Morgunblaðið - 28.09.1967, Blaðsíða 10

10
MORGUNBLAÐIÐ, FIMMTUDAGUR 2«. SEPT. 1967
A hufsbotni við Vestm.eyjur
Vísindamenn safna gögnum
viö erfiðar aðstæður
Surtseyjarrannsóknirnar hafa
verið mjög víðtækar og ná-
kvæmar — eftir efnium og ástæð
um — og í euimar hófst nýr
kafli ef svo má að orði kom-
ast, þegar froskmenn voru
fengnir til að kanna gróður og
dýralíf umhverfis eyna. Ég
hitti þá af tilviljun við Friðar-
liöfnina í Vestmannaeyjum, og
þar sem þeir eru allir gamlir
félagar úr „Syndaselum“, var
auðsótt að fá að fara með þeim
í leiðangur, enda hafði ég ver-
ið svo forsjáll að taka með mér
köfunarútbúnað.
Þeir eru allir miili tvítugs og
þrítugs pi'ltarnir og voru allt-
af í ljómandi s'kapi, eins og við
var að búast — þeir voru þarna
að starfa við það sem þeir vita
skemmtilegas't, og femgu meira
að segja borgað fyrir það
Þeir eru búnir að kiocma sér
vel fyrir, keyptu Eldinguna
gömlu af Hafsteini, þegar hann
fékk sér nýtt skip, innréttuðu
han.a og löguðu og skírðu Sæ-
öriina. Skipstjóri á þessari 16
bonna fleytu er Halldór Dags-
soni, sem í daglegu tali v-ar
aldrei nefndur annað en „hel-
vítis kallinn" og undirsátar
hans eru Óli Rafn Sumarliða-
son, Björgvin Arngrímsson,
Gunnar Guðlaugssoin og Egill
Sveinibjörnsson. Þeir eru allir
þrautþjálfaðir frosbmenn og
harðduglegir. Leiðangursstjóri
var Aðalste'inn Sigurðssoin, fiski
fræðingur, og aðrir vísinda-
menn um borð voru Sigurður
Jónsson, þörungafræðingur og
Sigurður Halilsson, aðstoðarmað
ur hans.
Það þar alis ekki gott veður
við Eyjar þennan dag, þótt
höfnin værd kyrr. Það var upp-
haflega ætlunin að fara út und
ir Surtsey, en. þar sem brælam
var of mikil til að hægt yrði
að vin.na þar, var ákveðið að
vera upp við eyjarnar sjálfar.
Það var lagt af stað snemma
og áihöfn Sæörvarinnar var að
skríða úr koju þegar ég kom
niður á bryggjuna. Úfiinn haus
gægist upp um eina lúguna, og
leit ólundarlega í kring um sig.
Svo opnaðist ginið upp á gátt
og ferlegt öskur rauf kyrrð-
ina: „HUCKLEBERRY HOUU-
UUUUND“. Fjórar urgandi
raddir í iðrum bátsins tóku
undir þetta hróp og skömmu
síðar skreiddist restin af áhöfn
inni upp á þi'ljur.
„Þetta er morgunsöngurinn
okkar“, sagði Ha/lWór glottandi
um leið og hann dró fánann að
hún.
Vélarnar drundu, og báturinn
skreið út úr höifninni. Við fór-
um að finna veltinginn strax
og við vorum komnir út fyrir
hafnarkjaftinn og flýttum okk
ur að taka inn aillt lauslegt af
þilfarinu því að Sæörnin á það
til að taka vel inn á sdg og renn-
bleyta aldt sem er utanhúss.
Þar sem ekki var hægt að fara
út í Surtsey var ákveðið að
reyna að taka sýnishorn á Eið-
inu og því farið út fyrir Heima
klett. En þegar þangað kom
var brælan svo mikid að enn
var áætluninni breytt og siglt
sömu leið til baka, og út að
vita. Óli Rafn skredð frameft-
Tvisvar eða þrisvar hvarf hann
okkur sjóinum þegar sérlega
stórar öldur riðu yfir, en hann
gat þó alltaf hangið kyrr.
Það þarf vart að taka
það fram að hann v.ar auðvit-
að í kafarabúningnum og not-
aði neðansjávarmyndavél.
Hailli stóð við stýrið, o,g ég
Vdð hliðina á honum. Þegar við
fórum fyrir hafnarmynnið, leit
hann á sjókortið sem lá fyrir
framan hann, og bað svo dreng
Þó að þeir glettust sín á milli
og segðu honum að fara norð-
ur og niður undir venjulegum
kringumstæðum, var enginn
sem dró skipstjóravald hans í
eía þegar vanda bar að hönd-
um. Skipanir hans voru stutt-
ar og kiomu hratt, en þeim var
hlýtt samstundis og nákvæm-
laga. Það var greinilegt að þeir
voru fu'llkomlega færir um að
sjá_ um sínn bát.
Ég skildi ekki þessar skip-
Björgvin (t.v.) og Óli Rafn búa sig undir köfun. Halldór er í gúmmíbátnum við hliðina.
ir þilfarinu, skorðaði sig og gegnum hivítfdyssandd öldurnar.
byrjaði að taka kvikimynd fram inn að fylgjast vel með dýptar-
eftir stefninu, sem plægðist í
Sæorin fyrir utan Klettshelli.
mælinum. „Það er merkt sker
hér inn á kortið, og ég er hrædd
ur um að við tökum niðri á
því ef við ekkd förum utan við
það. Satt að segja sýnist mér
þetta frekar muni vera skips-
flaik en sker“.
Ekki veit ég af hverju hon-
um sýndist það, en allavega
hafði hann rétt fyrir sér. Ég
spurðist fyrir í landi, þá um
kvöldið og fékk að vita að salt
flutningaskip hefði sokkið
þarna fyrir mörgum árum. Við
höfutm áður kafað saman í sal-t-
flU'tningaskip, sem liggur út af
Mýrujm, og það var mjög gam-
an að kanna flakið af því. Það
gæti verið gaman að skoða það
sem eftdr er af þessu gamla
„skrogi“. Þegar við nálgumst
vitann fór Aðalsteinn, Sigurð-
ur og fjeiri að búa sig undir
sýnisihornasöfnunina. Það var
ekki ráðgert að kafa á þessum
stað, heldur skrapa með botn-
sköfu svo að þeir höfðu nóg
að gera kilárt.
Haili oig hinir strákarnir voru
ekki afftof hrifnir af fjórans
sköfunni. Það kostar óskaplegar
,^nanúreringar“ að raota hana,
þeir þurfa sífellt að vera að
rykkja bátnum afturábak og
áfram, og auk þess viil Línan
gjarnan flækjast í skrúfunni.
Þegar verkið hófst var liðinu
skipt niður. Halld stóð við stýr-
ið, Óli Rafn les a,f dýptarmæl-
inurn, Gunnar stóð í dyrunum
og bar skila'boð á miilli, en hin-
ir voru a-fturá með vísindamönn
unum og hjálpuðu þeim .
Og þetta var nokkuð sem var
vel þess virði að borfa á.
Þeir urðu að gæta vel að, ti'l
þess að sldta ekki sköfuina frá,
en jafnframt urðu þeir að
muna að báturinn var alveg
upp í landsteinum og yfir
grýttum botni, svo að það varð
líka að paissa að han.n steytti
ekiki. Og HaLldór var sann-
arlega þeiim vanda vaxinn.
anir fyrst í stað, enda tala þeir
sitt eigið mál um borð í Sæ-
örinnd. Halli skipaði kannske:
„Aftur á Haffa, fulla fram á
Sigurgeir" og báturinn
á punktinum. Þegar ég spurði,
sögðu þeir mér að önnur vélin
hefði verið í bátnum þegar þeir
keyptu hann, og hana skirðu
þeir Hafstein, eftir fyrri eig-
anda. Hina keyptu þeir svo af
gömluim sikipstjóra sem heitir
Sigurgeir, og að sjálfsögðu var
hún einnig látin bera naín
fyrri eiganda. Svo eru þeir með
gúmmíbát um borð og á hon,um
er utanborðsmótor. Utanborðs-
mótorinn hafa þeir skírt
Trausta, og ekki að ástæðu-
lausu. Þeir voru nýbúnir að
leysa hann út hjá Gunnari Ás
geinssynd htf. þegar hann tók
sér það bessaleyfi að fara í
ferðaLag upp á edgin spýtur.
Þannig var mál með vexti að
þeir höfðu reyrt hann oían á
bílþak og voru á leið með bann
í Hafnarfjörði.nn, en Sæörin
liggur j'afnan þar í höfninni.
Nú, þeir eru rét.t komnir út á
Strandgötuna og á diágóðri ferð,
þegar mótor,in,n losnar af og
skoppar þvera og endilanga göt
una.
Með -tárin í augunum báru
þeir hann niður að sjó, og festu
hann á gúmmíbátinn, áður en
þeir byrjuðu að t'aka hann sund
ur til viðgerðar. Af rælni tog-
aði einn þeirra í „startsnúruna"
og viti men,n, mótorinn hóstaði
einu sinni eða tvisvar, en rauk
svo í 'gang. Gg hann hefur geng
ið eins og klukka æ síðan. Því
var hann skírður Trausti.
Gúmmíbúturinn sjálfur heitir
hinsvegar „Gissur“, eftir sölu-
manninum hjá Gunnari sem
„prangaði“ honurn inn á þá,
enda er hann gamal'l Syndasel-
ur sá.
En þetta eru nú útúrdúrar.
Þarna sem við lágum út und-
an vita var nóg að gera. Það
var s'ífellt verið að rylkkja aft-
ur eða áfram, snúa á stjórn eða
í bak eða halda kyrru.