Morgunblaðið - 15.05.1968, Blaðsíða 10

10
MORGUNBLAÐIÐ, MIÐVIKUDAGUR 15. MAÍ 1908.
ÞJÓÐLEIKHÚSIÐ:
BROSANDI LAND
Söngleikur í þrem þáttum
eftir Ludwig Herzer og
Fritz Löhner. Tónlist eftir
Franz Lehár. Þýðandi:
Björn Franzson. Leikstjóri
Svend Áge Larsen. Leik-
myndir og búningateikn-
ingar: Lárus Ingólfsson.
Dansar: Fay Werner. Sin-
fóníuhljómsveit íslands.
Hljómsveitarstjóri: Bohd-
an Wodiczko.
AF TÓLF óperum, sem Þjóðleik-
húsið hefur sett á svið að mestu
eða öllu með íslenzkum 'söngv-
urum, eru níu ítalskar en þrjár
af öðrum þjóðernum. Og af níu
léttari söngleikjum, sem þar hafa
litið dagsins ljós, eru sex Vínar-
óperettur. Þetta kemur fram í
greinargerð um söngleikjastarf
Þjóðleikhússins, sem þjóðleik-
hússtjóri birti nýlega (Mbl. 27.
f.m.), og sannar óumdeilanlega
það, sem stundum hefur verið
vikið að hér í blaðinu í umsögn-
um um söngleikjaflutning Þjóð-
í DAG á sjötugsafmæli Kristj-
ám Finnbogason, bóndi að Litla-
bæ í Sköbufirði við ísafjarðor-
djúp. Þessi heiðursmaður er
fæddur að Litiabæ 15. miaí árið
1898. Voru foreldirar hams hjóm-
in Soffía Þarsteinsdótitir og Finn-
^bogi Pétursson, sieim bjuggu að
Litlabæ í fjölda ára. Voru þau
greindarfóflk og var Fimmbogi
iamdsþekkitur veiðimaður. Var
hamm frábær skytta og himm
mesti hagleiksmaður, miargfróð-
ur og skemmit ilegur.
Kristján Finmbogason ólist upp
hjá foreldrum sínum og situmid-
aði aligeng<bústörf. Eitthvað mum
hamm eirunig hafa íengizt við sjó-
memmsku, eims og títt var um
bæmdur við Djúp í uppvexti hams.
Var Krisrtján strax á urnga aldri
í ölllu hinm röskaati maður. Hóf
hamm umgur búskap, fyrst með
föður símum á býli hams og síð-
am að forefldirum sínum látnum.
Hefíur hamm þanmig aflfla ævi átt
heima á Litlabæ. Hann hefur
bætt jörðina mjög mikið,
bæði að húsum og rækt-
im. Er Kristján hinn nýt-
asti bóndi og hið mesta snyrti-
memni í allum búiskaparháttum.
Kristján Finnbogason er traust
ur maður og bezti dremgur.
Hiamn er áreiðaniegur maður í
öliuim viðskiptum og tryggur
vimuir vima simrna. Hanm hefur
um árabil átt sæti í hreppsnefnd
Ögurhrepps.
Kona Kriatjáns er Guðbjörg
leikhússins á undanförnum ár-
um, að verkefnaval leikhússins á
þessu sviði er ákaflega einhæft
og handahófskennt. Á engu sviði
í starfi Þjóðleikhússins er þó
meiri þörf markvissrar stefnu,
bæði vegna þess hve fá slik verk
efni eru tekin til flutnings og sök
um þess hve miklu er til kostað
í hvert skipti. Og nú er sjöunda
Vínaróperettan komin á svið í
Þ j óðleikhúsinu.
„Brosandi land“ er óperetta af
léttvægasta tagi, þess háttar
verkefni, sem eiginlega er ekki
boðlegt til sýningar í ríkis-
styrktu leikhúsi, nemá þá til
fjáröflunar á krepputímum, til
þess að létta undir með skatt-
borgurunum. Sú virðist þó ekki
hugmyndin með þessari sýningu,
ef dæma má eftir því hvað í
hana er borið. Hér virtist eiga að
fylla í „eyður verðleikanna" hjá
verkinu sjálfu með íburði í leik-
tjöldum og búningum. Það tókst
þó að sjálfsögðu ekki. Þvert á
móti verður enn meir áberandi,
hve lítilfjörlegt verkið er, þegar
það er komið í svo skrautlegan
og dýran ramma, og verð ég að
Jenisdótrtir, mesta myndiarkooa og
dugandi húsmóðir. Hafa þau átt
5 maminvænllieig börn, setn nú eru
uppkomin.
Krisrtjám í Litlabæ er hið
mesta ljúfmenni í alllri fram-
komu. Hamm býr yfiir ósvi'kimmi
kímnigáfu, eins og fleiri frænd-
uir hanis-
Sveitungar og vimiir þessa
góða direnigs þakka homium altt
gott á iiðnum tírna, um ieið og
þaiu óska honium allira heiillla sjö-
tugum.
Ögursveitungi.
JOHHS - MMIVILLí
glerullareinangrunin
Fleiri og fleiri nota Johns-
Manville glerullareinangrun-
ina með álpappírnum
Enda eitt bezta einangrunar-
efnið og jafnframt það
langódýrasta.
Þér greiðið álíka fyrir 4”
J-M glerull og 2y4” frauð-
plasteinangrun og fáið auk
þess álpappír með!
Sendum um land allt —
Jafnvel flugfragt borgar sig.
Jón Loftsson hf.
Hringbraut 121. - Sími 10600.
Akureyri: Glerárgötu 26.
Suni 21344.
játa, að mér ofbýður með öllu
hve miklu er hér til kostað i
hlutfalli við listgildi þess, sem
fram er borið. Því að listrænt
gildi „Brosandi lands“, bæði
texta og tónlistar, er í algeru lág
marki — fyndnin yfirleitt af lé-
legustu tegund og fór auk þess
að miklu leyti fyrir ofan garð og
neðan að þessu sinni, sú tegund
af rómantik, sem hér ræður ríkj-
um, finnur víðast hvar lítinn
hljómgrunn nú á tímum. Músík-
in dregur fram lífið á fáeinum
ísmeygilegum melódíum, en það
er fráleitt að leggja í allan þenn-
an kostnað til að koma þeim á
framfæri. /
Helzta leiðin til að endurlífga
söngleik af þessu tagi — ef það
er annars ómaksins vert — mun
vera sú að endursemja hann að
verulegu leyti, staðsetja hann
með nokkrum hætti í tíma og
rúmi, skafa af honum myglu-
skánina, ef svo ósnyrtilega má
taka til orða. Þetta hefur verið
gert við ýmsar óperettur með
talsverðum árangri, meira að
Ólafur Þ. Jónsson
segja á sviði Þjóðleikhússins,
þegar Sardasfurstinnan var
sýnd, þótt sú sýning misheppn-
aðist að verulegu leyti af öðrum
ástæðum. En hér voru engir
slíkir tilburðir hafðir.
Stina Britta Melander
Það var fagnaðarefni að sjá og
heyra Ólaf Þ. Jónsson aftur á
sviði Þjóðleikhússins eftir
margra ára fjarveru, og nú í
sönghlutverki, þótt margir
mundu óska, að það hlutverk
hefði verið efnismeira en þetta
er. En hann sómdi sér ákaflega
vel í gervi kínverska prinsins og
það sópaði að honum á sviðinu,
svo glæsilegum manni og sviðs-
vönum. Rödd hans er mikil og
björt og hefur þroskazt veru-
lega, síðan hann lét til sín heyra
hér síðast. En væntanlega á hún
enn eftir að öðlazt meiri mýkt
og sveigjanleik, einkum í styrk-
leikabreytingum. Á frumsýning-
unni söng hann annarsvegar
hljómmikið forte eða fortissimo,
oft með miklum glæsibrag, hins-
vegar vart heyranlegt pianissimo,
eða svo virtist það að minnsta
kosti niðri í salnum. Þar ó milli
liggur mikið styrkleikasvið, sem
hann notaði ótrúlega lítið, og
má vera að þetta stafi af því,
að honum hafi að einhverju
leyti gleymzt hljómburðareigin-
leikar Þjóðleikhússins.
I hinu aðalhlutverkinu var
sænska óperusöngkonan Stina
Britta Melander, sem áður hef-
ur margt vel gert hér og er að
ýmsu leyti mikilhæf söngkona.
En að þessu sinni tókst henni
miður en skyldi, og má vafa-
laust kenna það því fyrst og
fremst, að hún söng og talaði ís-
lenzku, mál sem hún sýnilega
hvorki kann né skilur að neinu
gagni, og er með ólíkindum
hvernig slík hugmynd getur hafa
fæðzt og komizt í framkvæmd í
sjálfu „músteri íslenzkrar
tungu". Áherzlur og hljómfall
íslenzkunnar er henni svo fjar-
lægt, að gáski hennar á sviðinu
missir algerlega marks, en
áhyggjur hennar og örvílnan
verða brosleg. Þetta eitt sér hefði
nægt til að gera út af við þessa
sýningu. En við bætist, að leik-
stjórnin virðist ekki hafa náð til
hennar nema að takmörkuðu
leyti: allan fyrsta þáttinn sýnist
hún vera án sambands við ann-
að, sem fram fer á sviðiny, eins
og hjól, sem hefur losnað í ein-
hverskonar sigurverki.
Hér í Mbl. hefur áður verið
vikið að því, að ekkert er við
því að segja, þótt Þjóðleikhúsið
skreyti sýningar sínar öðru
hverju með aðfengnum „stjörn-
um“. En þær verða þá að geta
eitthvað, sem íslenzkir lista-
menn geta ekki, eða að minnsta
kosti geta það betur. Hér er engu
slíku til að dreifa. Það eru til
íslenzkar konur, bæði í hópi
söngvara og ieikara (ef svolítið
hefði verið vikið frá hinum
hefðbundna óperettustíl), sem
hefðu getað gert þessu hlutverki
miklu betri skil, og það hefði
Stina Britta Melander raunar
líka getað gert sjálf, ef hún hefþi
sungið og talað á máli, sem hún
kann.
Arnar Jónsson og Eygló Vikt-
orsdóttir fóru hér með allmikil
hlutverk, og gerðu þeim bæði
góð skil, hvort með sínum hætti:
Arnar sem ágætur leikari með
notadrjúga söngrödd, Eygló sem
dugandi og músíkölsk söngkona,
sem líka hefur til að bera létt-
leika og þokka á sviðinu. Leik-
arar í mörgum smærri hlutverk-
um verða ekki taldir hér, nema
Bessi Bjarnason, sem enn einu
sinni tókst að gera eftirminnilega
skoplega fígúru úr næstum engu.
Dansarar og kórfólk var fjöl-
mennt og gegndi sínu hlutverki
óaðfinnanlega. Leikstjórn Sven
Áge Larsen virtist með svipuð-
um einkennum og áður: vel og
dugnaðarlega unnin, en ekki
lífgandi eða fjörgandi að sama
skapi. Leiktjöld Lárusar Ingólfs-
sonar voru íburðarmikil og
skrautleg, en ekki laust við að
þau bæru leiksviðið og þó eink-
um leikinn sjálfan ofurliði. Allt
þetta: fjölmennið á sviðinu, leik-
stjórn og leikmyndir, gerðu sýn-
inguna þunglamalegri en þurft
hefði að vera og að því skapi
minna skemmtilega. Hljómsveit-
arstjórinn, Bohdan Wodiczko,
var líka með daufara móti, en
sljómsveitin skilaði sínu eftir því
sem aðstæður leyfðu.
Það er dapurlegt að geta ekki
heils hugar fagnað hverri óperu-
eða óperettusýningu Þjóðleik-
hússins, úr því að þær eru nú
ekki nema um það bil ein á ári
að meðaltali. Víst hafa þær ýms-
ar verið til gleði og vakið fögn-
uð og bjartsýni. En aðrar hafa
valdið vonbrigðum og jafnvel
svartsýni um framtíð þessarar
listgreinar hér, eins fyrir því þótt
þær hafi verið sóttar af óperu-
þyrstum almenningi. í fyrra varð
fyrir vali Þjóðleikhússins ein
léttvægasta ópera, sem um getur,
„Marta“, og í sambandi við sýn-
ingar á henni urðu hörmuleg
mistok, sem ekki verða rifjuð
upp hér. Og nú, meðan flestar
heimsins óperur, „léttar“ og
„þungar", bíða enn sýningar á
fslandi, er með óhemjulegum til-
kostnaði og fyrirhöfn hitað upp
gamalt vínarbrauð úr því sama
bakaríi þar sem Þjóðleikhúsið
hefur áður fengið flest sitt sæta-
brauð af þessu tagi, og tekst ekki
betur til en raun ber vitni. —
Er ekki kominn tími að að taka
þessi> engan veginn lítilsverðu
mál örlítið fastari og öruggari
tökum?
Iðnaðar- ojr skrifstoíuhúsnæði
Fasteignin nr. 10 við Einholt er til sölu, í einu
lagi eða að hluta.
Nánari upplýsingar gefur:
Málflutningsskrifstofa Einars B. Guðmundssonar,
Guðlaugs Þorlákssonar og Guðmundar Péturssonar,
Aðalstræti 6. — Símar: 1-2002, 1-3202 og 1-3602.
Bíll - Skuldabréf
Til sölu er amerískur 6 m. bíll, sjálfskiptur 8 cyl.
Greiðsla getur að mestu eða öllu leyti farið fram
með skuldabréfum til allt að 10 ára.
Upplýsingar í síma 15051 í dag og á morgun.
Sjötugur í dag:
Kristján Finnboga-
son, Litlabæ
Jón Þórarinsson.