Morgunblaðið - 04.03.1967, Blaðsíða 10

Morgunblaðið - 04.03.1967, Blaðsíða 10
10 MORGUNBLAÐIÐ, LAUGARDAGUR 4. MARZ 1967. Svipan fyriríannst engin Gengið á vit gamalla minja í Asgrimssafni stofu Asgríms, og er þar aut með sömu ummerkjum og áður. Rúmið er í einu homin.u, og ofanvert við það hangir mynd sitt og lauk við hana. Mikið værl nú gefandi fyrir að eiga mynd af þeim atburði. Geta séð Ás« grím eiga við þjóðsagnateikn- Heklumyndin, ófullgerð, sú sem hann málaði síðast úti í sept. 1957. HÚSIÐ, þar sem Ásgrímssafn er til húsa við Bergstaðastræti 74, er ekki háreist höll, aðeins ein hæð, ris og kjallari, en innifyr- ir eru þó meiri dýrgripir held- nr en í glæstum fyrirmanna- höllum hérlendis og erlendis. Ásgrímssafn er fyrst og fremst hið fyrra heimili Ásgríms sál- nga Jónssonar, eins fremsta listamanns þjóðarinnar. Þar er vinnustofa hans í risi, íbúð á hæðinni og allir þeir hlutir, sem hann hafði í kringum sig á löng- nm listamannsferli sinum. Ásgrímur var maður hlédræg- nr og nægjusamur, þess vegna er hvorki tildur né hégómi til á heimili hans. Hann var vandur að vinum, en vinfastur þeim, sem hann tók. Um þessar mundir stendur yf- ir skólasýning í Ásgrímssafni, og þangað streyma nú skóla- nemendur víðs vegar að af land- inu til að kynnast listaverkum Ásgríms og heimili hans og vinnustofu. Ekki vekur þó minnsta eftirtekt ungmennanna málverkageymslan mikla í kjallara hússins. þar sem geymd ur er sá hluti hinnar miklu mál- verkagjafar, sem ekki er til sýn- inga hverju sinni, en málverk *in gaf Ásgrímur þjóð sinni við •ndlát sitt. Frænka Ásgríms, frú Bjarn- veig Bjarnadóttir. hefur af al- kunnum dugnaði veitt forstöðu Ásgrímssafni og verið óþreyt- andi að vinna að vexti þess og viðgangi. Hún á líka heiðurinn af því, að efna til þessara skóla- sýninga til þess að kynna æsku- lýð íslands þessa dýrgripi þjóð- arinnar. Okkur langaði til þess á dög- tmum að skyggnast um í Ás- grímssafni, skoða húsmuni og aðrar minjar um manninn og listamálarann Ásgrím Jónsson. Ásgrímur Jónsson fæddist í Rútsstaðahjáleigu 1 Gaulverja- bæjarhreppi í Árnessýslu 4. marz 1876. Ber því afmæli hans upp á birtingu þessarar greinar. Foreldrar hans voru Jón Guðnason bóndi þar og kona hans Guðlaug Gísladóttir. Ás- grímur andaðist 5. april 1958. Hinn 5. nóvember 1960 var svo Ásgrímssafn opnað í húsi hans við Bergstaðastræti. Við göngum inn með lotningu. IHér inni hæfa engin gamanyrði. Andrúmsloftið er rétt eins og í venjulegu heimili, en þrungið minningu mikilmennis, sem gef- xxr því sérstæðan svip og forvitni legan. Við göngum fyrst inn í stofu Ásgríms, setjumst þar á stól með trébaki íhvolfu og leð- ursetu, sem ekki er laus við málningarslettur. Þetta er stóll- inn, sem hann hafði í horninu við uppganginn upp í vinnnu- stofunni. f hann settist hann, þegar hann þurfti að athuga hin stóru málverk sín úr fjarlægð. Dívanteppi Theódóru Undir vesturveggnum, út við gluggann, er gamall legubekkur. Ofan á honum liggur teppi, sem okkur verður starsýnt á. Teppi þetta gaf honum Theódóra Thor- oddsen, skáldkona, og það er áreiðanlega gert úr hlutum af fatnaði hennar. Þama má t.d. sjá hluta af frönsku sjali og svuntu. Þarna er líka brokade- slifsi, sem liggur eftir endilöngu teppinu. Teppi þetta notaði Ás- grímur ekki á legubekkinn nema til hátíðabrigða. svo sem eins og þegar fræga gesti bar að garði, eins og t.d. Adolf Busoh, en sá frægi listamaður mun hafa dáðst mjög af Ásgrími og keypti af honum málverk. Vertu guð yfir og allt um kring Á legubekknum er einnig sal- onofið teppi með stöfunum P.P. og D.A. ásamt ártalinu 1864. Ekki er vitað um uppruna þess. Rétt við skápinn í horninu við dymar inn í svefnstofu lista- mannsins, en hann líkist altari, og Ásgrímur mun hafa ráðið út- liti á honum, en Stefán Eiriks- son skorið út, en Bjarni frá Galta felli séð um smíðina, er gömul rúmfjöl fagurlega útskorin höfðaletri, og er þar grafið vers- ið alkunna: „Vertu guð yfir og allt um kring.“ Á henni stend- ur einnig ártalið 1769. Gömul fjöl og góð með forneskjuna falda bak við verk liðinna lista- manna. Munir franska konsúlsins Margir skemmtilegir munir prýða heimili Ásgríms, sem fengnir eru frá búi Brillouin, sem hér var franskur konsúll og byggði m.a. Héðinshöfða, sem allir kannast við. Flesta þessa hluti notaði Ásgrímur í allskyns uppstillingar í málverkum sín- um og má auðveldlega þekkja þá þar. Mest ber á hvíta litnum Inni í stofunni er einnig paletta Ásgríms og penslar, eins og hann gekk frá henni síðast. í>að vekur athygli, hve mikil heiðríkja er yfir litunum á spjaldinu. og ber þar mest á hvita litnum. Skápur úr gleri hefur verið smíðaður utan um þessar menjar, svo að þær ryk- falli ekki. Síðasta myndin yfir rúminu Úr stofunni er gengið í svefn- úr íslenzkum þjóðsögum, síðasta myndin, sem vitað er til, að Ás- grímur hefði fengizt við. Sat hann þá upp við dogg í rúminu 4 dögum fyrir andlát ingu sitjandi upp við dogg í rúml sínu. Gamli ferðafónninn f horninu við gluggann er gamall ferðagrammefónn, svart- ur að lit, His Masters Voice. Þenna grammófón hafði Ásgrim- ur ævinlega með sér á ferðum sínum um landið, því að hann var einlægur unnandi sígildrar tónlistar. Hafði hann með sér jafnan gott plötusafn með verk- um eftir Mozart, Hayden, Bach og Beethoven, en það er alkunna, að 9. sinfónía Beethovens var hans uppáhaldsverk. Músíkin var honum eins mik- ils virði á ferðalögunum eins og penslar og málning, og þar sem hann dvaldist löngum á Húsa- felli. munaði minnstu, að hann gerði allt heimilisfólk að unn- endum sígildrar tónlistar. 4. píanókonsertinn leikinn Á þenna gamla grammofón hafði aldrei verið leikið í 20 ár. Við fengum leyfi frú Bjarnveig- ar til að reyna hann að nýju. Við settum plötu á úr safni Ás- gríms. Völdum við að hlusta á 4. píanókonsert Beethovens, en Gieseking lék á píanóið. Eftir að við höfðum dregið grammofón- inn upp með gömlu sveifinni, sett fornfálegan hausinn á mefi kaktusnál, hljómaði músíkin, Stillt og prúð hlusta börnin á mál íorstöðukonunnar uppi í vinnustofunni, sem nú er notuð sem sýningarsalur. Ýmsir hlutir úr búi franska konsúlsins, en þá notaði Ásgrím- ur sem fyrirmyndir. Athugið kerið á myndinni fyrir ofan.

x

Morgunblaðið

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Morgunblaðið
https://timarit.is/publication/58

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.