Morgunblaðið - 15.09.1967, Blaðsíða 14

14
MORGUNBLAÐIÐ, FÖSTUDAGUR 15. SEPT. 1967
Þú fagri Fáskrúösfjðrður
Vattarnes
Simca 1301 Simca 1501
Vélin í 1301 er 62 hp, en í 1501 er 81 hp., 4 samstilltir gírar með
stýris- eða gólfskiptingu. Sjálfskipting fáanleg í 1501. Simca
1301 og Simca 1501 eru glæsilegir rúmgoðir 5 manna bílar á
hagstæðu verði. Sjáið sýningarbílana og sannfærizt.
Simca-umboðið Ármúla 14 Reykjavík sími 81050
Þú fagri Fáskrúðsfjörðuir .. 6
SKYLDI þetta vera landsins
lengsti hreppur? Líklega ekki.
En langur er hann, einír 90 km.
— ein.s og héðan og aiustur á
Rangárvöllu. Það verður ekki
miikið af slíkri iengju, sem
kemst fyrir í einni stuttri blaða
grein.
G. Br. skrifar
Hún byrjar á Berunesi yið
Reyðarfjörð og liggur út með
Sic tr.ansit . . .
Áður, meðan fólk, sem þurfti
að ferða.st á landi íagði landið
undir fót í bókstatflegum skiln-
ingi, voru margar leiðir yfir
fjallgarðinn milli Reyða.rfjarð-
ar og -Fáskrúðsfjarðar. En nú
veljium við eniga af þessium leið
um, ek'ki einu sinni Stað.arskarð
þar sem þó erv fjölfarinn bíl-
vegur, heldur förum við með
sjó fram fyrir Vattarnes. Þar
er verið að leggja nýjan veg —
breiðan og beinan, — oig honum
nú það iangt komið, að hann
árgerð 1968 komnir
Prestagjögur.
þeim firði — fyrir Vattarnes
og þá er komið í Fáskr.úðsfjörð
Og hreppnum lokið? Nei, það
er nú eitthvað annað. Þá maetti
víst frekar með s.a.nni segjia að
hann væri að byrja. Því hrepp-
urinn nær yfir, hivorki meira né
minna en allan Fásikrúðstfjörð
— inn ailla norðurströndina,
kringum fjarðarbotniinn og inn
í Daladal. Og svo áfram út alla
suðunbyggð allt í Gvendarnes.
Þá er að vísu komið í aðra
sokn, já, meira að segja í ann-
að prestakall, því að yztu bæ-
irnir í Fásikrúðsfjarðarhrieppi,
Hatfnarnes og Gvendarnes tii-
heyra Stöðvarsókn í Heydala-
prestaka/lli.
Á Hatfnarnesi var áður fjöl-
mennt, það hafði m.a.s. sinn
eigin skóla, en mjög virðist þa.r
nú aUt lítf út fjarandi. Þar stend
ur, skammt frá vegi, öildur-
manntegt, en allkempulegt hús
og má muna sinn fífill fegri,
því að fyrir eina tíð var það
fransikt sjúkrahús á Fáskrúðs-
firði.
er vel fær öllum bílum í
þurrfcatíð, ef að vegagerða.r-
mennirnir eru svo vinsamlegir
að hleypa okkur í gegn. Nú
eru þeir að verki í hlíðinni alll
langt fyrir utan Kolmúla. —
fjórir ungir menn mieð risa-
sterkar jarðýtur. Þær rymja
tröllslega, svo undir teku.r í
hliðiinni, þeyta ölíubláum reykj
armefcki upp um púströrin. —
Ósköp finnst manni þessi fer-
líki fram.andi og frekjiuleg hér
í kvöldkyrrðinni, þegar nátt-
úran blund-ar í sælli ró. En
það sé fjarri mér að hallmæla
slíkum verikfærum. Hvað vær-
um við ístlendingiar í dag án
j.arðýtunnar og henna.r ótrú-
legu afkasta. Þess sér t.d. gflögg
m.er'ki ihér á þassum stað. Önn-
ur — sú gula, veltir björgum
úr vegi og leggur .un.diria.gið,
hin — sú rauða, afturlbaikka.r sig
hiátt upp í snanbratta skriðuna,
fyllir þar íhvolfa tönn sína a.f
möl og skúbba.r þvi léttilegia
niður á hinn nýja veg. Þetta er
nú eittihvað a.nnað en sniddu-
mennska fyrri tima.
hinum nálægu, fengsællu mið-
um. Þetta voru „áætlunargerð-
ir u.m byg.gðaþróun“ þeirra
tíma. En aillt rann þetta. út í
sandinn. Og er það ekki yfir-
leitt svona? Hversu of.t er það
ekiki, sem straumur tímans
feltur í all't aðr.a f,a.rve.gi heldlur
en ger.t er ráð fyrdr í plönum
hinna skriftlærðu.
Frá Vattarnesi er haldið til
Fáskrúðsfjarðar ,eí,tir nýj.um
vegi um Vattarnes,skrið'Ur. í
þeim er Manndrápsgil, með
kiiettinum Líkkistu. En við
sfculum vona., að gætini bíll-
Prestshjónin á Kolfreyjustað, börn þeirra og fóstursonur.
ræktunair er túnið graigetfið,
laust við kal. Of-an og utan við
bæinn ,/holtin há“ þar sem í
gamlla daga var svo gaman að
„hlaupa kringum ær í haga“.
Það mundi Jón Ólatfs.san alla
daga sinnar margbreytitegu og
stormasöm.u ævi.
Framan við bæinn stendur
lí'til en la.gieg turnlaus timbur-
kirkja með ljóskrosisi yfiir dyr-
um.. Henni er vel við haldið og
hún sómir sér vel í kirikjiu-
garðinum þar sem hvíla aílir
Kolfreyjiuistaðaprisistar síðan um
siðaiskdpti utan tvete.
Annar þeirra var hinin sér-
kennilegi gáfumaður, sr. Hjálm
ar Guðmundisson. Hann vair hér
prestur á árunum 1815—32, fór
þá í Hallormsstað og hélt til
ævi.löka. S,r. Hjálmar var „ljós-
leitur í andliti, lagtegur í sjón,
dokkur á hár, fóthvatur, fjör-
maður, fríþenfcjari mikitll og
tailaði oft í prédifcunum sínum
h.arla hneyki=ilan,lag.a um trú
vora“. (Siig.hv. Gr. Borg). Um
hann h.afa va.rðveitat ýmsair
sagnir.
Eitt sínn útvegaði vinur
hsns, Jón hreppstjóri í Snjó-
hio'lti, honum vimniumiann, er
Hailldör hét. Skömmu síðar
fékk Jón svahiljóðia,ndi bréf frá
presti:
Alla tíma tæll og blesáaður
Jón minn.
Illa geðj.ast mér að Haill-
dóri, þar sem hainn er vinin.u
lítilll ónytjungur og sinnu-
lít'iilll klau.fi, sem lítið skeyt-
ir gagni húsbónda aíins. Vi'l
j.afna.n haifa mikið, en virnna
lítið. En slik hjú eru niður-
drep hú.-bænda, sikömm á
iheimili og baneitur hins
borigaralega þjóðtfélags.
Vertu sæll. —
Kunn er .sagan um sr. Hjálm-
ar ag dóttur hans, sem Se.lldi ást
arhiug til fátæks piilits, sem va.r
vinnumaður hans. Stóð prest-
ur móti þeim ráðahaig. Þó fór
svo, að s'tú'lkam varð vanfær.
Var reynt að leyna prest því í
tengstu löig og lét móðir stúlk-
unn.a.r hana sofa til fóta sér og
enga fótavist hafa. etftif lað leið
á m,eðigöngutím,ann. Varð prest
ur því einskiis var fyrr en hún
tók léttasó'ttina. Sækir hann þá
vin numanninn og kveður a<ð nú
sé bezt að hann hatfi hana. Um
þetta var kveðin þessi vísa:
Kirkjan á Kolfreyjustað
Héðan er skammt og fljót-
farið til Vattarness, sem skaigar
ca. 1 km. í landnorður út í hið
breiða mynni Reyðarfjarðar.
Utarlega á því er ávöl hæð —
Stórás — þar sem viti.nn gnætf-
ir og lýsir sjófanendum á myrk
um, vot'um leiðum. Nú er haf-
ið kyrrt og bjart og aillt nesið
baðað í kvöldsólinni, sem „gyll-
ir fj'ölldn himinihá“.
Hér á Va'ttarmesi er.u nú að-
eims tveir ábúendur og höfðu
báðir Skemmtilega annsamt
þennan fagra ágústdag. Annar
var að ljúka við að fylla hlöð-
ur sinar ilmgræn.ni töðu, hnin
að koma úr þriðja róðri. (Bkki
samt þannig að .skilja að hanm
hafi þrílhilaðið). Áður va,r marg
býilt á Vattarnesi og mikil sjó-
sókn, enda er þaðan skammt á
miðin úti fyrir Reyðarfirði.
Lágu menn þar við til sjóróðra
innan úr firði — jafnvel ofan
af Héraði. Og Færeyingar
höfðu þar bækistöð.
Þegar atvinnumöguleikar
minnkuðu í þorpurn a.ustain-
lands, voru uppi miklar ráða-
gerðir um að etfla byggð á Vatt-
arnesi og nota þar hina góð.u
aðstöðu til sjósóknair samifara
einhverjum landbúskap. —
Skyldi setja þarna niður eina,r
20 fjöls'kyldur. Hver iskyldi
haf.a eina kú, (þeir barnmörgu
2), 10—20 ær, hænsni ag kál-
garð o. s. frv. — En aðal
lifibrauðið átti vitanilega sjó-
sóknin að vera, fkkurimn af
stjóranna og Guðs hamdleiðsla
láti þau nöfn heyra sögunni til.
Héðan sést Sikrúðurinn vel þar
sem hann rís úr hafi skammt
undan lamdi, ríkur alf gróðri og-
flugilailítfi. Þar genigur fé Vatftar-
nesbænda og -verður vænt af
hinni kjiarngóðu eyjatöðu. —
Nú beygir vegurinn inn með
FáskrúðiS'firði um Kyrruvíkur
skriður. Er þá komið í land
Kclfrieyj'ustaðair, sem nú er
yzti bær í byggð við fjörðinn
norðainverðan. í Skálaivík, hinni
fornu verisl'öð, er nú auðin..
Að Kolfreyjustað er gotit að
kcma og f agurt uim að litast. Ný
byggt hús með rafmaigni og öll-
u.m þægindum, hiluinnindi í eyj
um cig þótt þar sé erfitt til