Morgunblaðið - 02.02.1968, Blaðsíða 15

MOT«3UN0LA'ÐIÐ. FÖSTUÐÆGUR 2. FEBRÚAR 1908' ''
15
Eftir Kesineth Harris
RÍKISSTJÓRNIN hefur látið
högrgið ríða, en eins og stend-
ur ríkir enn óvissa um fram-
tíð Bretlands. f sjónvarps- og
útvarpsdagslkrám, á götumum
og I strætisvögnum, í veizlu-
boðum og meðal vina spyrja
menn sömu spurninga.
Og hér fara á eftir spurn-
ingarnar, — ásamt þeim sönn-
ustu svörum ,sem ég get í té
látið varðandi framtíð þjóðar-
innar:
Spuming: Munu sparnaðar-
ráðstaíanirnar reynast full-
nægjandd til að rétta efnahag
Breta í íyrirsjáandegri fram-
tíð?
Svar: Nei. Ráðstafanir þess-
ar lúta einkum að niðurskurði
op'nberra útgjalda. Þær hafa
í för með sér mikla minnkun
ó áætluðum fjárframlögum
ríkisstjórnarinnar til varnar-
mála, húsnæðfemála og félags-
mála. Nú munum við einnig
þurfa á niðurskurði að haida
á ? éinkaútgjöldum þegnanma.
Við þörfnumst nú, og erum
nokk-uð öruggir með að fá,
mjög strangt fjárlagafrum-
varp frá Roy Jenkins, fjármála
ráðherra, 19. marz næstkom-
andi. Nauðsynlegt kann að
verða að hækka skatta, svo og
að halda kaupgjaldi í ströng-
um skorðum,. einnig kann sölu
skattur að verða hækkaður
o.s.frv.
Spurning: Eruð þér vongóð-
ur um, að við munum vinna
bug á efnahagsörðugleikunum
með þessum tvenns konar teg
undum efnahagsráðstafana?
Svar: Já, en þó því aðeins
að brezka þjóðin og brezka
stjórnin líti á efnahagsróðstaf
anirnar, niðurskurð í fjárlög-
um og genglsfeliinguna í nóv-
ember síðastliðnum sem síð-
asta stóra tækifærið.
Á liðnum tímum höfum við
oft átt við efnahagserfiðleika
að stríða — nokkrum sinnum
til dæmis undir stjórn íhalds-
manna — og gripið hefur verið
til harkalegra aðgerða til að
reyna að vinna bug á þe:m.
En þær aðgerðir hafa ávallt
gengið otf skammt. Afleiðing-
in hefuj; svo orðið sú, að smátt
og smátt hafa menn tekið að
missa trú á slíkum gagnráðstöf
unum yfirleitt.
Hinar nýju og margþættu
efnahagsráðstafanir munu því
aðe'ns ná æskilegu marki, að
ríkisstjórnin segi eins og Grant
hershöfðingi í bandarísku borg
arastyrjöldinni: „Ég lofa því
að berjast til úrslita á þessum
vígstöðvum, jafnvel þótt það
taki allt sumarið". Og næsta
vetur líka getum við bætt við.
í fyrsta sinn frá stríðslok-
um er brezk ríkisstjórn nú til-
neydd að sýna svipaða ein-
beitni gagnvart greiðslujöfnuð
inn við útlönd og Grant sýndi
Simon Bolivar Buchner þegar
hann var að umkringja hann
í Do-nelsonvirki í febrúar
1862: „Ég get ekki fallizt á
neina skilmála aðra en skil-
yrðiislausa og tafarlausa upp-
gjof. Ég ætla mér að ráðast
þegar í stað á virki yðar'*
mælti h nn frægi hershöfðingi.
Spurning: Er stjórn verka-
manna nógu sterk frá póli-
tísku sjónarmiði, til að gera
þessar ráðstafanir?
Svar: Já, Hún hefur næstum
90 þingsæta meirihiuta í Neðri
málstofunni, röskiega þrjú ár
eru enn eftir af kjörtímab:l-
inú, og ekki hefur frétzt urn
neinn teljandi klofning innan
þingfiokks hennar vegna efna
hágsráðstafana. Stjórnin er
þv.í nógu sterk til að gera
álírífarnjklar gagnráðstafanir
g: e ðsiujöfnunarertfiðleikunuim
Helzta hæt'tan væri, að
vinstri armur Verkamanna-
flokksins gerði uppneien, ef
stjórnin yrði á þessu ári að
gera enn frekari ráðstatfanir,
sem drægju úr kaupgetu al-
mennings, en þá stjórnarstefnu
hefur Vinstri armurinn um 18
mánaða skeið líkt við stefnu
íhaldsflokksins. En takist
stjórninni að fá almenning til
fylgis við núverandi aðgerðir
sínar í efnahagsmálum, þá
mun hún ekki þurfa að grípa
til frekari aðgerða í þá átt.
Spurning: Hefur stjórnin
nokkur tromp á hendi, önnur
en þau sem almenningur tel-
ur, að hafi þegar reynzt áhrifa
laus?
Svar: Já. Hinn nýi fjármála-
ráðherra, herra Roy Jenkins,
er fu'lltrúi aiveg nýrrar stefnu
í efnahagsmálum, þar sem að-
aláherzlan er lögð á að styrkja
sterlingspundið eftir gengis-
feilinguna. Fyrir sjónum fjár-
mála-mannsins* iðjuhöldsins
eða hins íhaldssama kaupsýslu
manns, þá er Jenkins fulltrúi
þeirra aíla innan Verkamanna
flokksins, sem eru minnst
kreddubundin og minnst háð
stéttarvitundarsjónarmiðum.
Hann talar máli fjánmála- og
viðskiptalífsins, skilur það vel
og hefur mætur á því og hef-
ur lýst því yfir opinberlega,
að drægi hann sig út úr stjórn-
málum, þá mundi hann helzt
vilja verða bankastjóri.
Skipun Jenkins í embætti
fjármálaráðherra gefur óbreytt
um Verkamannaflokksmönn-
um til kynna, að nú eigi að
hadda hugsjónum og óljósum
kennisetningum í stefnu flokks
ins inr.an þeirra marka, sem
nauðsynl-egt kar.n að reynast,
til að gera Bretland efnahags-
lega sterkt og sjálfu sér nógt.
Yf rlýsingar Jenkins sýna hin-
Harold Wilson
um almenna borgara mikla
breytingu frá þeim vífilengj-
um og meiningarlausu slagorð
um, sem mjög hafa einkennt
yfirlýsingar brezku stjórnar-
innar undanfarin þrjú ár og
stundu-m virðast hafa átt að
leysa all-an vanda.
Það er talan-di tákn, að
enda þótt Harold Wilson, for-
sætisráðherra tilkynnti þing-
in.gu fyrstur efn-ahagsráðstaf-
anir stjórnarinnar, þá var það
e,kki hann, sem kom fram í
sjónvarpinu sam,a kvöldið og
lýsti þeim í einfaldara og
styttra máli. Það var Jenkins
sem það gerði, og er athyglis-
vert, að hann gerði enga til-
raun til að breiða yfirsjónir
fortíðarinnar eða gera lítið úr
þeim vanda, sem við væri að
stríða.
Ef til vill hefur Wilson tal-
ið, að brezka þjóðin hafi n-ú
glatað nokkru af trausti sínu
á stjórninni, vegna þess að
henni finnist — réttilega eða
ranglega —, að Wilson hafi
áður beitt hana blekkingum.
En hvað sem um það er, þá
er Jenkin-s r-áðherra persónu-
gervingur hinriar nýju vonar
og nýju stefnu í efnahagsmál-
um, og hann mun stjórna þeim
aðgerðu-m, sem stefnan stend-
ur eða fel-lur með.
Spurning: Hlýtur ekki gagn-
rýnin á val ’manna til brezka
þin-gsinis, kröfurnar um þjóð-
stjórn og flokksdeil-ur milli
íhaldsmann-a og Verkamanna-
flokksins um framtíðarlauisn á
efnahgsenfiðleikum Breta, að
draga úr bjartsýni mann-a, um
að Bretar komist yfir efnahags
erfiðleika sína?
Svar: Ég fyrir mitt leyti er
bjartsýnni í þessum efnum en
ég hefi verið í mörg ár. Hvað
viðvík-ur hugmyndinni um
þjóðstjórn, þá miunu a-llir
þ-eir, sem glöggir eru á him
dýpri rök brezkra stjórnmála.
gera sér grein fyrir því, að
þótt þjóðstjórn -kynni að leysa
sum þjóðfélagsleg vandamá‘1,
þá mundi hún jafnhliða skapa
önnur, auk þeilrra vandamála,
sem hún mundi ekki geta
leyst.
Höfuðviðfangsefnið n-ú er
það, hvernig tekjuöflun ein-
staklinga verði haldið innan
hæfilegra marka, og þar eru
launm-álin mikilvægasti liðux-
inn. Því þarf að beina verka-
1-ýðshreýfingomni inm á þær
brautir, sem samræmast bezt
hinni nýju efnaihagspólitík.
Því er na-uðsynlegt, að Verka-
mannafl'okkurinn haldi sínum
völdu-m, unz hann getur hrund
ið því í framkvæmd, sem hann
hefu-r skuldbund’ð sig til og
gengið frá þeirri lagasetn-ingu,
sem nau-ðsynleg er til þess.
Mikilvægast af öllu er, að
aðgerðir stjórnarinnar síðustu
þrjá mánuði hafa hreinsað mik
ið andrúmsloftð. Þjóðfélagið
er heilbrígðara og styrkara
með tilliti til framtíða'rinnar.
Deilunum um það, hvort
fella bæri gengið eða ekki, en
þær höfðu oft veikjan-di áhrif
á efnahagslífið á liðnu-m árum,
er nú lokið. Þeirri kenningu
hefur verið hafnað, að við ætt
unm' að ha-lda áfram að standa
un-dir hernaðar,skuldbindingum
austan Súezskurðar. Og marg-
ar úrelta-r kenningar um „vel-
ferðarrík:ð“ hafa ekki staðizt
d-óm reynslunnar.
Margir thal-dsm-enn og ó-
breytti-r kjósendur eru í hjarta
sínu ánægðir yfir því, að ó-
bærilegum hervarnabyrðum
hefur verið aflétt, án þes-s, að
þeir hafi sjálfir þurft að taka
þá ábyrgð á sig.
Á svipaðan hátt eru margir
Verkamannaflokksþing-menn og
kj-ósendur han-s í hjarta sínu
ánægðir yfir, að ýmis ónauð-
synleg félagsmálaþjón-usta hef-
ur verið lögð niður í nafni
sameiginlegra fórna þjóðarinn
ar, því ómög-ulegt kynni að
hafa reynzt að koma því í
kring með annarskonar rök-
semdarfærslu, svo sem með
því að vitna til heiibrigðrar
skynsemi ma-nna.
En umfram allt, þá er n-ú sú
tltfinning ríkjandi, að við
stöndum nú loks — þó ekki
of seint — andspænis örlaga-
ríkum ákvörðunu-m, og það
væri, hvonki rétt né unnt að
nei-ta því, að sá möguleiki er
hugsan-legur, að sagntfræðingar
framtíðarinn-ar færi þær Verka
ma-nnaflokknum til tekna. Síð-
an árið 1945 höfum við aldrei
fuindið eins glöggt og nú, að
við stöndu-m andspænis köld-
um staðreyndum lífsins í allri
sinni nekt. — Observer.

Frá heimsókn forsætisráðherra ísraels til íslands í september 1962. Frú Paula Ben-Gurion
skrifar nafn sitt í gestabókina í Þjóðminjasafninu. Maður hennar, Davíð Ben-Gurión virðir
fyrir sér mynd. (Ljósm. Mhl. Ól. K. M.)
Frú Paula Ben-Gurion látin
Kom til íslands 1962 með manni sínum
— Var þekkt tyrir hreinskilni
FRÚ Paula Ben-Gurion, kona
Daviðs Ben-Gurions, fyrrum
forsætisráðherra ísraels, lézt
síðastliðinn mánudag í Beer-
sheba sjúkrarúsinu í Tel
Aviv. Hún var 76 ára að aldri.
Maður hennar, sem er 82
ára að aldri, hafði dvalið hjá
henni í sjúkrahúsinu um
roorguninn, en var farinn
nokkru áður en hú 1-ézt.
Frú Paula Ben-Gurion var
víðfræg fyrir hreinsklni sína
og hún studdi mann sinn á
hverju sem gekk á hinum
langa og róstursama stjórn-
miálaferli hans.
Frú Paula Ben-Gurion
fylgdi manni sinu-m í flestum
opinberum heimsóknum, sem
'hann fór í á valdatíma
sínum. Hún kom meðal
annars með honum til íslands,
en Davíð Ben-Gurion dval-dizt
á íslandi í opinberri heim-
sókn dagana 12.—16. septem-
bar árið 1962.
Sem fyrr segir var frú
Paúla Ben-Gurion þekkt fyr-
ir hreinskilni sína og þótti
ómyrk í roáli. Þessi eiginleiki
hennar kemur m.a. vel fra-m
í spjalli hennar við blaða-
mann Morgunblaðsins, sem
átti sér stað er þau Ben
Gurion skoðuðu Þjóðminja-
safnið í Reykjavík á dögum
heimsóknar þeirra hin-gað til
lands. Kafli úr frásögn Morg-
unblaðsins fer hér á eftir:
„Fréttamaður Mbl. gekk
við hliðina á frú Ben-Gurion,
þegar komið var að krossfest-
ingarmvnd frá kaþólskum
tíma. Þar sást Jesús Kristur á
krossinum. Frúin staðnæm-d-
ist allt , einu, hristi höfuðið
o,g benti á myndina, sneri sér
síðan að fréttamanninum og
sagði: „Þetta hefur al-drei
gerzt. Vitið þér, að þetta hef-
ur aldrei gerzt. Jesús Kristur
var mikilmenni og hann væri
mi-kilmenni, ef hann lifði í
dag. En ég trúi ekki, að hann
hafi verið sonur Guð-s, það
getur ekkl verið, til þess hafði
'hann h'vorki andlega né líkam
lega hæfileika. En hann er
einn mesti maður, sem hefur
lifað“.
„Er þetta skoðun manna í
fsraei?", spurði fréttamað-ur
Mbl.
„Þetta er bara mín persónu-
lega skoðun. Og góði m,aður,
ef þér setið þetia á prent,
Framhaíd á bis. 20.