Morgunblaðið - 02.02.1968, Blaðsíða 19

MORGUNBLAÐIÐ, FÖSTUDAGUR 2. FEBRÚAR 1968
19

ÞAÐ tók fitnm vikur og 225.000
^uitgripum þurfti að slátra, áður
en Bretar náðu nokkurn veginn
yfirhöndinni gegn gin- og klaufa
veikinni, sem brauzt þar út í
lok októhermánaðar sl. Brezka
stjórnin verður fyrir stöðugri
gagnrýni vegna meðferðar sinn-
ar á gin- og klaufaveikimálinu,
en heldur samt fast við þá á-
kvörðun að slátm hverju því
húsdýri, sem tekur veikina eða
á einihvern hátt er talið geta
valdið útbreiðslu hennar.
Innflutningur á kjöti var bann
aður, _ nema frá níu löndum ug
var ísland eitt af þeim níu,
Meðal þeirra larrda, sem kjöt-
innflu'tningur var bannaður frá
vom tvö helztu viðskiptalönd
Breta á þessu sviði: Argentína
og Urug'uay, en margir talsmenn
bændasamtakanna brezku töldu,
að veikin hefði borizt til lands-
ins í sýktu kjöti frá þessura
tveimur löndum.
En margi'r brezkir bændur
spurðu: Er málið í raun og veru
svona einfalt?
Á svæðinu, þar sem gin- og
kLaufaveikin náði að herja, eru
tiltölulega fleiri mjólkurkýr á
Skrokkarnir brenndir
Taka Bretar upp bólusetningu?
— Einra skæðasti gin- og klaufaveikisfaraldur
í sögu Bretlands kann að leiða til þess, að
Bretar Kverfi frá einhliða niðurskurði
hverja ekru lainds, en annars
staðar í ríki hennar hátignar.
Það skapar mjög ákjósanleg skil
yrði fyrir útbreiðslu búfjársjúk-
dóma. Og eftir að sæðingar hafa
verið notaðar í stórurn stíl í ald-
arfjórðung, er brezki nautgripa-
stofninn í mikilli hættu vegna
skyldleikaræktar. Það er því
mjög tímabært — og þessi far-
aldur eykur nauðsyn þess, —
að rannsakað verði, hvort þessi
stefna hefur leitt til þess, að
brezki nautgripastofninn er orð-
inn næmari fyrir sjúkdómum,
en, eðlilegt má telja.
Þá vaknar einnig sú spur'ning,
hvort tímabært sé að gera rót-
tækari ráðstafanir til að verja
iandið gegn sjúkdómum sem
Útbreiðsla gin- og klaufaveiki faraldursins í Bretlandi. Stjarn-
an sýnir, hvar veikin kom fyrst fram og mislitu svæðin sýna
útbreiðslu hennar fyrstu fimm vikurnar.
gin- og klaufaveiki.
Auk Bandaríkjanna og Canada
eru aðeins þrjú önnur lönd, sem
vinna markvisst að því, að halda
nautgripuim sínum utan við gin-
og klaufaveikisfaraldra: írland,
Ástralía og Nýj'a-Sjáland. Öll eru
þessi lönd varin gegn hættu-
legustu sýkingaruppsprettunum
— raunar má segja, að svo sé
einnig með Bretland — en
hvorki Ástral'ía, frland eða Nýja
Sjáland flytja inn kjötvörur,
sem Bretar aftur á móti gera
mikið að. Það veldur þessum
löndum engum erfiðleikum,, en
ef Bretland kemur á slílku banni
kostar það 11% af nautakjöts-
forðanum og 314% af lamtoa- og
kindakjötsforðanum, sem þarf til
hvers dags.
Þennan missi væri hægt að
bæta upp með auknum innflutn-
ingi frá þremur áðurnefndum
löndum. Bændur geta breytt bú-
skaparháttum sínum, hvað jarð-
argróður snertir — og kjöt er
ekki síður jarðargróður en hvað
annað — á tiltölulega s'kömm-
um tíma til að svara eftirspurn
og nú þegar eru uppi raddir um
það í Nýja-Sjálandi að fækika
kindum og leggja meiri áherzlu
á nautgriparækt.
Bilið, sem algjört bann við
innflutningi kjöts frá Argentínu
til Bretlands myndi skapa, ætti
að vera hægt að brúa á fimm
áruim. En slík sóttvörn yrði dýru
verði keypt.
Þessi 11% daglegs nautakjöts-
forða, sem Bretar flytja inn frá
Argentínu. stuðla mjög að því
að halda verði á öðr-u innfluttu
kjöti niðri. Ef algjört bann yrði
sett á innflutning kjöts frá
Argentínu myndi kjötverðið ó-
hjákvæmilega hækka á brezk-
um markaði.
Afleiðingarnar yrðu enn
harðari fyri Argentínu. Kjötút-
flutningur til Bretlands nemur
7% af öllum útflutningi landsins
og algjört innflutningstoann
myndi verða Argentínumönnum
þungt í skauti.
Þá er það engan veginn ljóst,
hvort argentínskir bændur gera
rangt með því að umbera þá
stöðugu gin- og klaufaveiki, sem
þeir búa við. Þeir láta ungviðið
öðlast nokkurs konar náttúru-
legt ónæmd með því að halda
veikinni að þvi, ef svo má
öðlast nokkurs konar náttúr-
barni. ,
Á meginlandi Evrópu reyna
bændur að ná sama árangri með
bólusetningu.
Hvor aðferðin, sem notuð er.
veldur því, að ómæmt dýr getur
borið í sér gin- og klaufaveiki-
smit og sú staðreynd — mi'klu
fremiur en hættan á að sýkt dýr
sleppi í gegn um skoðanir slát-
urhúsanna í Argentínu — gerir
kjötið frá Argentínu að stöð-
ugri sýkingarbættu fyrir þau
lönd, sem vilja halda gin- og
Ma'ufaveikinni fyrir utan sín
landamæri.
f Evópu viðurkenna menn
þessa hættu og bændur láta bólu
setja nautgripi sína, þegar þeir
telja þörf á en treysta á guð og
lukkuma að öðru leyti. f Bret-
landi er hættan líka viðurkennd,
en þar halda menn sig við nið-
urskurðinn. Hvort tveggja hefur
sína gella.
Ef Bretar tækju upp bólusetn
ingu, eins og hún er nú víðast
framkvæmd, yrði sjúkdómurinn
landlægur. Slíkt hefði ýmislegt
í för með sér, því t.d. flest lönd,
sem veikin er laiwllæg krefjast
þess, að kynbótagripir komi frá
stöðum, þar sem veiikin er ekki
sem kaupa kjöt fiá svæðum, þar
landlæg. Salan á brezkum kyn-
bótagripum nemur um það bil
milljón pundum á ári og stór
hluti þessara upphæðar myndi
fafl'a niður, nema því aðeins að
innflytjendurnir slökuðu til í
kröfum sínum.
Það er því full ástæða fyrir
Breta til að íhuga vel afstöðu
sína til þessara mála nú.
(Endursagt úr The Econo-
mist).
Mbl. ræddi við Pál Agnar
Pálsson yfirdýralækni og spurði
hann um þessi mál.
— Spurningin um eimhliða
niðurskurð eða bólusetningu er
sígilt umræðuefni í Bretlandi,
sagði Páll. Bretar eru eina þjóð
ín, má segja, í V-Evrópu,
sem beitir eimhliða
niðurskurði. Norðmenn og írar
eru honum fylgjandi, en hjá
þeim hefur ekkert reynt á í
þessum efnum nú lengi.
Danir, HoliendingaT og Frakk-
ar veit ég að bólusetja árlega,
en algengast mun vera að skera
niður á þeim bæjum, þar sem
veikin kemur upp, og bólusetja
svo nauitgripi á um'hverfi sýktu
bæjanna. Bólusetning gegn gin
og klauifaveiki er þó eki einhlít.
í Argentmu er veilkin land-
læg og lítið gert til að stemma
stigu við því að hún gjósi upp.
Gin- og klaufaveSki veldur þó
oftast tjóni þar árlega, en hætta
er alltaf fyrir hendi að hún
magnist, einkum ef nýir veiru-
stofnar koma til.
Brezkir eftirlitsmenn starfa í
þeim sláturhúsum í Argentí'nu
er fl'ytja kjöt til Bretlands til
að koma í veg fyriir brezkan
innfíutning á sýktu kjöti, en
sl'íkt starf er vamdasamit og erf-
iitt, því smitbera er nær óger-
legt að þekkja.
Við fslendingar höfum sem
toetur fer verið lausir við þenn-
an hörmulega sjúkdóm til þessa,
en venjuiega þegar líkt stendur
á og því komum við okkur upp
nokkrum birgðum af bóiuefni,
ef á þyrfti að halda, sem von-
andi verður ekki.
.Nýjustu fréttir frá Bretlandi
herma að veilkin sé þar í rénun.
Ný tilfelli eru nú þetta frá
tveim til sex á dag, en voru
yfir 80, þegar faraldurinn var
hvað verstur. Svæði þau, sem
vei'kin herjar á hafa minnkað
og bendir allt til þess, að Bret-
ar hafi nú náð yfirböndinni í
baráttunni gegn þessum skæð-
asta gin- og klaufaveikifaraldri,
sem þeir hafa fengið yfir sig í
langan tíma.
Blaðburðiir á Akurevri
• +
Óskum eftir eldri manni eða unglingi til að annast
blaðburð í Miðbænum á Akureyri.
Góð blaðburðarlaun.
ÍSLENDINGUR,
Afgreiðslan, sími 11354.
Ödýrir kvenskór
Seljum næstu daga stök pör á góðu verði.
Notið tækifærið.
SKOVER