Morgunblaðið - 11.10.1967, Blaðsíða 10

10
MORGUNBLAÐIÐ, MIÐVIKUDAGUR 11. OKT. 1967
Carlsbergsverksmiðjan heimsótt
þvi útgefendur ekki óðfúsir
til þess. Þá kom Carlsþergs-
sjóðurinn til og gaf út verk-
ið. Karlakórinn Vísir á Siglu
firði var í söngför til Dan-
merkur í fyrra og kom þá
við í Carlsbergverksmiðjunni
og söng fyrir forráðamenn
hennar. . Þótti þeim mjög
vænt um það, að munað
skyldi vera eftir útgáfu
þeirra á verkum Bjarna Þor-
steinssonar.
Auk margvíslegra gjafa til
stofnana og einstaklinga hef
ur Carlsberg verksmiðjan
reist stórt höggmyndasafn,
þar sem getur að líta marg-
vísleg listaverk, er tilheyra
bæði klassiskri- og nútíma-
list.
Á göngu okkar um verk-
smiðuna fengum við að kynn
ast þeirri sögu sem liggur að
baki hverrar einstakrar bjór
flösku er verksmiðjan sendir
frá sér.
Til bjóríramleiðs.unnar
þarf mikið af byggi Það
kaupir verksmiðjan aðallega
frá Jótlandi. Bygginu er kom
ið fyrir í risaslórum „síló-
um“ — það stærsta er 86
metra hátt og gnæfir yfir
aðrar byggingar á Carlsberg
lóðinni. Byggið er síðan
bleytt upp í vaini og hrsert
saman í graut. Sá grautur er
síðan þurrkaður og byggið
síðan maisð í brugghúsinu.
Síðan er það afiur blándað
vatni og þá hitað smátt og
smátt upp í 76°. Það.aii fer
það síðan í skilvindu er skil-
ur úrgangsefnin frá, en úr
gangurinn er siðan seitlur
sem skepnufóður. Vökvinn
er hins vegar bland.iður með
Óvenjulegar undirstöður byggingar: Fjórir risastorir filar, —
stórbrotin listaverk.
fyrstu voru þó tengsl þess-
ara verksmiðja náin, en þeg
ar fram liðu stundir urðu
þau meira aðskilin, Það
þótti óskynsamlegt, að halda
áfram framleiðslu þanni/g í
tveimur aðskiidum fyrirtækj
um og vera með samkeppni
innbyrðis, og var það því úr
að árið 1906, voru verksmiðj
urnar sameinaðar undir naln
inu Carslbergverksmiðjan.
1876 stofnaði J C. Jakob-
sen Carlsbergssjóðinn og arf
leiddi hann að verksmiðj.u
sinni 1888. í erfðaskránni var
m.a. svo ákveðið á, að sjóð-
urinn skyldi styrkja og
styðja vísindi og listir í Dan-
mörku og hefur hann síðan
gert það á margan hátt. Haf-
meyjan við Löngulínu er
listaverk sem margir íslend-
ingar kannast við, en senni-
lega vita færri að Kaup-
marmahafnarborg var ó sín-
um tíma gefið þetta listaverk
af Carli Jakobsen. Og Carls-
bergssjóðurinn hefur líka
kömið ísler.dingum til góðs.
Bjarni Þorsteinsson tónskáld
frá Siglufirði safnaði íslenzk
Carlsberg listasainio
í brugghúsinu ber mikið á skínandi kopartönkum, þar sem
ölið er hitað upp og gerjað.
EKKI alls fyrir löngu bauð
Flugfélag Islands blaðamönn
um í stutta kynnisferð til
Kaupmannahafnar. Meðal
þeirra staða sem þá voru
heimsóttir, var Carlsberg
bjórverksmiðjan. Erfitt er
fyrirfram að gera sér grein
fyrir því hvers konar risa-
fyrirtæki þetta er í raun og
veru. Við gengum um húsa-
kynni verksmiðjunnar í nær
tvær klukkustundir og það
var aðeins lítill þáttur starf-
seminnar sem við kynntumst
á þeirri göngu.
— ísland hlýtur að vera
óskaland fyrir bjórframleið-
endur, sagði fulltrúi verk-
smiðjunnar, sem kynnti okk
ur staðinn, — það er ein-
ungis hið góða kalda vatn
sem þið hafið, heldur ekki
síður það heita — gufuork-
an. En sennilega líða ár og
dagar þangað til íslendingar
verða búnir að eignast bjór-
verksmiðju á borð við Carls
berg verksmiðjuna, sem veit
ir um 4.500 fjölskyldufeðr-
um atvinnu, eða álíka mörg-
um og fjölskyldufeður á Ak-
ureyri og Siglufirði eru til
samans.
í þessum sal fer átöppunin fram. Þama eru samtals 7 átöppunarvélar. Sex þeirra tappa á
15.000 flöskur á klukkustund hvor, og ein tappar á 30.000 flöskur á klukkustund.
Strax og við komum inn
í verksmiðjuna gaus á móti
okkur súr þefur, líkt og af
súrdegi. Það vakti líka strax
athygli hversu mikil snyrti-
mennska og hreinlæti er við-
haft í verksmiðjunni. Flest
starfsfólkið var í hvítum
sloppum, sem ekki sást á
blettur eða hrukka. Á með-
an við gengum um staðinn
kynnti leiðsögumaður okkar
sögu og þróun verksmiðjunn
ar.
Það var 10. nóvember 1847
sem framkværndir hófust við
Carlsbergverksmiðjuna. Það
var bruggarinn J. C. Jak-
obsen, sem átti fyrirtækið til
að byrja með og kallaði það
eftir syni sínum, sem hét
Carl. Þegar í upphafi gekk
framleiðslan vel og fram-
kvæmdir jukust í hlutfalli
við eftirspurnina eftir bjórn
um. 1870 var bygging á öðru
stóru verksmiðjuihúsi lokið
og það var leigt Carli Jak-
obsen, sem þá hafði lokið
nárni erlendis, og öðlast
starfsréttindi sem bruggari
Síðar var svo starfteemi
þessara tveggja brugghúsa
sameinuð, en árið 1881 stofn
aði Carl Jakobsen sína eigin
bjórverk'smiðju, sem hann
nefndi Nýja Carlsberg. Tók
hann þar með upp sam-
keppni við aðra bjórframleið
endur, og þá ekki sízt við
verksmiðju foður síns. í
um þjóðlögum. Sjáanlegt
var, að ekki var hægt að
hafa miikið upp úr því að
gefa út slíkt verk, og voru
humli og síðan kældur Frá
þeim kæli fer hann í siór
ker, þar sem p'-essugerinu
er blandað út í Síðan
ifei ölið í gríðarst 'rr. tanka,
þar sem það stepdi.: og gerj-
ast í 2—6 mánuði, Og síðasta
stigið, áður en neytandi fær
það í hendur, er aS tappa
því í flöskur.
Átöppunin fer fram í stór
um sölum og er að mestu
vélvædd. Fiöskurnar renna
á endalausu færibandi úr
einu horni í annað. Stúikur
týna gallaðar flöskur úr og
henda þeim í vagna. Flösk-
unum er síðan raðað í kassa
og verða túlkurnar að hafa
hröð handtök við það, því að
færiböndin bíða ekki eftir
þeim og eru þeim harður
húsbóndi.
Þá má að lokum geta þess
að blaðamönnuir var boðið
í gestastofu verksmiðjunnar
og þáðum við þar veiting-
ar sem náttúrlega þarf ekki
að taka fram hverjar voru.
„Island hlýtur að vera óskaland
BJÖRFRAMLEIDENDA"