Morgunblaðið - 28.09.1967, Blaðsíða 16

16
MORGUNBLAÐIÐ, FIMMTUDAGUR 28. SEPT. ÍWT
Útgefandi: Hf. Áryakur, R'eykjavík.
Framkvæmdastjóri: Sigfús Jónsson.
Ritstjórar; Sigurður Bjarnason frá Vigur.
Matthías Jphannessen.
Eyjólfur Konráð Jónsson.
Ritstjórnarfulltrúi: Þorbjörn Guðmundsson.
Fréttastjóri: Björn Jóhannsson.
Auglýsingar: Árni Garðar Kristinsson.
Ritstjórn og afgreiðsla: Aðaístræti 6. Sími 10-100.
Auglýsingar: Aðalstræti 6. Símj 22-4-80.
1 lausasölu: Kr. 7.00 eintakið.
Áskriftargjald kr. 105.00 á mánuði innanlands.
STÚDENTAFJÖLDINN
IT'ámenni íslenzku þjóðarinn-
4 ar skapar ýmis vandamál,
en kostir þess eru margir, m.
a. þeir, að við eigum að geta
veitt hverjum einstökum þjóð
félagsþegn betri menntun en
gerist með öðrum og fjöl-
mennari þjóðum. Að viásu
marki hefur okkur tekizt það.
Ólæsi, sem enn er fyrir hendi
víða um heim, þekkist ekki
hér á landi. í augum annarra
þjóða er það mikilsverður
áfangi, þótt okkur virðist
hann sjálfsagður. Hins vegar
hefur okkur óneitanlega mis-
tekizt í öðrum efnum.
í umræðum um landsprófið
og fræðslumál hefur það
komið fram, að um 10% af
hverjum aldursárgangi ljúka
stúdentsprófi hér á landi. 1
álitsgerð, sem dr. Wolfgang
Edelstein vann að fyrir
Fræðsluskrifstofu Reykjavík-
ur fyrir tveimur árum, er gert
ráð fyrir, að stúdentafjöldinn
verði um 16% af hverjum
aldursárgangi 1970. Þess sjást
enn engin merki, að líklegt sé
að því takmarki verði náð.
Til samanburðar má geta
þess, að skv. áætlunum um
stúdentafjölda í nokkrum
Evrópulöndum, sem gerðar
hafa verið í samvinnu við
OECD, munu 25,5% hvers
aldursárgangs í Júgóslavíu
ljúka stúdentsprófi 1970, 24%
í írlandi, 22% í Noregi, 22%
í Svíþjóð, 19% í Frakklandi,
14% í Austurríki og 11,5% í
Danmörku. Þessar tölur sýna
raunar, að við erum ekki þeir
einu, sem við þetta vandamál
eiga að etja. Danir standa á
svipuðu stigi og við og Aust-
urríki líklega nokkuð betur.
Þess ber líka að geta, að Svíar
munu komnir langt fram úr
þessari áætlun nú þegar og
er talið að um 35% hvers ald-
ursárgangs í Svíþjóð Ijúki
stúdentsprófi.
Þær þjóðir, sem búa við
svipuð lífskjör og við,
leggja nú mikla áherzlu á, að
fjölga stúdentum og þeim
sem afla sér sérmenntunar á
æðstu menntastigum. Á þetta
er lögð slík áherzla vegna
þess, að það er nú almennt
viðurkennt, að möguleikar
þjóðanna til þess að bæta lífs-
kjör sín standi í beinu sam-
bandi við það fjármagn, sem
lagt er til menntamála og
þann fjölda sérmenntaðra
manna, sem þjóðirnar eiga.
Við íslendingar höfum ef
til vill ekki gert okkur full-
nægjandi grein fyrir þessari
staðreynd, en það er tími til
kominn að við gerum það og
jafnframt að stefnt verði að
því að stórauka fjölda þeirra,
sem ljúka stúdentsprófi þegar
á næstu árum.
LÆRUM AF
REYNSLUNNI
Ojálmar R. Bárðarson, skipa
skoðunarstjóri, hélt fund
með fréttamönnum í fyrra-
dag, þar sem hann ræddi ítar-
lega um Stígandaslysið. Um-
mæli skipaskoðunarstjóra á
fundi þessum sýna glögglega,
hve umfangsmikið og marg-
þætt starf er nauðsynlegt til
þess að tryggja svo sem verða
má öryggi fiskiskipa okkar á
hafi úti.
Eftir björgun skipverjanna
var um það rætt, að vistir
hefðu verið takmarkaðar í
björgunarbátunum. Skipa-
skoðunarstjóri vekur athygli
á, að skipshöfnin á Stíganda
hafi verið við góða heilsu eft-
ir að hafa nærzt á þeim vist-
um sem í bátnum voru í 5
sólarhringa. Þess ber þó að
gæta, að skipstjórinn sýndi
mikla hagsýni og fyrirhyggju
í skömmtun á matnum. Þau
ummæli skipaskoðunarstjóra,
að ekki hafi verið neyðarsend
ir fyrir gúmbáta í þeim munu
vekja töluverða athygli og
ekki síður að krafa um slíkt
hefði tvisvar verið skráð í
eftirlitsbók skipsins. Nauð-
synlegt er að læra af þeirri
reynslu, sem fengizt hefur af
Stígandaslysinu og því full
ástæða til að taka undir loka-
orð skipaskoðunarstjóra:
„Hér er sérstakt tækifæri til
að læra af reynslunni og meta
hvað kann að hafa verið
ábótavant í skipi, búnaði þess,
björgunartækjum og síðast en
ekki sízt í siglingu, hleðslu og
meðferð skips og tækja.“
NÝJUNG í STARFI
LAUNÞEGA-
SAMTAKA
F'élagasamtök launþega hér
*■ á landi hafa lengi ein-
skorðað starf sitt við það eitt
að krefjast hærri launa fyrir
félagsmenn sína. Á síðustu
árum hefur nokkur breyting
á orðið í þessum efnum. Laun
þegasamtökin hafa m. a. hafið
byggingu orlofsheimila fyrir
meðlimi sína og eru Ölfus-
borgir myndarlegasta dæmi
um það.
Á hinn bóginn hafa laun-
þegasamtökin lítið gert að því
að kynna félagsmönnum sín-
um þær atvinnugreinar sem
þeir starfa við, vandamál
þeirra og verkefni og fram-
tíðarmöguleika. Verzlunar-
BREZKA btaðið „The Daily
Telegraph“ skýrði frá því fyr
ir skömmu, að þess væri lík-
lega skammt að bíða, að eitt
helzta vandamálið við rekst-
ur svifnökkvanna yrði leyst.
Hefði nýlega náðst mikils-
verður árangur í rannsókn-
um og tilraunum á þessari
gerð skipa og yrði skýrt frá
þessu í næsta mánuði, þegar
hleypt verður af stokkunum
nýjum svifnökkva, er á að
geta tekið allt upp í 800 far-
þega.
Svifnökkvi þessi SR.N4,
sem á að geta farið með 80
mílna hraða á klukkustund
verður í ferðum yfir Ermar-
sund. Hann mun fullgerður
kosta um 1.750.000 sterlings-
pund.
í stóruim dráttum er hér >um
að næða endurbót á „piliginu”
svomefnda, þ.e. hiinini teygj -
a/nlegiu hlif, sem er yfir þrýeti
Loftpúðu niuim, eem nökkivinn
svífur á. „PiLsiU'n.um“ hefur
haett til að nifna eða sikemm-
asit á annan 'hátt, þegar skip-
ið hefur fanið yfir hrjóstrugt
land eða knappan öldur. —
„PiLsið“ er um það bil 120
om á þeim isvifnökkv.um, siern
þegar eru í áætlunanferðum
en verður nú — á nýjia. nökkv
anum — 280 cm. Va.ndamáLið
vair að finna efni, sem —
j.afnfriamt því að vera. nægi-
Lega sveigjainlegt, vaeri naegi-
Lega sterkt tii afð þoLa öldiu-
högg og harða hluti á Landi.
Þeir, sem þeigar hafa bekið
svifnökkva í sína þjónustu
fyrst og fremst kvantað yfir
„pilsunum“, þau haifa þurtft
stöðugra viðgenða og endur-
bóta við og það Ihefur hleypt
riekstursikositnaðinum veru-
lega fnam.
í BretLandi er.u það aðal-
Lega eftirtaldir aðilar, siem
noitað hatfa sviifnökkvann: —
Hoverlloyd, sem annazt hef
ur ferðir milli Ramsgate og
Calaiis, Hoventnaivel, sem flultt
hefur meira en milljón far-
þega á svilfnökkvum til Wi.gtLnt
eyju, — og Sieaspeed, aem
einnig haldur uppi siglingu
til Wiglht eyju fná Souitihaimpt
on og Poritsmoutih.
Sem fyrr segir, verður nýi
svifniökkvinn tilibúinn í naesta
má-nuði. Hann er sm'íðaður á
Wiglht eyj.u, verðuin 105 lestir.
og nærri 50 metrar að lengd.
Gerðair verða tilraiunir með
hann á landi í sex vi'kur, áð
ur en honum verður hleypt 1
vatn.
Fynst'i SR.N4 svifnökfcvinn
verður í flerðum miilli Dover
og Calais eins og áður sagði.
Hann verður útbúinn þannig,
að ha.nn .geti borið 260 far-
þega og 30 biifreiðairi. Tveir
aðnir svifnökkvar af þessari
gerð hafa verið panitaðin til
ferða yfir Ermiarsund og bíðta
fr.amleiðendur mieð mik'illi
eftirvæntingu eftir því að sjiá,
hver reynslan verðun aif notk
un þeirra. Hún mun senni-
Leg.a skera úr um framtíð
þessa fur0ufana:rtaekis.
mannafélag Reykjavíkur, sem
nú mun fjölmennasta laun-
þegafélag landáins, hefur nú
ákveðið að ryðja brautina í
þessum efnum og halda fundi,
þar sem teknar eru til um-
ræðu þýðingarmiklar atvinnu
greinar, sem verzlunarfólk
starfar að.
Ástæða er til að fagna
þessu frumkvæði Verzlunar-
mannafélagsins og taka undir
orð Guðmundar H. Garðars-
sonar formanns VR í viðtali
við Mbl. í gær, er hann sagði:
„Það er skoðun mín, að öll
barátta og starfsemi verka-
lýðshreyfingarinnar verði að
byggjast enn rneir á aukinni
þekkingu og réttu mati á
þeim möguleikum, sem ís-
lenzkir atvinnuvegir bjóða á
hverjum tíma.“
Norskir bdtar
selja erlendis
Bergen, 23. sept. NTB.
SAMKVÆMT frásögn dagblaðs-
ins Bergens Tidende mun ein-
hverja næstu daga lögð fram kon
umglegr tilskipun, sem beinist a(3
því, að fá stjórn yfir Iöndun hrá-
efnis úr norskum fiskibátum í
mjöl- og olíuverksmiður erlend-
is.
Þetta verður trúlega fram-
kvæmt á þann veg, að slík bein.
lönduini geti aðeins farið fram.
með sam.þykki og í sam'vinniui
við viðkomandi aðila í Noregi.
Nokkrir norskir bátar, sem
verið hafa að veiðum í Norður-
sjónum, hafa landað aflanum
erlendiis fyrir mu.ni Lægra verð,
en þeir gætu fenigið í Noregi.
Mikill meiriihluti sjómanna ger-
iæ sér grein fyrir, að þetta hef-
ur hættu í för með sér og verða1
því trúlega ánægðir með til-
sikipun konungs.
Kvenstúdenta-
félagið veitir
styrki
KVENSTÚDENTAFÉLAG ís-
lands hiefur nýlega veitit 3 náims
styrki að upphæð kr. 40.000.00,
sem skiptast þannig:
Bergljót Magnadóttir, til
náms í náttúrufræði á írlandi,
kr. 15.000.00.
Guðrún Óskarsdóttir, til náms
í lyfjafræði í Danmörku, kr.
12.500.00.
Eufemia Hannah Gísladóttir,
til náms í dýralæknisfræði í
Danmörku, kr. 12.500.00.
(Fréttatilkynmng frá
Keenstúdentafélagi íslands).