Morgunblaðið - 28.07.1967, Blaðsíða 16

16
MORGUNBLAÐIÐ, FÖSTUDAGUR 2S. JÚLÍ 1967
'Útgefaiidi:
Framkvæmdastjóri:
iRitstjórar:
Ritstj órnarfulltrúi:
Auglýsingar:
Ritstjórn og afgreiðsla:
Auglýsingar:
í lausasölu:
Askriftargjald kr. 105.00
Hf. Árvakur, Reykjavík.
Sigfús Jónsson.
Sigurður Bjarnason frá. Vigur.
Matthías Johannessen.
Eyjólfur Konráð Jónsson.
Þorbjörn Guðmundsson.
Árni Garðar Kristinsson.
Aðalstræti 6. Sími 10-tlOO.
Aðalstræti 6. Sími 02-4-80.
7.00 eintakið. \
á mánuði innanlands. |
L YÐRÆÐI - EINRÆÐI
k tlantshafsbandalagið hefur
eins og kunnugt er, verið
Vestur-Evrópuþjóðum sverð
og skjöldur á undanförnum
árum. Nú orðið eru fáir lýð-
ræðissinnar í vafa um að með
stofnun Atlantshafsbanda-
lagsins hafi verið stigið merki
legt spor í þá átt að koma i
veg fyrir styrjöld í heimin-
um. Einræðisherrar kommún-
istaríkjanna sáu svart á hvítu,
að lýðræðisþjóðirnar voru á-
kveðnar í því að verja það
frelsi, sem þær bjuggu við.
Síðan Atlantshafsbandalag-
ið var stofnað hefur mikið
vatn runnið til sjávar. Margt
hefur breytzt í heiminum, en
þó liggur enn fyrir sú stað-
reynd, að nú er engu minni
nauJSsyn á þessum samtökum
lýðræðisríkjanna en þegar
þau voru stofnuð. Enn stafar
heiminum stórkostleg hætta
af útþenslustefnu kommúnis-
mans og án Atlantshafs-
bandalagsins væri mikil
hætta á því, að freistingin
yrði kommúnistaleiðtogunum
meiri en þeir gætu staðizt.
Þegar ákveðið var að ís-
land gerðist aðili að Atlants-
hafsbandalaginu á sínum
tíma, voru ekki allir á einu
máli þar að lútandi. Nú má
hins vegar fullyrða að banda-
lagið nýtur óskoraðs trausts
alls þorra íslendinga enda
augljóst, að án aðildar að
Atlantshafsbandalaginu væri
ísland hættulega opið fyrir
hvers konar pústrum í þeirri
hugsjónafræðilegu styrjöld,
sem nú á sér stað í heimin-
um. Og fáir eru þeir íslend-
ingar sem hafa ekki gert sér
fullkomna grein fyrir því, að
hlutleysi íslands er endan-
lega úr sögunni.
Nú hafa aðalstöðvar Atl-
antshafsbandalagsins verið
fluttar til Brussel og auðvit-
að er sjálfsagður hlutur, að
íslendingar sendi sérstakan
sendiherra til höfuðstöðva
bandalagsins. Svo mikil eru
samskipti okkar við Atlants-
hafsbandalagið og svo mikið
er í húfi að þessi samskipti
séu góð að ekki kemur annað
til mála en hafa þau beztu
tengsl við bandalagið, sem
við getum. Þjóðviljinn ætlaði
fyrir skömmu að reka upp
ramakvein út af þeim kostn-
aði, sem þessu nýja sendi-
herraembætti yrði samfara.
Auðvitað spyrja íslending-
ar ekki um, hvort það kostar
einni krónu meira eða minna
að tryggja varnir landsins, og
þar með sjálfstæði þjóðarinn-
ar. En afstaða kommúnista-
blaðsins er auðvitað skiljan-
leg, Þjóðviljinn vill aðeins
eitt — að ísland rjúfi öll
tengsl við bandalagið og
hverfi inn í sæluna marg-
nefndu. En sem betur fer höf-
um við borið gæfu til þess að
fara aðra leið — þá leið, sem
lýðræðisþjóðirnar hafa mark-
að, leið frelsis og sjálfstæðis.
Það virðist af einhverjum
ástæðum hafa farið í taug-
arnar á Þjóðviljamönnum, að
blað eins og Morgunblaðið
skyldi hafa tekið upp á-
kveðna og harða stefnu gegn
stjórnarfari í einu Atlants-
hafsríkjanna, Grikklandi. En
Þjóðviljamenn þurfa ekki að
undrast þetta. Stjórnarfarið í
Grikklandi undir herstjórnar-
klíkunni virðist því miður
eiga lítið skylt við lýðræði,
þvert á móti hafa grísku her-
foringjarnir tekið sér fyrir-
myndir úr austrænu sælunni,
þar sem prentfrelsi, ritfrelsi,
skoðanafrelsi og allt frelsi hef
ur verið þurrkað út. Komm-
únistum er ekki óljúft að slíkt
ástand skapist í landi eins og
Grikklandi. Með því geta
þeir dreift athyglinni frá á-
standinu í kommúnistaríkjun-
um. Atburðir eins og þeir sem
gerzt hafa í Grikklandi eru
því einungis vatn á myllu
kommúnista.
í Þjóðviljanum í gær er
komizt að orði eitthvað á þá
leið, að verið geti að næst
muni borgarablöðin íslenzku,
eins og sagt er, „uppgötva“
Portúgal. Þjóðviljanum til
upplýsingar má benda á, að
Morgunblaðið hefur áður
skrifað um ástandið í Portú-
gal og gagnrýnt framkomu
Salazarstjórnarinnar harð-
lega. Stjórnarfarið í Portúgal
á einnig meira skylt við það
sem gerist í kommúnistaríkj-
unum en lýðræðisríkjum
Vestur-Evrópu. En á sama
hátt og kommúnistaklíkan á
íslandi er ekki íslenzka þjóð-
in, á sama hátt eru hvorki
Grikkland né Portúgal Atl-
antshafsbandalagið. Á sama
hátt og íslendingar verða að
sitja uppi með Kínakommún-
ista, Moskvukommúnista og
hvað þeir heita allir þessir
fulltrúar einræðisaflanna í
heiminum, á sama hátt þarf
Atlantshafsbandalagið nú að
sitja uppi með Pattakos og
Salazar. En vonandi kemur sá
tími og það fyrr en síðar, að
íslendingar losna við komm-
únista — og Atlantshafs-
bandalagið við herklíkurnar
í þessum tveimur löndum.
Mhl
*.«!V
UTAN ÚR HEIMI

LSD-neyzla: leikur að eldi
„f>IÐ sem takið STP. Takið
ekki Thorazine, Seconal eða
önnur róandi lyf, ef „ferð-
in“ heppnast illa“, stendur á
skilti í gluggum kaffihús-
anna í Haight-Ashbury hverf
inu í San Francisco. „Ef þið
þarfnist hjálpar hringið til
Ókeypis Læknisstofunnar í
síma 431-1714.“ Þetta þurfti
engra skýringa við fyrir bítn
ikkanna í Ashbury. STP er
furðulyf á borð við LSD, en
ennþá kraftmeira og veldur
neytendum kostulegustu mis-
skynjunum og annarlegu
andlegu ástandi. „Ferð“ er
slanguryrði yfir ástandið, sem
lyfið veldur r.eytandanum.
Og skiltin í kaffihúsunum
vöruðu við róandi lyfjum, sem
oft eru notuð til að lina hinar
slæmu verkanir, sem lyfið
kann að valda, en róandi lyf
auka einungis vanlíðan neyt-
andans á „slæmum ferðum“
af STP. Og á sama tíma aug-
lýsa skiltin einstæða læknis-
stofnun: stofnun, sem miðar
að því eingöngu að hjálpa bít-
nikkunum, þessum nýju fK)stul
um ásta og eiturlyfja og
„blómaveldis". Þeir telja nú
líklega um 300.000 innan
Bandaríkjanna og eru raun-
verulega þjóð í þjóðinni, þar
sem þeir fara eingöngu sínu
fram, kæra sig koililóttan um
spott og aðhlátur, hafa and-
styggð á hernaði eða ofbeldi
í hverskonar mynd og lifa að-
eins fyrir líðandi stund.
Yfirmaður læknastofnunar
innar nýju, dr. David E.
Smith, viðurkennir að þeir
séu of róttækir fyrir sinn
smekk, en bendir á að þeir séu
lifandi verur og þurfi aðhlynn
ingu eins og annað fólk. Dr.
Smith segir: „Níutíu prósent
þeirra, sem hingað koma, á
aldrinum 18-24 ára, hafa ekki
Sjúklingar fá ókeypis hjálp.
hugmynd um hvar þeir eiga
að sofa næstu nótt eða hjá
hverjum. Sumar þeirra síð-
hærðu stúlkna, sem koma eru
þungaðar. Sumir eru með kyn
ferðissjúkdóma og eru strax
sendir heilbrigðisyfirvöldum
borgarinnar“.
Fólk þetta hefur lagt undir
sig Ashbury-hverfið í San
Francisco og er um 20.000
talsins og stöðugt bætast fleiri
við. Lögregluyfirvöld borgar-
innar standa ráðþrota vegna
þess að þetta fólk á hvorki
peninga né mat. Það sefur
gjarnan á gangstéttum undir
berum himni og flest er stöð-
ugt undir áhrifum LSD, mari-
húana eða annarra þvílikra
lyfja. Aldrei kemur til
óspekta meðal þessa hóps.
Allir eiga allt með öllum,
miðla hvor öðrum af nesti
sínu eða eiturlyfjaibirgðum og
umfram allt virðist þetta
fólk vera mjög hamingjusamí.
Flestir lögreglumenn umgang
ast bítnikkana með nokkurs-
konar virðingu og hafa til-
hneigingu tiil að fara betur að
þeim en öðrum borgurum. Ef
lögreglumaður ætlar að hand-
taka bítnikk, sem greinilega
er undir áhrifum eiturlyfja
er hann umkringdur og stráð
yfir hann blómum og blíðu-
orðum. Margir þeirra taka
það til bragðs að flýja í ör-
vinglan.
Bítnikkarnir taka STP í
hylkjum, sem verka á nokkr-
um mínútum. Áhrifin eru
ótrúlegar misskynjanir, litir
verða næstum óþolandi skær-
ir og sumir neytendur þessa
lyfs segjast hafa séð blindandi
hvítt ljós, sem þykir hámark
reynslunnar. LSD verkar
svipað, neytendur þess reyna
yfirskilvitlegan sálarfrið,
„líkast því að sameinast guð-
dóminum“, segja þeir. Á sixma
neytendur hefur það þó ill
áhrif, sjálfsmorð hafa verið
framin undir áhrifum þess og
nokkrir LSD-neytendur eru á
geðveikrahælum. Þessi furðu-
lyf eru mjög lítið könnuð og
á meðan svo er, er neyzla
þeirra raunverulega ileikur að
eldi.
Ölafsvakan í Færeyjum
hefst á morgun
Torshavn, Færeyjum 27. júlí.
Einakskeyti til Mbl.
VERIÐ er að ljúka undirbún-
ingi undir þjóðhátíð Færeyinga,
Ólafsvökuna, sem um 900 ára
skeið hefur verið haldin árlega
dagana 28. og 29. júlí. Fyrstu
gestirnir frá nærliggjandi byggð
arlögum eru þegar komnir til
Þórshafnar, og auk þess er von
á nokkrum hundruðum erlendra
gesta frá hinum Norðurlöndun-
um og Bretlandi, m.a. um 150
manns frá íslandi.
Komið hefur verið fyrir verzl
unarskúrum á götum höfuðborg
arinnar, og borgarstjórnin hefur
l'átið gera upp gamlan hermanna
skála, sem notaður verður fyrir
danssal., því aðrir dansstaðir
borgarinnar rúma ekki nema
lítinn hluta þess fjöldá gesta, er
safnast saman 1 Þórshöfn hátíð-
isdagana.
Tilhlökkunin skín út úr and-
litum allra vina, sem hittast á
götum úti, en ekki eru þó fögn-
uður og gleði einráð. Danski
lögreglustjórinn í Færeyjum
hefur í samráði við borgarstjórn
ina og samkvæmt lagaheimild
frá 1894 bannað alla sölu á öli
og sódavatni í flöskum hátíðar
dagana. Ekki er þetta gert til
að draga úr áfengisneyzlunni,
því aðeins má selja óáfengt öl
í Færeyjum, heldur til þess að
götusóparar hafi ekki of mikið
að gera við að safna saman gler
brotum eftir hátíðina.
Samkvæmt gamalli venju
kemur færeyska Lögþingið sam
an á Ólafsvökudag hinn 29. júlí
og situr það venjulega að störf-
um í þrjár vikur. Hefur Lög-
maður Færeyja og landsstjórnin
nóg að gera um þessar mundir
við að undirbúa skýrslu þá, er
lögmaðurinn flytur þinginu, og
tillögur, sem þar verða fluttar.
Á Ólafsvökudag hefjast há-
tíðahöldin með skrúðgöngu fær
eyskra þingmanna og presta til
kirkju, þar sem efnt er til sér-
stakrar guðsþjónustu í tilefni
þingsetningarinnar. Hefur það
komið fyrir við þessi tækifæri, að
prestarnir hafa haldið þrumandi
ræður um ábyrgð þingmann-
anna. Að guðsþjónustu lokinni
verður þingið sett.
í sambandi við Ólafsvökuna
verða ýmis skemmtiatriði og
keppni verður í ýmsum greinum
og hefst með kappróðri á fær-
eyskum bátum, er líkjast mjög
víkingaskipum, og auk þess er
keppt í knattspyrnu, handbolta,
sundi, kappreiðum o.fl. Dans-
að er alla nóttina bæði úti á göt-
um og innandyra, og fæstir
ganga til náða sólarhringana
tvo, sem hátíðin stendur. íslend
ingar eiga hlut í hátíðahöld-
unum á Ólafsvökudag þegar Ak
ureyringar keppa í knattspyrnu
við lið Þórshafnar.
( STUTTU m
Óeirðir í Hong Kong.
Hong Kong, 26. júlí. NTB.
Óeirðir blossuðu upp að nýju
í Hong Kong í dag og margir
slösuðust í sprengjutilræðum.
Níu manns, þar af þrjú börn,
slösuðust þegar sprengja, sem
komið hafði verið fyrir í strá-
brúðu, sprakk á strætisvagnalbið-
stöð í vesturhluta borgarinnar.
Hryðjuverkamenn vörpuðu
seinna sprengjum að strætis-
vagni og reyndu að kveikja i
honum.
Páfi heimsækir helgistaði.
Efesus, 26. júlí. NTB.
Páll páfi heimsótti í dag Efes-
us, einn elzta bæ kristinna manna
í Litlu-Asíu. Hann ítrekaði fyrri
áskoranir sínar um að baráttunnl
fyrir einingu kristinna manna
verði haldið áfram og sagði að
rómverk-kaþólska kirkjan mundi
leggja sitt rarf mörkum til að brúa
bilið sem aðskilur söfnuði krist-
inna manna.