Morgunblaðið - 27.01.1968, Blaðsíða 13

MORGUNBLAÐIÐ, LAUGARDAGUR 27. JANÚAR 1963
13
LOFTUR JULIUSSON:
Sveltur sitjandi kráka
en fljúgandi fær
fyrir land og þjóð am alla fram-
tið. Til að toyrja með eigum við
að ‘kanna þá mögulei'ka, að fá
leigðan srvona flota að mestu
leyti yfir veiðitímann o.g þá ’helzt
að leita tii Japana fyrst og
fremst, .því ’þeir eiga úrval af
heppilegum skipum ásamt ódýru
vinnuafli, einnig eru þeir sér-
lega duglegir fiskimenn og
kunna vel til allra verka er að
sjómennsku lýtur, þar á meðal
öllu er lítur að því að skipa á
milli úti á rúmsjó við erfiðustu
aðstæður og :hefi ég sjéilfur
fylgzt með vinnúbrögðum þeirra
FUNDUR sá er haldinn var á
/egura skipaskoðunarstjóra í
Sjómannaskólanum um síðustu
áramót þótti bæði nauðsynleg-
ur og gagnlegur, og ættu sjó-
menn oftar að koma saman og
ræða ýmis málefni er snerta
öryggi þeirra og starf. Ég vil hér
í óbeinu sambandi af því er
rætt var á fundinum minnast á
veigamikið mál er snertir fyrst
og fremst sjómennina sjálfa og
þjóðarbúskapinn í heild. Sfðan
byrjað var að fiska síld með
kraftblökkinni með sérstaklega
góðum árangri, þá hafa skipin
stækkað og veiðarfærin einnig.
Hvar takmörk eru í þeim efn-
um er ekki gott að segja til um
þar sem breytingar á öllum
sviðum nú tíl dags eru svo ör-
ar, og erum við betur og bet-
ur að finna fyrir því, en þar
vil ég nefna sem dæmi þær
síldarverksmiðjur er byggðar
hafa verið á undanförnum ár-
um nær allt í kringum landið,
nú síðast á Austurlandi. Sama
er að segja um síldarplönin.
Austurlandið virðist vera enda-
stöðin í kapphlaupinu og hvað
tekur svo við? Staðreyndir frá
síðastliðnu ári sýna okkur það
að einhver stórbreyting verður
að ske og það fljótt. Við getum
ekki haldið áfram áð bíða og
vona að á næsta ári komi síld-
in aftur upp að landinu á gömlu
slóðirnar og í sama magni og
þá er bezt gekk. Hér má ekki
ske það sama og í togaramál-
um okkar að halda að sér hönd
um og gera ekki neitt, en láta
allt grotna niður, og láta aðrar
þjóðir skjóta okkur aftur fyrir
sig.
Nei, hér eigum við að hugsa
stórt og framkvæma stórt ef vel
á að fara í framtíðinni, en ekki
að herða sultarólina.
Þetta er fólgi’ð í því að koma
upp fljótandi vinnslustöðvum og
fleiri síldarflutningaskipum, en
og meira öryggi og betra skipu
lag í heild en þar á ég við betri
viðgerðarþjónustu, læknisaðstoð
og hvíldarstundir fyrir skips-
hafnir veiðiskipanna um borð í
stóru vinnsluskipunum sem
hefðu upp á að bjóða sal til
kvikmynda- og leiksýninga og
ýmissa tómstundaiðkana. Ég
minnist á leiksýningar, en þar
hefi ég í huga hvað Bandaríkja
menn gera fyrir sína útverði á
hjara veraldar, senda þeim
beztu skemmtikrafta með gó’ð-
um árangri. Við eigum ágæta
skemmtikrafta sem á sumrum
dreifast í flokkum kringum
landið, þeir hefðu ánægju vona
ég af að heimsækja okkar út-
verði og skemmta þeim á sjálf-
um síldarmiðunum. Einnig ætti
að staðsetja á svona skipum
þyrlu, er í neyðartilfellum kæmi
skipunum til hjálpar hvort held' "
ur er í sambandi við að flytja
strax slasaðan mann eða mikið
veikan um borð í móðurskipið,
sem hefði fullkomna læknis- og
sjúkraþjónustu fyrir allar venju
legar aðgerðir. Að öðru leyti að
flýta fyrir að koma sjúklingn-
um á sjúkrahús í landi með elds
neytistöku frá skipum er væru
í stöðugum flutningum miDi
veiðasvæða og lands. Einnig
væri þyrlan nytsömu við björg-
un, aðstoð og varahlutaþjónustu
til skipanna ásamt ýmsum öðr-
um störfum.
Ég er 'hér ekki að benda á
neina draumóra (fan-tasíu) held-
ur er þetta 'blákaldur veruleik-
inn er verið hefur í framkvæmd
með góðum árangri á undanförn
um árum meðal fremstu þjóða í
fiskveiðum eins og t.d. Rússum
og Japönum en einmitt þessi að-
ferð genði þeim mögulegt að ná
mestum árangri í fiskveiðui\ í
heiminum samfara geysistórum
og öflugum skipaflota af öllum
stærðum og ýmsum gerðum, er
sækja á öll fjarlægari mið hér í

Japanskir skuttogarar umskipa fiski um borð í verksmiðjuskip.
í þeim efmum. Einnig eru til
sölu eða leigu nú þegar 3 verk-
smiðju&kuttogarar um 3.000 lest-
ir að stærð hvor er geta flakað
og -fryst 30 tonn á sólarhring o.g
mjölvirrnslu með 5 tonna afkasta
gei,u pr. dag. Samtímis að 'hag-
nýta sérlega gott dekkpláss ofan
dekks fyrir síldarsöltun (plan),
lestarrými undir- farminn er
1.000—1200 tonn og góðar vistar-
verur fyrir 70—80 manna á'höfn.
Hér hefi ég lítillega minnzt á
afar að'kaliandi mál sem ráða-
mönnum viðkomandi útvegs og
þjóðarinna.r í heild ‘ber skylda
til að kanna og ganga úr skugga
um nauðsyn þess, að hrinda í
framkvæmcL, í staðinn fyrir að
tvístíga yfir að reyna að finna
laiusn á því sem tilheyrir fortíð-
inni. Við íslendingar skulum
strax gera okkur ljósa grein fyr-
ir þeirri staðreynd, að ef við ætl-
um áfram að stunda fiskveiðar
með góðum árangri, þá verðum
við að sækja á fjarlægari mið og
það bæði á litlum og stórum skip
um alveg eins og aðrar þjóðir
gera bæði til síld og botfiskveiða,
en þetta verður ekki að neinu
gagni nema tíl komi breifanleg-
ur floiti af samsvarandi s'kipum
er ég ‘hefi minnzt á hér að fram-
an.
Reykjavík, 7. janúar 1966.
Loftur Júlíusson.
mzsz*r - -
• , sSSft."
Má mm i
igigip
■■ "•■■m
Skozki verksmiðjutogarinn „Fairtry 1“

þau er fyrir eru nú hafa þegar
sannað gildi sitt fypr verk-
smiðjurnar í landi til að byrja
með eigum við að koma upp
flota af flutningaskipum allt að
10, svipaðri stærð og Haförnin,
eingöngu til síldarflutninga fyr-
ir verksmiðjurnar í landi. 1—
2 20—30 þúsund tonna skip er
eingöngu salta og verka (full-
vinna) síldina um borð, nokk-
urs konar fljótandi síldarplön.
Síðan 2—3 frystiskip um 3000
tonn að stærð er flökuðu, sölt-
úðu og heilfrystu (beitusíld)
síldina og til annara nýtingar
eftir þörfum. í staðinn fyrir að
eyða dýrmætum veiðitíma í 6
—8 daga siglingu til og frá
fiskimiðum með ca 300 tonna
afla (farm) til losunar í land og
þá hráefnið í fles'tum tilfellum
orðið lélegt, þá eiga þessi skip
á sama tíma að vera kyrr á mið
unum og halda áfram að veiða
og landa nokkrum sinnum 300
tonnum um borð í ofangreind
flutninga og vinnsluskip, annað
er hreinn molbúaháttur. Með
þessum a'ðgerðum skapast meiri
afköst og aukin aflaverðmæti,
auk olíusparnaðar fyrir flotann
N.-Atlantsbafi aðallega Rússar
vestur á bóginn til Lábrador,
Newfoundlands og útaif austur-
strönd Bandaríkjanna einnig við
strendur Afríku og Suður-
Ameríku auk annarra veiði-
svæða þekktra og óþekkitra hér
í álfu.
Ég 'hefi séð stór móðurskip,
fiskvinnslu og flutningaskip auk
olíuskipa, liggja fyrir akkerum
úti á miðunium á annað hundrað
faðma dýpi með 4—8 veiðiskip
á hvorri síðu losandi aflann um
borð síðan eftir losun leggjast
veiðiskipin að ol'íus’kipuinu til
eldneytistöku, síðan sigla nokkuð
hundruð faðima frá og 'hefja veið
ar. Þarna eru á ferðinni eftir
þörfum næg flutningaskip og
birgðasklp er leysa hvort annað
aí og enu í ferðum milli veiði-
svæða og afskipunarhafnar
heima fyrir og eru fjarlægðir
stundum ekkert smáræði þar á
milli. Með þessu móti fæst full
nýting veiðiflotans í iheild 'hverju
sinni og væri verðugt verkefni
fyrir hagfræðinga okkar að
reikna út þann gífurlega mismun
sem þar kæmi fram til hagsbóta
Seyöisfjarðarkirkja
tekin í notkun aö nýju
Á JÓLADAG síðast liðinn fór
fraim hátíðaguðþjónusta í Seyðis
fjarðarkirkju, og var húsið þá
formlega afhent söfnuði eftir u.
þ.to. sex mánaða hlé á belgihaldi
innan veggja þess. Verður hér
skýrt stuttlega frá þeim endur-
bótum, er fram höfðu fairið á
nefndum táma.
Með lögum frá 7 marz árið
1882 var leyft að flytja kirkju
frá Dvergasteini inn til Seyðiis-
fjarðar. Var kirkjan þá reist á
Vestdalseyri. Fauk hún í ofviðri,
og var önn.ur kirkja byggð neð-
ar á eyrinni.
Síðari kirkjan var rifin og
viðir hennar notaðir til bygging
ar nýrrar kirkju á Fjarðaröldu í
Seyðisfjarðarkaupstað Var hún
vígð hinn 6. ágúst 1922 og stend
ur enn. Kvenfélag Seyðisfjarðar
hafði frá upphafi forgömgu um
byggingu kirkjunnar og fjáröfl-
un til framkvæmda. Jón G. Jón-
asson gerði teikningu að hús-
inu. Varð það allmiklu stærra
en kirkja sú, er staðið hafði á
Vestdalseyri, og frábærlega stíl-
hreint og reisulegt Þá málaði Jón
kirkjuna, en Sigurður Björns-
son var yfirsmiður við bygging-
una, Kirkjugrunninn reisti Jón
Vigfú'sson.
Seyðisfjarðarkirkja er timbur
hús, sem fyrr greinir, en járn-
vari'n er hún hið ytra. Á þeim
rösklega fjórum áratugum, sem
á síðasta ári voru liðnir frá
byggingu kirkjunnar, hafði hún
nokkuð látið á sjá, enda engar
teljandi endurbætur farið fram
á kirkjuskipinu innanverðu til
þess tíma. Að utan hafði kirkj-
unni á hinn bóginn verið haldið
við eftir þörfum.
Undanfarin ár hafði Seyðfirð-
ingum orðið æ ljósara þörfin
fyrir gagngera viðgerð á kirkj-
umni, Hafði það mál m.,a. verið
rætt á fjörutiu ára afmæli
kirkjunnar. Eftir það gerði sóikn
arnefnd ýmsar undirbúningsat-
huganir, og hafði þáverandi
sóknarprestur, séra Erlendur
Sigmundisson, nú biskupsritari.
forgöngu um framkvæmdir.
Af ýmsum ástæðum dróst
verk þetta þó á langinn en vet-
urinn 1S>©6—7 gerði Ragnar
Emilsson arkitekt uppdrætti að
nýrri innréttin.gu kirkjunnar og
fyrir toams milligöngu gerði síð-
an Jóihann Indriðason rafmagns
verkfræðinigur, teikningu af
endurnýjaðtri raflögn, ásamt til
lögum um ljósabúnað. Garðar
Eymundssom. byggingameistari,
tók að sér smíði og alla máln-
ingu, en Leifur Haraldsson. raf
virkjameistari, tókst á hendur
raflögn kirkjunmar og lýsimgu.
Verkið var síðan hafið í júnírmán
uði síðast liðnum, en guðsþjón-
ustur og aðrar kirkjulegar at-
hafnir voru þá fluttar í Barna-
skól'a- Seyðisfjarðarkaupstaðar.
Framkvæmdum var í aðalatr-
iðum hagað á þessia leið:
Gert var að þakleka og glugg
um, en útveggir, einkum að
austan endumýjaðir að nokkru,
Skipt var um gólf í kirkjun-ni,
bæði máttarviði þess og klæðn-
ingu, en teppi að lokum lagt á
gólfið, aLlt utan frá dyrum og
inn að kórgafli.
Áður voru veggir kirkjunnar
að innan klæddir gisnum og
þunnum panel, en hann aftur
klæddur pappa sem orðinn var
gamlaður nokkuð. Var pappír-
imn nú ofan tekinn, em í hans
stað komu olíubornar s-pónaplöt-
ur og síðan eikarklæðni-ng, sér-
lega vönduð og fögur. Eru nú
framt voru vegglægjur fegraðar
með mokkrum helgitáknum.
Ljósabúnaður kirkjunnar var
m-jög úr sér genginn. Va-r han-n
nú endurnýjaður gjörsamlega,
og er lýsing hússins nokkuð með
öðrum hætti en fyrr, í senn
bjartari og fyrirferðarminni.
Á hinum nýju teikningum er
gert ráð fyrir því. að kór ki-rkj-
unnar verði í senn hækkaður
og dýpkaður verulega. Ekki
reyndi-st unnt að framkvæma
þes.sa nýsmíð að sirnni, en svo
var gengið frá kórga-fli, að í
fyl'ling-u tímams verður a-uðvelt
að vinna þetta verk, án jfcss
það valdi nokkurri röskun á
hú-sinu að öðru leyti eða starf-
semi þeirri, er þar fer fram.
Aðrar umibætur eru fyrirhug
aðar jafnskjótt og aðstæður
leyfa. Skrúðhús nýtt verður í
tengslum við kórbygginguma og
e.t.v. enn aðrar vistarverur. Úti-
hurðir verða endurnýjaðar og
tröppur lagfærðar. vatns- og frá
rennslislögn kom-ið fyrir í kidkj
unni, _ ásamt hreinlætisherbergj-
um. Skipta þyrfti um kirkju-
bekki, og stefnt er að kaupum
á pípuorgeli.
Fjár til þeirra framkvæmda,
sem nú er lokið, hefur verið
af.lað m-eð ýmsum hætti. Kirkj-
an átti nokkurt fé í sjóðurm en
vitað var, að það mun-di
hrökkva skammt. Var því leit-
að tii Bæjarstjórnar Seyðisfjarð
arkaupstaðar. sem um árabil
“ . , . , : “ , , , | arK-aupsraoar. sem um ara-ou
veggir kirkjunnar allir pryddrr hefur sýnt m,álefnum Seyðis-
kilæðningu þessari.
Lofthvelfingu hússins, súlur
og bi-ta, þurfti mjög að bæta og
sumt að endursm-íða. en síðan
vo-ru þessir hlutar byggingarinn
ar málaðir að nýju. Vegglægj-
ur voru skreyttar m-eð þriðja
versi úr 84. sálmi Daviðs, rit-
uðu með gotnesku letri. Jafn-
fjarðarkirkju mikinn skilning.
Lagði toæjarstjórn fram mikil-
vægan skerf til byggingarfrarrv
kvæmdanna.
Kvenfélag Seyði-sfjarðar gaf
teppið á allt kirkjugólfið og
vinnu við frága-n.g þes-s, ásamt
va-ndaðri ryksugu. Kvenfélagið
Framíhald á ‘bls. 10
Séð yfir hluta af Seyðisfjarð arkirkju við hátíðaguðsþjónustu
á jóladag.