Morgunblaðið - 28.09.1967, Blaðsíða 14

14
MORGUNBLAÐIÐ, FIMMTUDAGUR 23. SEPT. 19«?
Litið inn í nýjasta og fullkomnasta
höfuðmarkmið í nýja sláturhúsinu í Borgarnesi
í SUMUM útgáfum af ljóð-
mælum Jónasar Hallgríms-
segir að litla ljóðið „Vorvís-
ur“ sé þýðing á þýzka skáld-
inu Heini og svo er að sjá á
Úrvalsljóðum þeim, er Isa-
foldarprentsmiðja hefir gef-
ið út. Þetta er hinsvegar vé-
fengt í skýringum með út-
gáfu Hins íslenzka bók-
akáldið Hallgirímur Péturs'son..
En göngum ag rét'tum fylgdr
ávalt eftirleikur, sem ber minnd
reisn og mLnni ijómi stendur af.
Þiað er hin ófráviikjanlega slát-
ur'tíð og hið mikla blóðbað, sem
henni fylgir. Mætti uim það eíni
riekja jaifn margar g.amlar og
nýjar, en ljótar sögur. Frá fyrri
tíma miskunnianleysi venknaðar-
i)n.s, og frá seinnd tima sóðatsikap
hans. Kom þetta í ljós, er sér-
fnæðintguir frá Bandaríikjuinium
kom hinigað til lands fyrir
skemmsrtiu og dæmdi okkur Is-
lending-a á dæmailiaust lágit menn
ingarstig í atflífuin sLáturdýr.a og
meðferð á þeirri martvöru, sem
við slátrunina er fnamleidd.
Okkur fýsiti því mjög að
kynna okikur hvernig hið nýja
siLáturlhús í Bor'garnesi væri
rekið og hvernig sú algerlega
nýja og hér óþekkta, nýsjá-
Asgeir Ólafsson, dýralæknir
menntafélags í Kaupmanna-
höfn 1883. Hvað sem rétt er
í þessu efni, og hvort sem
Heine hefur fýst í göngur, er
aldrei eins oft vitnað til
neinnar vísu í sambandi við
göngur og réttir eins og
seinni Vorvísuna:
Kveður í runni, kvakar í mó
kvikur þrastasöngur;
eins mig fýsir allt af þó
aftur að fara í göngur.
Er þar seinni hlutinn ein-
hvers staðar ávalt kveðinn.
Það mun rétt vera að fl'estai
eða ailla' sem áður hafa farið
fýsir að fara í göngur og þær,
ásaimt fjöruigu rtéttarLífi, eru eitt
af sérikenntum og æfinitýrum ís-
Lenzks landbúniaðar og r.aunair ís-
lenzks þjóðlíf.s. Hef.ir svo verið
um aildaraðir og margir um
kveðið meira að .segja sáLma-
lenzka aðferð, sem þar hefilr nú
verið innleidd, færi úr hendi.
Við hittuim slátur'húasitjórann,
Grét.ar Ingimundarson að máli.
Því er ekki að neirta, þótt hann
tæki akkun vel, var honum
ekki meira. en svo urn íheim.s-
sóknina, en kvaðsit þó ekiki vitlja
standa gegn því að við fengj-
um að tala við lærilföður þeirra
silátiur'húsismainnia, 'WiLliaim Apps
frá Nýja-Sjála.ndi, föðuirlandi
þessarar slátura.ðferðan og for-
stjóra mikiis slátu.rlhús's þar í
Landi, en ihann er fulltrúi Auik-
land Fa.rmers’ Freezing Co-
openative Ltd.
Mr. Appe er einka-r KfLegur
maður, þéttur á velli og hvikur
í Lund, ákiveðinn og sýnilega
bæði 'Sikj'ótráður, lipur en fylg-
inn sér sem stjór.nandi.
Grétar sláitunhússtjórii tjáði
okkur að fjöldi sLáturfjár á dag
væri nú kaminn uipp í 2100, en
þetta kerfi átti, eins og öLl al-
gerlega ný verksvið, auðvitað
við tayrjunarörðugLeika að
sitníða og geklk hægt fyrstu da.g-
ana, en eftir 6 da.ga þjálfun voru
þeir búnir að ná þessum afkösit-
um, en áæfluð atfköst eru 2.500
fjár á dag. Hér skor.ti að sjájlf-
sögðu aLLa þjálfun bvers einasta
s;tiarf,sman.ns, þar sem allt er nýtt
I giennigálganum.
af náiLi'n.ni og handtöik harila ólík
því, sem áður van. Þó femgu
nokkrir menn þjáifun í litlu til-
rauna.s.láturhúsi, sewi starfræk.t
var í Bor.garneisi í fyrr.a. Grétar
saigði að sá vinningur, sem feng-
ist með hinni nýju aðferð, og
það isem m egin.áherzLa værd Lögð
á, væri hreinlæti, fulllkiomin
verkaskiptimg á fær'ibandakerfi
og mun a'uðveldaria heilbrigðis-
Grétar Ingimundarson sláturhússtjóri og William Apps slát-
urmeistari. Myndirnar tók Hörður Jóhannesson.
eftárlit. Það var Teiknistofa SIS
og sitarfsmenn henna.r Gunnar
Þorsiteinsson og Jón R. Ma.gnús-
son, sem sáu urn frágang og
t'eikmimg'ar þe.s.sa nýja sLáturlhúss,
en þeir fór uitan til að kynma
sér hús af sömu gerð áður
en þeir hófu ver.kið.
En Látum nú Apps segja okik.ur
svolítið frá þe.ssu öiLLu siaman.
Fyrirtæki það sem hann er
fulltrúi fyrir á 4 sLáturhús oig
það annast slátr,un 2.700.000
Fláning hafim af fullum krafti.
S'auðfj,ár á ár.i, 300.000 naulta1,
180.000 svína og 400.000 ung-
kálfa.
— Þetta 'kerfi, sem hér hiefir
verið tekið í notkun, — segir
mr. App.s, — byrjaði hjá okkur
árið 1032 og við vorum í 8—10
ár að vinna það til fullkomnun-
ar og það var raumar ekki fyrr
en 1942, sem við gátu.m sagt að
við hefðium máð fullkomnium
tökiuim á því.
—• Húsinu hérna fyLgiir 1000
fermetra rétt, haigtovæmlega
'hólfuð niður, hreinlag, með igrinid
um á gólfi og í hama kómaist
1800—2000 fjár í eimu, sem næg-
ir með tillliti til afkasrta húsisins
þar sem jafman er byr,jað að
flytja fé að húsinu síðairi hluta
dags og hefir þá skapaisrt rými í
réttinni til þess að hægt sé að
fullnýíta aifkasitagatu hússims. Á
upplhæklkuðum pail'li í horni rét,t-
arinnar er baniaklefinn og þar
er kindin aflífguð með hljóð-
deyfðri pinnabys.au. Skotlhvellir
heyraist því emgir. Það er einn
maður .sem skýtur, •an'nar sker
og ihinn þriðji hemgir kindinia
upp á vimstri aftunfót, en blóð-
rennislið te'kuir iekki nema 1Ö
sakundur. Síðain fer isfcriokfeurinn
eftir færibandi upp í sjiálft S'lát-
Uihhúsið og þar er haiusinn tek-
imn af og hom felippt m;eð sér-
staferi Loftlkmúinni skurð'a'rsrtöng,
sem vÍTðist hið þarf'asita þiimg og
auðlhömdluð. Síðan nen-na
skrokkarmir eftir færibandiniu í
safmknó'k, þar sem þesis e,r gæitt
að jaifnan sé nægilegt ma.gn oif
þeim fyrir hendi sivo aldrei
srtamdi á skriofek inn á flánings-
færibamdakerfið. Síðan hefst
flánimgin með þvi að einn mað-
ur sker lausa afturfótinn af og
fllær hækilinn og ristir um ieið
fyrir á hinum hæklinum. Þá er
sikipt yfir á hinn hsdkiilinn á
færi'ba'mdimu, eða upphengimgar-
krók þess, hin löppin s'borin af
og skrO'fckurinn hengdur upp á
tvíkrók á báðum hæklum. Nú er
skrokkuriínn feom.imn að stvo-
mefndri iglenmibnaut og þar er
hamn hengdur upp á öllum fót-
u.m, að sjálfsögðu með hrygginn
niður, en framifætuir aru þá í
einskonar glennikrókuim, þannig
að auðvalidara' sé ,að komasit að
hringufláni'ngunni. Nú er skorið
fyrir á fnamflórtum og þeir filegn-
ir og siðan tekur mæsrti maðiur
við oig flæT brimgunia sjiálfa.
Hálsinn er svo fleginn með vél-
hníf, sem einna mest líkilst Lítiili
tenmtri handlhjólsög. f saima
mumd e,r svo bundið fyrir vél-
inda. Er þá lokið ferð skrokbs-
iras gegnum glemnibr.au tin.a og
nú hanigir skrokkuTÍnn á mý á
hækLunum og fláni’ng hefsrt á
aifltiurlhlutta,, þ. e. lærum og kviði,
en við það verík virnn.a tveir
menm, .amraar anmast flánin.gu
hægri síðu með hægri hendi, en
hinn vimsitri síðu öfugt og kali-
ast þetta vinsrtrii og hægri flán-
ing. Þá tekur næsti maður við
og eru nú friamfæltu’r flegmir- og
enn færist skrokkurinin og mýr
maður an,mast flámingu bak-
hluta fná mölum og fnam hrygg
og síðast hangir gæran á strúp-
anuim.
Fyrstu handtök við upphaf
' fláningar
Fr.am rtitl þessa hefir ekkert
verið opnað af sfcepnun.mi og
hver.gi sfeorið inn fyrir sikinm
mema á hálsin'um,, sem ávalt hef-
in hangið niðiun. Nú er skiinninu
kippt aif stnúpanum oig skrokk-
urinn fer in í Steypiibaðklefa
þar siem n,ær köldiu vaitni er
.sprautað, eða úðað, á hann með
sprau'tukenfi, sem giefur spnaiut-
un úr ölluim áttum,
Næsta verk er að höggva
sundur bringuna og enn heldnr
skrokfcurinn áflram og en nú far-
ið inman í hann en siíðan kemur
’hanni í hendur kvemnia (sum
Framh. á bls. 24
slaturhús landsins
Færibandakerfi, hreinlæti og heilbrigðiseftirlit