Morgunblaðið - 28.07.1967, Blaðsíða 3

MORGUNBLAÐIÐ, FÖSTUDAGUR 28. JÚLÍ 1967
3
ÁRIÐ 1966 — stórviðburð-
ir líðandi stundar í mynd-
um og máli — með íslenzk-
um sérkafla, heitir bók,
sem Bókaútgáfan Þjóðsaga
hefur nú sent á markað.
Forstjóri Þjóðsögu, Haf-
steinn Guðmundsson,
kvaddi fréttamenn í gær á
sinn fund í húsakynnum
Þjóðsögu, nýbyggðu og
vistlegu Prenthúsi Haf-
steiris Guðmundssonar að
Bygggarði á Seltjarnar-
nesi. Viðstaddir voru
einnig Gísli Ólafsson, rit-
stjóri, sem hefur annazt
ritstjórn erlenda hluta ís-
lenzku útgáfunnar, og
Björn Jóhannsson, blaða-
Frá vinstri: Björn Jóhannsson, blaöamaður, sem sá um íslenzka kafiann. Hafsteinn <
mundsson, forstjóri Þjóðsögu, með Arbók 1966 í höndunum. Gísli Ólafsson, ritstjóri, sem
aðist ritstjórn erlenda kafla íslenzku útgáfunnar. (Ljósm. Ó. K. M.)
Stórviðburðir líðandi
stundar í myndum og máli
Þjóðsaga gefur út Árbók 1966 með íslenzkum
sérkafla Fyrsta útgáfa sinnar tegundar á íslenzki
BTÓRVlÐei IRI •’ . IDANt • ' INDAR
I myndumogm.Ali
ÚIEO ÍSLEN2KUM SÉRKAFLA
maður, sem hefur tekið
saman íslenzka kaflann.
Bókin er gefin út í sam-
vinnu við sænska útgáfu-
fyrirtækið Diana Bildre-
portage A/B í Hálsing-
borg. Ritstjóri alþjóðlegu
útgáfunnar er Nils Lodin,
Svíþjóð.
Hafsteinn Guðmundsson
skýrði frá því, að bókin um
stórviðburði líðandi stundar
væri gefin út í tíu löndum.
Myndir eru hinar sömu í öll-
um útgáfunum, en hvert land
sér svo um að ganga frá texta
með myndunum á sínu máli.
Með þessu móti er hægt að
gera útgáfu ritsins mun ódýr-
ari en annars og ef ekki kæmi
til slík samvinna um útgáfu
gæti bók sem þessi t.d. ekki
komi'ð út hér á landi. Kostn-
aður við útgáfuna yrði það
gífurlegur. Á þennan hátt er
hins vegar hægt að stilla
verði bókarinnar í hóf.
Bókin er 332 blaðsíður í
stóru broti og er þar fjallað
um helztu viðburði í heim-
inum árið 1966. Myndir í bók-
inni eru 502, þar af 9 litmynd-
ir. A síðastliðnu ári gaf Þjóð-
saga þessa bók út í fyrsta
skipti og var hún þá að öllu
leyti eins og sænska útgáfan,
nema hvað texti bókarinnar
var á íslenzku. Þessi bók fékk
mjög gó'ðar undirtektir hér-
lendis og því varð það að
ráði, að sérstakur íslenzkur
kafli yrði gerður í bókina að
þessu sinni. Kvað Hafsteinn
það von sína, að íslendingar
kynnu að meta þessa viðleitni
Þjóðsögu, að gera bókina að
sérstöku íslenzku heimildar-
riti, jafnframt því sem þarna
er brugði'ð upp svipmyndum
af helztu heimsviðburðum.
í íslenzka kaflanum eru sjö
tíu og tvær myndir, þar af
átta litmyndir. Er þetta í
fyrsta sinn, sem árlegur
myndaannáll er gefinn út hér
á landi og jafnframt er þetta
eina bókin um erlenda við-
burði, sem gefin er út á ís-
lenzku. Bókin er í mjög vönd-
uðu og fallegu bandi og þess
má geta, að mjög falleg lit-
mynd af Surtseyjargosinu
prýðir fyrstu opnu bókar-
innar, einnig í alþjóðlegu út-
gáfunni.
Hafsteinn sagði, að Þjóð-
saga vildi leggja áherzlu á, að
íslenzki sérkaflinn væri ekki
tæmandi viðburðaannáll, en
leitazt hefði verið vfð að
koma þar fyrir sem flestum
atburðum, án þess að raska
heildarsvip bókarinnar. Þá
sagði hann einnig, að ef vin-
sældir þessa kafla gæfu til-
efni til, hugðist Þjóðsaga auka
hann í næstu útgáfum þess-
arar bókar.
Til þess að gefa sem flest-
um kost á að eignast þetta
verk, hefur Bókaútgáfan Þjóð
saga gefið fólki kost á að ger-
ast áskrifendur að því og þeir
sem þess óska geta notið af-
borgunarkjara.
Þess má geta að lokum, að
fyrir þremur mánu'ðum hófst
undirbúningur að Árbókinni
1967.
Úvenju mikill ís við Grænland í ár
DANSKA rannsóknar- og eft-
irlitsskipið Hvidbjprnen kom
til Reykjavíkur í gær frá
Grænlandi. Við brugðum
okkur um borð og náðum tali
af Mosbech skipstjóra. Við
landganginn var sjóliði á verði
og hafði hann orð á, að hér
væri kalt. Þetta væri litlu
betra en við Grænland.
Mosbech skipstjóri bauð
okkur þegar til klefa síns.
— Þið eruð búnir að vera
við Grænland í sumar, sögð-
um við.
— Já. Við sigldum frá
Danmörku 3. maí og héldum
þá til Julianháb.
— Hvert er viðfangsefni
ykkar við Grænland?
— Aðalstarf okkar feist í
mæiingum af mörgu tagi.
Einnig aðstoðum við skip, ef
á þarf að halda og ýms eftir-
litsstörf höfum við lika með
höndum.
— Er ekki mikill ís við
Grænland?
— Jú, ísinn við Grænland
er óvenju mikill í ár. T.d. lágu
% hlutar Julianehábflóans
undir ís, þegar við vorum
þar, en það er óvenju mikið.
Þá er líka mikili ís fyrir
Austur-Grænlandi.
— Er mikið um fiskiskip
við Grænland?
— Við verðum nú ekki svo
mjög varir við þau. Fiski-
skipin hrekjast undan ísnum,
þegar við aftur á móti getum
siglt innan um hann. En eft-
ir því, sem ég veit bezt, er
þó nokkuð af fiskiskipum á
þessum slóðum.
— Lentuð þið nokkurn tíma
í erfiðleikum í ísnum?
— Nei, varla get ég sagt.
það. Hvidibjþrnen er gott skip
og traust, aðeins fjögurra ára
gamalt og sérstaklega útbúið
fyrir siglingar í ís.
— Hvað, er Hvidbjþrnen
stór?
— Hann er 1500 tonn.
— Og áhöfnin?
— 'Hún er 85 manns.
— Hvert skal svo halda
héðan?
— Á mánudaginn förum við
aftur til Grænlands og verð-
um þar við mælingar fram í
september?
— Hvað tekur þá við?
— í haust fer Hvidbjþrnen
í vélarklössun e'n á veturna
Framhald á bls. 31
Hvidbjþrnen í Rcykjavíkurhöfn.
STAKSTEINAR
Detroit
Alþýðublaðið fjallar í rit-
stjórnargrein í gær um kynþátta
óeirðirnar í Detroit í Bandaríkj-
unum. Þjóðviljinn tekur málið
einnig fyrir í ritstjórnargrein og
þar er auðvitað ekki að sökum
að spyrja:
„Þjóðfélagið, sem Bandaríkja
auðvaldið hefur verið að móta
alla þessa öld, er ekki notaleg-
ur heimur til að lifa í nema
fyrir forrétindamenn auðsins."
segir Þjóðviljinn. Síðan telur
blaðið upp ýmsa af helztu höf-
undum Bandaríkjanna og minn-
ist á ádeilur þeirra á bandariskt
þjóðfélag. Morgunblaðið vill
góðfúslega, og af gefnu tilefni,
benda Þjóðviljanum á, að allar
bækur bandarískra rithöfunda
hafa verið gefnar út í Bandaríkj
unum sjálfum, ádeilur, sem ann
að. Bandarískt þjóðfélag er,
þrátt fyrir ýmsar brotalamir,
nógu sterkt til þesis að þola gagn
rýni sinna beztu manna. En —
var nokkur að tala um Pastem-
ak, Daniel, Sinjavski, Tarsis
og hvað hún nú heitir öll þessi
friða fylking skálda og rithöf-
unda sem hefur aðeins fengið
eitt í aðra hönd fyrir list sína
í því þjóðfélagi sem Þjóðviljinn
lofar og prísar árið um kring:
Fangelsi og geðveikrahæli. Var
einhver að tala um þurrafúa í
innviðum lýðræðisþjóðskipulags
ins?
Kynþáttaóeirðir
Alþýðublaðið fjallar um kyn-
þáttaóeirðirnar í Bandaríkjun-
um í forustugreininni á þessa
Ieið:
.Undanfarna daga hafa geisað
í Bandaríkjunum stórfelldari
kynþáttaóeirðir en nokkru
sinni fyrr, ekki í einni borg held
ur mörgum, stórum og smáum.
Neistar af smáatvikum hafa orð
ið að stórfelldum sprengingum.
Tugir manna hafa fallið, þúsund
ir særzt og stórborgir eru eins
og eftir loftárás.
Þessi átök eru hin alvarleg-
ustu síðan Þrælastríðið var háð
fyrir rúmlega öld. Hinar 20
milljónir blökkumanna í Banda
rikjunum virðast nú staðráðnar
að ganga eftir þeim rétti, þeim
tækifærum í lífsbaráttunni og
þeirri virðingu, sem þeim var
í rauninni heitið, þegar Abra-
ham Lincoln veitti forfeðrum
þeirra, þrælum, frelsi.
í áratug miðaði hægt í öll-
um framfaramálum blökku-
manna. En nú síðasta aldarfjórð
unginn hefur það breytzt. Efna
hagur þeirra hefur stórbatnað,
skólamál þeirra lagazt verulega,
réttindi þeirra aukizt, og nú ný-
lega hafa þeir eignazt fyrsta
öldungardeildarþingmanninn og
fyrsta hæstaréttardómaran*.
Samt er löng leið ófarin. Mis-
réttið er enn hróplegt, atvinnu-
leysi mun meira en meðal hvítra
og tiltölulega fleiri blökku-
menn falla í Víetnam en hvít-
.Vafalaust verða kynþáttaóeirð
irnar til þess að hræða hvíta
fólkið, og það er líklegt ti.l að
snúast frekar gegn blökkumönn
um eftir slík tíðindi. En hitt fer
vonandi ekki framhjá bandarísk
um ráðamönnum, að þróun síð-
i ustu ára hefur ekki verið nægi-
lega hröð. Bandarískt þjóðfélag
verður að grípa til stórfelldra
aðgerða, sem jafna metin milli
kynþáttanna, sem uppræta fá-
tæktina, afnema fátækrahverf-
in. Svo virðist sem ekki muni
veita af allri athygli og öllu
þreki amerískra stjórnvalda til
að leysa þetta risavaxna þjóð-
félagsvandamál."