Morgunblaðið - 13.05.1967, Qupperneq 4

4
MORGUNBLAÐIÐ, LAUGARDAGUR 13. MAf 1967.
Bændur þurfa að fylgjast
með í véltækninni
ÞAÐ ER nú orðið næsta algengt á dögum viðreisnar og almennrar
velmegunar, að bændur og annað sveitafólk bregði sér út yfir
pollinn ekki síður en kaupstaðabúar. Eru þær ferðir bæði farnar
til fræðslu og skemmtunar. Nú mun í ráði að efna til a.m.k.
tveggja bændafara til útlanda á þessu ári. Er annarri heitið til
irlands, hinni er stefnt um Norðurlönd.
Sú för, sem hér segir frá, var farin til Englands í des. sl. á
vegum Búnaðarfélags íslands, aðallega til að skoða Smithfield-
sýninguna. Voru þátttakendur 82, víðsvegar af landinu, komust að
færri en vildu. Sá, sem þessa ferðasögu segir, er Jón Guðmunds-
son bóndi á Fjalli á Skeiðum. Fyrir 15 árum dvaldi hann tæpt
ár í Bandaríkjunum til að kynna sér landbúnað. Auðheyrt er á
hinni fróðlegu frásögn Jóns, að hann hefur gert sér góða grein
fyrir því sem ferðafólkið sá og heyrði. Hefst nú frásögn Jóns. Hún
hefur áður birtzt í búnaðarblaðinu Frey.
Við vorum svo heppin að fá
inni á hóteli í hjarta borgarinn-
ar. Heitir það Regent Palace
Hotel og er við Piccadilly
Circuss.
Dvölin í London hafði verið
skipulögð í samvinnu við helztu
vélainnflutningsfyrirtæki land-
búnaðarins. Áttu þau öll þarna
fulltrúa og komu þeir flestir
með hópnum til London. Eftir
að hópurinn hafði komið sér
fyrir á hótelinu fóru menn út
tál þesis að skoða sig um í
borginni og fá sér kvöldverð.
Þurfti ekki langt að fara til
þess, því nóg var af góðum mat-
sölustöðum á næsta leiti. Á þess
um tíma er mikið um skreyt-
ingar í öllum regnbogans Iitum.
Áður en farið var af stað að
heiman hafði öllum þátttakend-
um ferðarinnar verið sendur
listi um það, sem upp á var
boðið meðan við værum í Lon-
don og áttum við að láta farar-
stjórnina vita hvaða ferðum við
óskuðum að taka þátt í.
f flugvélinni var okkur af-
hentur listi yfir þær ferðir, sem
við höfðum óskað að taka þátt í.
f FORD-VERKSMIÐJU
Þennan morgun var Einar Þor
kelsson forstjóri Þór h.f. kom-
inn með hópferðabíl og fór með
hluta af hópnum að skoða ný-
lega dráttarvélaverksmiðju hjá
Ford, í borginni Basilton, um 50
km frá London. Þarna hafði
Ford reist nýtízku verksmiðju
fyrir fáum árum síðan og eru
framleiddar um 300 dráttarvélar
á hverjum degi, og auk þess um
300 mótorar í dráttarvélar, sem
fara til samsetningarverksmiðju
á meginlandinu. Sagt var, að
þessi verksmiðja væri mjög
fullkomin og sjálfvirkni notuð
þar sem hægt væri.
Var okkur sýnt hvernig drátt-
arvélin verður til á leið sinni
gegnum verksmiðjuna. Á þeirri
leið er færibanda-skipulag notað
til þess ýtrasta. Verka-maðurinn
stendur kyrr, og hefur hjá sér
þann hlut, sem ætlast er til að
hann setji í hina verðandi drátt-
arvél. Var okkur sagt, að vél-
arnar væru allar smíðaðar eftir
pöntun. Óskir viðskiptamann-
anna væru svo ólíkar hvað ytri
búnað þeirra snerti, að slíkt væri
nauðsynlegt.
Byggingar verksmiðjunnar na
yfir 40 dagsláttur. Meðan við
skoðuðum verksmiðjuna var
okkur skipt í tvo hópa; var Ein-
ar Þorkelsson, forstjóri Þórs,
leiðbeinandi annars hópsins en
Haraldur Árnason, ráðunautur,
hins.
í þessari verksmiðju eru
framlei-ddar 4 stærðir af drátt-
arvélum: 37 hestafla vélar; 46
hestafla, 56 hestafla og 67 hest-
afla.
Sagt er að sjálfskipting sé
mjög farin að ryðja sér til rúms
á seinustu árum sérstak-lega í
Bandaríkjunum. Þessi verk-
smiðja framleiðir dráttarvélar
með sjálfskiptingu (selectop-
speed), ef óskað er eftir því.
Talið er að hún sé þægileg í
notkun.
Á SMITHFIELD-SÝNINGUNNI
Er við höfðum skoðað verk-
smiðjuna var okkur boðið til
hádegisverðar á hóteli i n-ágrenn
inu. Þaðan héldum við svo til
Smithfield sýningarin-nar. Sagc
var okkux, að upphaflega hafi
verið haldnir markaðir með slát-
urgripi á þessum stað, þar sem
bændur komu með gripi sína til
þess að selja þá á jólaborð borg-
arbúans, en reglulegar sýningar
hafa verið haldnar þarna síðan
um aldamótin 1800. Ég mun hér
á eftir reyna að lýsa því helzta,
sem ég festi mér þar í minni,
en að ætla að gefa þar um tæm-
andi lýsingu er algerlega von-
laust verk, svo var sýning þessi
stór í sniðum. Sýningin var á
tveimur hæðum. Fyrst þegar
inn var komið, bar mest á sýn-
ingarsvæðum stóru vélaframleið
endanna. Þar blöstu við augum
allar helztu land’bún-aðarvélar,
sem notaðar eru í Vestur-
Evrópu, dráttarvélar, heyvinnu-
vélar, allskonar vélar til korn-
ræktar, flutningavagnar, mjalta-
vélar og mjólkurtankar.
MIKIÐ AF HEYBINDTVÉLUM
Að sjálfsögðu höfðum við ís-
lendingarnir mestan áhuga á að
skoða þær vélar, sem notaðar
hafa verið hér á landi eða sem
okkur fannst ástæða til að reyna
hér. Ég vil í því sambandi minn-
ast á heybindivélarnar. Heybindi
vélar hafa verið notaðair á nokkr
um stöðum hér á landi, en þá að-
eins ef þurft hefur að flytja hey
milli landshluta. Ban-daríkja-
menn munu hafa verið einna
fyrstir til að hefja framleiðslu á
heybindivélum og nota þær i
stórum stíL Sagt er, að þær séu
nú orðnar mjög úrbreiddar í
Bretlandi. Þá er heyið bundið á
teignum, sett inn í hlöðu í bögg-
Jón Guðmundsson
unum og geymt þann-ig yfir vet-
urinn. í sumum tilfellum er það
eitthvað súgþurrkað, en ef vel
tekst til með þurrkinn mun það
ekki þurfa. Það er talið, að
bindivélarnar hafi valdið hreinni
byltingu við þurrheysverkun.
Hleðslutæki fást, sem tengd eru
aftan í vagna er taka baggana
þar sem þeir liggja á jörðinni
upp á vagninn, sem þeir eru
fluttir á inn í hlöðu. Hleðslu-
tæki eru líka til sem beina bögg
unum upp á vagn, sem tengdur
er bindaranum. Er það beinn
þrýstingur frá vélinni sem ýtir
þeim áfram. Við höfðum mikinn
áhu-ga á þessum bindivélum og
þeim tækjum, sem þeim þurfa
að fylgja. Svo er það hin stóra
spurning: Er það framtíðin í
þurrheysheyskapnum á fslandi
að vélbinda heyið á túninu og
geyma það í böggunu-m yfir vet-
urinn? Við þóttumst geta sleg-
ið því föstu að frumskilyrði
þess að slíkt væri mögulegt sé,
að baggarnir verði súgþurrkað-
ir.
Okkur fannst að þetta væri
svo mikið stórmál fyrir landbún-
aðinn, að mikil nauðsyn bæri til
að það yrði rannsakað á næstu
árum. Slíka rannsókn verður ein
hver opinber stofnun að fram-
kvæma. Það er allt of kostnaðar-
samt fyrir einstaka bændur að
fara út í slíka tilraun. Ég tel
ekki vera neitt vit í því að flytja
heybindivélar inn í landið að
nokkru ráði, nema að undan-
genginni nákvæmri rannsókn.
Mér er ekki kunnugt um, að það
hafi verið reynt hér á landi að
geyma vélbundið hey yfir vetur
inn. Heyið okkar er svo smátt
og við höfum sjaldan tækifæri
til þess að þurrka það svo úti,
að útilokað sé, að ekki myndi
þurfa að blása meira og minna
í það. Spurningin er bara:
Myndi venjulegur súgþurrkun-
arblástur draga í gegnurn bagg-
ana?
Af bindurum staðnæmdist ég
helzt við tvær gerðir. Internatio-
nal Harvester verksmiðjunnar I
Bretlandi sýndu bindivél af gerð
inni B-47. Þessi vél er drag- og
driftengd. Þarf 35 til 40 hest-
afla vél til að draga hana. Vélin
er með breiðum mötunarvalsi
og spinnur heyið upp í sig úr
þunnum múgum, sem gera verð
ur áður með múgavél. Afköst
eru talin um 15 tonn á klukku-
stun-d. Stæirð bagganna getur
verið breytileg .Hægt er að fá
vélina hvort sem er þannig, að
hún bindi heyið með garni eða
vír. Þessi gerð bindara hefur
verið flu-tt til landsins og eru I
notkun nokkrar svona vélar hér
á landi. Verð vélarinnar mun
vera nálægt 105 þús. krónur.
Innflytjandi er Vélad-eild SÍS.
Hin gerðin af heybindivélun-
um, sem ég skoðaði, heitir Welg-
er og er framleidd í ÞýzkalandL
Er þetta svokölluð háþrýsti-
bindivél er bindur heyið með
garni. Bindur hún 1 bagga, sem
eru frá 35 til 70 pund að þyngd.
Lengd getur verið frá 50 til 125
cm, en breiddin 35 cm, og hæð
38 cm. Dráttarafl 35 til 40 hest-
öfl. Mötunarvals vélarinnar er
nálægt 140 cm. Það er sama að
segja um þessa vél og þá, sem
áður er lýst, að hún er keyrð á
múgan-a úti á túninu. Afköstin
eru um 15 tonn á klukkutím-
ann. Tvær vélar af þessari gerð
eru til hér á landi, önnur er 1
Hornafirði, hina á Skúli bóndi á
Hróarslæk á Rangárvöllum. Þær
heybindivélar, sem til eru hér á
landi, hafa fram að þessu að
mestu verið n-otað-ar ef þurft hef
ur að flytja hey langan veg og
þá mat-aðar í kyrrstöðu. Skúli á
Hróarslæk, sem mikla reynslu
hefur af því að binda hey, sagði
mér, að honum hefði fallið mjög
vel við sína vél, og hefði hann
til reynslu bundið með henni 90
bagga úti á teignum í sum-ar og
hefði það gengið mjög vel. Inn-
flytjandi þessarar vélar er Þór
hf.
International Harvester verk-
smiðjurnar sýndu nýjustu drátt-
arvél sína, 434, með fullkomnu
öryggishúsi. Er hægt að hafa
það alveg lokað og hafa í þvi
miðstöð. Þetta mun vera fyrsta
dráttarvélin framleidd í Bret-
landi, sem hægt er að fá með
öryggishúsi beint frá verksmiðju
og því enginn aukakostnaður né
tafir við það hér á landi. Virð-
ist full ástæða til þess að athuga
það nánar. Verð hússins er áætl-
að 12 til 15 þús. krónur. Innflytj
andi er Véladeild SÍS.
AFKASTAMIKIL
MYKJUDÆLA
A allra síðus-tu árum hafa
nokkrir bændur hér á landi
byggt hjarðfjós, með lokuðum
áburðarkjallara, en vandamál
hefur verið hjá mörgum að fá
hentug tæki til þess að dæla upp
úr þeim. B & SA Limited í Bret-
landi sýndi tankdreifara, sem
gerður er fyrir fljótandi mykju.
Tekur hann um 2000 lítra og er
tekið inn í hann með 6 tommu
víðri slöngu og dælir 60 rúm-
fetum á mínútu.
Þessir dreifarar vinna þannig,
að þegar þeir eru fylltir er
slanga tengd í frá belgnum yfir
forarhúsið og síðan er loftið
tæmt úr belgnum og við undir-
þrýstinginn lyftist forin upp i
hann, en síðan, þegar komið er
út á völlinn er dælan látin dæla
lofti í belginn aftur og myndast
þá yfirþrýstingur inni í honum
og forin þrýstist út. Væri vel
Enskar postulinsveggflísar
Úrvalið aldrei meira en nú, yfir 30 litir.
Verð hvergi hagstæðara.
LITAVER
Grensásvegi 22 og 24. Símar 30280 og 32262.
Þvottahús til sölu
Af sérstökum ástæðum er til sölu þvottahús, sem
er í fullum gangi og með góð viðskipti. Þeir er
gera vilja tilboð í þvottahúsið leggi inn nafn og
símanúmer á afgreiðslu blaðsins fyrir mánudags-
kvöld 22. maí merkt: „Þvottahús — 721“.
eftir bindivélina og lyfta þeim