfalt. Vokvastýri.
Xeyfileg heildarþyngd með
vagni 70 tonn.
Verð á 2ja öxla ca.
kr. 600.000.-
195 ha. Turbo-Dieselvél, — 118 ha. 6 eyl. Líeselvél, —-
5 hraða samhæíður gírkassi. 5 hraða, samhæfður girkassi
Lofthemlakerfi tvöfalt. Vökva 2ja hraða drif.
atýri. Burðarþol á grind 7,2 tonn.
Leyfileg heildarþyngd með Verð ca. kr. 326.000,-
vagni 32 tonn.
Verð ca kr. 482.300,-
VANDIÐ VALIÐ ■ VELJIÐ VOLVO
\mnax S^seiWM Lfm
^ ..._ TLT/
Stféurlamjsbraut 16 - Reykjavík - Sinwefni: >Voher< - Stmi 35200
Söluumboð á Akureyri:
MAGNÚSJÓNSSON
e/o Bifr.verkst. Þérshamar.
Eldjárn. Andrés skrifar líka
stuttan inngang. Þar segir hann
meðal annars:
„Bók sú, sem hér kemur fyrir
almenningssjónir, er ekki fyrst
og fremst úrval þess, sem ort
hefur verið um hesta eða skrifað
um þá í lausu máli. Slík bók
mundi hafa orðið með allt öðru
sniði. Bókin fjallar um íslenzka
hestinn í myndum. Við texta-
valið hefur helzt verið haft í
huga að sýna viðhorf skálda og
þeirra, sem ritað hafa um hpsta,
frá sem flestum og ólíkustum
snjónarmiðum og frá mismun-
andi tímaskeiðum sögunnar. í
flestum tilvikum er um að ræða
afmarkaðar myndir eða lýsingar
í sem allra stytztu máli. Til-
gangurinn er að gefa listamann-
inum, sem myndskreytir bókina,
sem frjálsastar hendur og sem
fjölbreyttastan efnivið í myndir
þær, sem bókina prýða og eru
megiefni hennar.“
Um val textanna mætti segja
margt, þv íaf miklu var að kjósa.
Svo mikið er til um hestinn rit-
að í íslenzkum bókmenntum frá
öllum tímum, að í vali sem þessu
er í rauninni vandasamara að
hafna en velja.
Ef dæma skal um val Andrés-
ar og Kristjáns, verður að hafa
í huga, að textarnir gegna hér
aukahlutverki. Þeir eru valdir
handa listamanninum.
Hliðsjón varð þó að hafá af
hinu, hvaða höfundar islenzkir
hafa mest og bezt um hestinn
ort og skrifað. Og það hafa velj-
endur gert.
Þarna eru brot úr fornbók-
menntum, hestakvæði, eða brot
úr hestakveðskap, eftir Stefán
Ólafsson, Jón Þorláksson, Grím
Thomsen, Pál Ólafsson og Hann-
es Hafstein. Eru þá aðeins fáir
einir talir, því ekki eru þarna
aðeins ljóð og laust mál eftir
fleiri þekkta höfunda, heldur
einnig talsvert efni eftir lítt
kunna höfunda og annað, sem
engum er hægt að eigna.
Þarna gefur að líta myndir af
nokkrum frægum reiðskjótum
bókmenntanna. Fyrstan skil auð-
vitað telja Sleipni, sem „tungla
treður krapa“. Og knapinn er
enginn annar en Óðinn sjálfur.
„Séra Magnús settist upp á
Skjóna,/ sá var ekki likur nein
um dóna; — þannig byrjar al-
kunn vísa. Nú sést, hvernig þeir
líta út, séra Magnús og Skjóni
hans, því Halldór hefur teikn-
að þá báða, mann og hest.
Þá gefur að líta Díla Stefáns
Ólafssonar, hvar hann prjónar,
hnarreistur mjög, læraþykkur,
lendfagur og þolinn", eins og
skáldið komst að orði.
Ein myndin lýsir þeirri frægu
eftirreið, er „Skúli gamli sat á
Sörla einum“, en aðrir ,eltu
hann á átta hófahreinum.“ Og
ekki má gleyma Stjörnu Þor-
gils gjallanda, þar sem hún rás-
Halldór Pétursson.
ar „þegjandi vestur eftir, yfir
grjót og ása, mýrarflóa og fen.“
Og stór mynd er þarna af
hrossasölu; texti eftir Einar
Ben.
Um útlit bókarinnar er ekk-
ert að segja nema gott. Auð-
séð er, að mjög hefur verið vand
að til ytri frágangs. Fljótt á litið
sýnist bókin vera bundin. Samt
er hún ekki „bundin“, heldur
límd, og hefur mér verið tjáð,
að þess konar liming eigi að
jafnast við vandaðasta band að
styrkleika. Trésmiðir segja, að
tryggilega samlímd borð eigi að
bresta alls staðar fyrr um lím-
ingu. Og hví skyldi ekki vera
unnt að líma pappír jafntraust-
lega?
Torfi Jónsson hefur ráðið
„tilhögun bókarinnar", eins og
segir aftan á titilblaði. Það verk
hefur hann augljóslega unnið
af mikilli gostgæfni.
Þegar rætt er um myndskreytt
ar bækur, er oftast litið svo á,
að textinn sé aðalatriði, mynd-
in komi á eftir. Hér er því
öfugt farið. Hér er það myndin,
sem er aðalatriðið, en textinn
vegna myndarinnar. Það sjón-
armið hefur ráðið tilhögun bók
arinnar. Textinn er hvarvetna
látinn hliðra til fyrir mynd-
unum án þess þó, að hlutur
hans sé rýrður fram yfir það,
sem til var ætlazt.
Margir menn hafa lagt hönd
að þessari bók. Verður ekki ann-
að ráðið en þeir hafi allir kostað
kapps að gera hana sem bezt úr
garði. Og það hefur þeim>giftu-
samlega tekizt.
Erlendur Jónsson.
Sk & STÍLHREIM
FRAIILEHUNDl: SÖLÖHÚSGÖGN HE HRINGBRAUT121 SÍMI: 21832
,HAPPDRÆTTI‘
„LUKKUPOKAR*
Fjölskylduskemmtun
í Súlnasal Hótel Sögu sunnudaginn 5. marz kl. 3 e.h.
Píanósóló
Pílurnar syngja
Kynnizt tízkunni frá liðnum öldum.
Jazzballett.
Forsala aðgöngumiða í Súlnasal í dag kl. 3—5 e.h. Borð tekin
frá á sama tíma. Kvenskátafélag Reykjavíkur.
„GOTT KAFFI“ „HEIMABAKAÐAR KÖKUR'